Jerzy PonikowskiMenedżer programu ELENA w Banku BNP Paribas
Warszawa ostatnio konsultowała z mieszkańcami standard zielonego budynku. Swoista zielona fala w budownictwie nie jest jednak wyłączną domeną stolicy, a obszarem zainteresowań wielu samorządów, obserwuje to Pan od kuchni.
Jerzy Ponikowski: Zdecydowanie, jest to zauważalny od kilku lat trend, a jedną z osi działań jest zwiększanie efektywności energetycznej budynków w tkance miejskiej. To nie tylko biurowce, obiekty firmowe czy publiczne, ale także budynki wielorodzinne. Na nich skupia się unijny program ELENA I, w który od 2019 r. angażujemy się na skalę ogólnopolską. Portfel kredytowy środków przeznaczonych na dofinansowania dla wspólnot mieszkaniowych to ponad 350 mln zł. Wspólnoty mieszkaniowe są nim żywo zainteresowane, zwłaszcza że przez program rozumiemy nie tylko porady, co do struktury finansowania, z uwzględnieniem dofinansowania i gwarancji Banku Gospodarstwa Krajowego, ale także pomoc ekspercką. Wsparcie merytoryczne polega m.in. na doradztwie technicznym. Działamy w tandemie z konsorcjantem - fundacją dysponującą ekspertami w zakresie efektywnego wykorzystania energii, dzięki czemu klienci otrzymują podwójną jakość.
Co dokładnie rozumiemy przez podwójną jakość?
JP: Fakt, że zarządzający wspólnotami mogą zaczerpnąć jednocześnie z dwóch źródeł. Z jednej strony zapewniamy profesjonalny audyt energetyczny i ekspertyzę techniczną, zaś z drugiej strony – umożliwiamy refinansowanie poniesionych nakładów i odpowiednie finansowanie oraz kredytowanie inwestycji jako całości. Średni koszt audytu to 6 tys. zł, co oznacza, że przy 90 proc. dofinansowania, wspólnoty ponoszą koszt jedynie 600 zł z tytułu wykonanego audytu. Pozostałe środki mogą zostać zaliczone na poczet nadpłaty rat kredytowych.
Program ELENA I funkcjonuje już na polskim gruncie dwa lata. Czy cieszy się zainteresowaniem?
JP: Zainteresowanie jest bardzo duże. ELENA I jest programem już gruntownie osadzonym w rynku. Rozwiązania są proste, a zapytania tak liczne, że zgłosiliśmy do Europejskiego Banku Inwestycyjnego (EBI) konieczność uruchomienia drugiej transzy środków. Przy czym już mamy zapewnioną zgodę EBI na przedłużenie programu do września 2023 r.
Czytaj: Do banku po wiedzę? Wspólnoty mieszkaniowe mogą uzyskać wsparcie w termomodernizacji
Trzeba oddać samorządom (głównie zarządzającym budynkami wielorodzinnymi), że cechuje je bardzo dobre przygotowanie merytoryczne i zrozumienie tematu. Wspólnoty wykazują się też inicjatywą i same zgłaszają się na spotkania.
Z pewnością jednak wdrażanie programu napotyka na jakieś problemy…
JP: Jako wysoce problematyczny oceniam fakt, że zgodnie z regulaminem Programu nie można z niego finansować miejskich budynków użyteczności publicznej, a to byłoby potrzebne i będziemy próbować to zmienić. Nastawiamy się też na jeszcze intensywniejszą pomoc wspólnotom mieszkaniowym. Póki co, jeśli zdarzy się wspólnota zainteresowana fotowoltaiką, refinansowana jest tylko część inwestycji, która pokrywa zapotrzebowanie energetyczne części wspólnych. Tu widzę potencjał to zmian.
Czytaj: Pompy ciepła w 50 proc. nowych budynków jednorodzinnych? To możliwe już za 2 lata
Kolejny element to włączenie w program ELENA I budynków jednorodzinnych - to brakujące ogniwo. Na razie pierwsze wnioski kredytowe były możliwe w ramach Programu „Czyste powietrze”. Poza tą zmianą formalną, Bank BNP Paribas szykuje udogodnienia techniczne. Tworzymy tzw. TASC, czyli Technical Assistane Support Center, w którego skład wejdą osoby pomagające w procesie wyboru inwestycji. Finalizujemy podpisanie umowy z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju. Natomiast w 2022 roku planujemy wdrożyć rozwiązanie informatyczne, które będzie wspierać klientów w procesach wyboru najlepszej inwestycji.
Jest też druga odnoga – ELENA II. Jest Pan po pierwszej serii spotkań z klientami na temat zwiększenia efektywności energetycznej przedsiębiorstw. Jakie identyfikuje Pan wyzwania w tym aspekcie?
JP: O ile ELENA I to uczeń wzorowy, o tyle ELENA II per analogiam jeszcze walczy o „czwórkę”. Oferując wsparcie techniczne dla firm widzimy, że jest zainteresowanie programem, ale niejednokrotnie problemem jest wyjaśnienie złożoności inwestycji. Kwestie finansowania są drobnostką w porównaniu z rozważaniem i zrozumieniem potrzeby takich inwestycji, jak instalacja fotowoltaiki, pomp ciepła, termomodernizacja hal produkcyjnych, wymiana oświetlenia, montaż silników kogeneracyjnych czy budowa biogazowni.
Prowadzimy - zwłaszcza na południu Polski, gdzie jest największy potencjał redukcyjny - szkolenia dedykowane: termomodernizacji, kogeneracji czy trigeneracji. Przedsiębiorcy potrzebują szczegółowego przedstawienia tematu, żeby móc podjąć decyzje inwestycyjne. Jesteśmy po pierwszych spotkaniach w Katowicach gdzie zainteresowanie przerosło nasze oczekiwania (ponad 70 uczestników w dwóch „śniadaniach biznesowych”) i już przekłada się na konkretne rozmowy o inwestycjach. W 2022 roku, jak tylko pandemia zelżeje, będziemy organizować takie spotkania cyklicznie w całej Polsce.
Wspomniał Pan o biogazowniach, a od nich już tylko krok do przedsiębiorstw rolnych.
JP: Dostrzegamy, że rolnictwo ma ogromny potencjał redukcyjny. Dlatego w Banku BNP Paribas rozwijamy Agro HUB – prężnie działający departament, który przyspieszy modernizację polskiego rolnictwa. Przyznam, że świadomość możliwości zmian w przedsiębiorstwie i termomodernizacji jest trochę mniejsza niż w innych branżach. Sam rynek jednak bardzo się rozwija w obszarze produkcji i możliwości eksportowych. Wychodząc naprzeciw potrzebom i możliwościom, będziemy proponować termomodernizację w przedsiębiorstwach rolnych. Skupimy się na Polsce wschodniej, wspomagając produkcję i przetwórstwo (np. jabłek czy gruszek, ale i fermy drobiu). Rolnicy dopytują, co można zrobić, żeby było lepiej, efektywniej. Ewidentnie szukają inspiracji. Rekomendujemy inwestycje w biogazownie rolnicze, w modelu np. trigeneracji, gdzie produkowane ciepło jest wykorzystywane np. do mycia owoców, a chłód – do ich składowania. Każda inwestycja poprawia kondycję finansowo-produkcyjną, a przy tym pozwala na redukcję śladu węglowego. Poza informacją o zwiększeniu efektywności, na bazie audytu, niejednokrotnie inwestycje wiążą się z niższymi podatkami (np. od nieruchomości czy CIT).
Tekst powstał w ramach projektu Eco-Miasto, którego celem jest rozpowszechnienie i wdrażanie w polskich gminach dobrych praktyk w zrównoważonym rozwoju. Projekt organizowany jest przez Ambasadę Francji w Polsce i Centrum UNEP/GRID-Warszawa. Teraz Środowisko jest wieloletnim patronem medialnym projektu.
