© Miha Creative
28 lutego br. opublikowano wkład drugiej grupy roboczej Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu (ang. Intergovernmental Panel on Climate Change - IPCC) do szóstego sprawozdania oceniającego zatytułowanego “Zmiany Klimatu w 2022 r. Wpływ, adaptacja i wrażliwość” (ang. “Climate Change 2022. Impacts, Adaptation and Vulnerability”). Podsumowanie dla decydentów (ang. Summary for policymakers) jest efektem pracy 270 naukowców z całego świata. Raport odwołuje się do ok. 34 tys. prac naukowych poświęconych sprawom klimatu.
Zegar tyka, temperatura rośnie
Wyniki badań zawarte w najnowszym raporcie IPCC dają do myślenia – w treści dokumentu wskazano jasno, że „choć podjęte w krótkim terminie działania ograniczające globalne ocieplenie do ok. 1,5 st. C znacznie zmniejszyłyby przewidywane straty i szkody wywołane zmianami klimatu w systemach ludzkich i ekosystemach – w porównaniu z wyższymi poziomami ocieplenia – nie mogą już ich całkowicie wyeliminować”. Postępujące zmiany klimatu są zagrożeniem nie tylko dla środowiska naturalnego, ale również dla społeczeństw – gwałtowne zjawiska pogodowe doprowadzają bowiem do chorób i śmierci ludzi, strat w produkcji żywności i ograniczenia wzrostu gospodarczego. Jak poinformowali badacze, realizacja obecnych deklaracji w kwestii ograniczenia emisji gazów cieplarnianych umiejscawia świat na ścieżce prowadzącej do podwyższenia temperatury na globie o ok. 2,3-2,7 st. C do 2100 r. Naukowcy wskazali, że po przekroczeniu globalnego ocieplenia o 1,5 st. C świat nieodwracalnie utraci ekosystemy polarne, górskie i przybrzeżne.
– Jeśli rządy wzmocnią przyjęte polityki, aby wypełnić podjęte zobowiązania ograniczenia emisji w najbliższych latach, wzrost temperatury wyniesie około 2,3-2,4 st. C. Raport pierwszej grupy roboczej przewiduje, że wzrost temperatury prawdopodobnie osiągnie 1,5 st. C w ciągu najbliższych 20 lat, ale przy szybkim ograniczeniu emisji możliwe byłoby ograniczenie ocieplenia do poziomu zbliżonego do tej granicy, zanim zacznie następować obniżenie globalnych temperatur – poinformowano.
Zdaniem autorów raportu IPCC, negatywne zjawiska występujące w środowisku naturalnym z coraz większym nasileniem – m.in. ekstremalne upały, ulewne deszcze, susze, pożary, podnoszenie poziomu mórz, zakwaszanie oceanów – mają źródła antropogeniczne.
– Zgromadzone dowody naukowe są jednoznaczne – zmiany klimatu stanowią zagrożenie dla dobrostanu ludzi i zdrowia naszej planety – wskazano w raporcie IPCC. – Jeśli dalej będziemy zwlekać z podjęciem wspólnych, globalnych, wyprzedzających działań adaptacyjnych i łagodzących, przegapimy ten krótki moment, w którym wciąż mamy szansę zapewnić całej ludzkości zrównoważoną przyszłość, w której da się żyć – dodano.
W raporcie IPCC zaznaczono, że adaptacja do postępujących zmian klimatu przynosi doraźne korzyści, ale nie jest w stanie zapobiec wszystkim możliwym stratom.
– Większość dotychczasowych działań adaptacyjnych miała charakter fragmentaryczny, stopniowy i małoskalowy, polegała na reagowaniu na bieżące skutki i zagrożenia w najbliższej przyszłości i skupiała się bardziej na planowaniu, niż implementacji zapowiedzianych działań – ocenili badacze.
Adaptacja, mitygacja i zrównoważony rozwój
Najnowszy raport IPCC był również tematem konferencji prasowej zorganizowanej 28 lutego br. przez GSCC.
– Autorzy raportu IPCC nie formułują zaleceń, nie mówią wprost, co należy robić – stwierdziła dr Aleksandra Kardaś, fizyk atmosfery i redaktor naczelna portalu Nauka o Klimacie. – Z wyników badań naukowych jasno wynika, że zmiana klimatu i bierne czekanie po prostu się nam nie opłaca – wskazała, odnosząc się m.in. do gwałtownych zjawisk pogodowych i degradacji środowiska wpływającym na obniżenie dobrostanu ludzi.
– Ok. 30-50 proc. powierzchni Ziemi powinno podlegać ochronie, żeby przyroda mogła nam wciąż dostarczać wszystkich usług ekosystemowych, których potrzebujemy. Ważny jest też zrównoważony rozwój oparty na wiedzy. (...) Zrównoważony rozwój obejmuje produkcję czystej energii, ekonomię cyrkularną, zdrowe diety oparte na zrównoważonym rolnictwie, odpowiednie planowanie rozwoju miast, transportu, ochrony zdrowia, edukację, dostęp do wody i energii – dodała dr Kardaś.
– Historia człowieka to historia nieustannej adaptacji – stwierdził w trakcie spotkania Mirosław Miętus, pracownik IMGW-PIB i Stały Przedstawiciel Polski w Światowej Organizacji Meteorologicznej. – Jest to wpisane w nasz rozwój, tylko zapominamy, że ta adaptacja musi być mądra. (...) Adaptacja i proces łagodzenia muszą przebiegać w taki sposób, aby wyrządzić jak najmniej szkody nie tylko planecie, ale również człowiekowi. (...) Adaptacja bez mitygacji to wyścig, w którym nie ma mety – powiedział.
Magdalena WięckowskaDziennikarz
