Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
29.03.2024 29 marca 2024

Ekomodulacja - czym jest i kto może na niej zyskać?

Rynek oczekuje regulacji, które będą gratyfikowały ekoprojektowanie oraz przydatność opakowań z tworzyw sztucznych do recyklingu. O tym, z jakimi problemami mierzą się recyklerzy, oraz czym różni się PET od PET-G wyjaśnia Szymon Dziak-Czekan, prezes Stowarzyszenia Polski Recykling.

   Powrót       09 marca 2022       Odpady       Artykuł promocyjny   
Szymon Dziak-Czekan
Prezes Stowarzyszenia Polski Recykling

Kiedy system ekomodulacji zacznie obowiązywać w Polsce? Czy będzie skutecznym czynnikiem zachęcającym wprowadzających do wykorzystania surowców wtórnych?

Szymon Dziak-Czekan (SDC): Liczymy, że system zostanie wprowadzony jak najszybciej. Firmy wprowadzające opakowania na rynek od kilku lat przygotowują się do tego obowiązku. Niektóre koncerny już dziś zmieniają swoje opakowania, aby były bardziej przyjazne środowisku, czyli nadawały się do recyklingu. System ROP ma zostać wprowadzony od stycznia 2023 roku. Od tego momentu ma obowiązywać ekomodulacja.

Branża polskiego recyklingu potrzebuje stałego zbytu na produkty z recyklingu. Aktualnie popyt jest bardzo chaotyczny, wzrasta i spada w cyklach trudnych do przewidzenia. Ustawowe rozwiązania, które obniżą koszty dla wprowadzających, którzy wykorzystują recyklaty, będą finansowo motywowały producentów, aby wykorzystywać recyklaty.

Czy system ekomodulacji powinien uwzględniać zastosowanie materiałów pierwotnych, zważywszy na fakt, że recyklaty są od nich droższe?

SDC: Tak, system ekomodulacji powinien rozróżniać zastosowanie materiałów z recyklingu i pierwotnych. Większość produktów jest aktualnie wytwarzanych z materiałów pierwotnych, ale nie można stwierdzać, że recyklaty są droższe. Z taką sytuacją mamy obecnie do czynienia w przypadku PET, ale już inne opakowania np. z polietylenu lub polipropylenu mają niższą cenę w recyklacie. Ceny surowców reguluje rynek. Jeśli w Polsce prawie połowa butelek PET nie jest poddawana recyklingowi i trafia do spalarni lub na wysypisko to m.in. dlatego ceny R-PET są wysokie. Wprowadzenie systemu kaucyjnego zwiększy podaż recyklatu i ustabilizuje ceny. Będzie to z korzyścią dla wszystkich stron: producentów, recyklerów i dla środowiska naturalnego (win-win-win).

Czy ekomodulacja powinna przyczyniać się do neutralności kosztowej systemu?

SDC: Ekomodulacja będzie albo korzystna albo neutralna dla firm, które wprowadzają na rynek opakowania łatwe do recyklingu oraz z zawartością recyklatu. Natomiast firmy, które wprowadzają szkodliwe dla środowiska opakowania, będą obarczone wysokimi opłatami. Logika jest prosta, bodziec finansowy ma zmotywować producentów do mądrych decyzji w zakresie ekoprojektowania.

Co z branżami, gdzie na razie nie zostały jeszcze ustanowione obowiązkowe poziomy użycia recyklatów?

SDC: W aktualnym projekcie ROP pojawia się zapis, że Minister Klimatu i Środowiska ma możliwość rozszerzenia obowiązku wykorzystania recyklatów na pozostałe grupy opakowań. Twierdzimy, że jest to niezbędne do ustabilizowania popytu na recyklaty.

Czy użycie recyklatów będzie wpływało na recyklowalność opakowań?

SDC: Tak. Jeżeli dane opakowanie powstało w procesie recyklingu to będzie się także nadawało do recyklingu. Natomiast, warto zauważyć, że niektóre surowce degradują się w procesie recyklingu i ich właściwości chemiczne zmieniają się.

W części krajów UE recyklowalne są niektóre opakowania, uważane w Polsce za nierecyklowalne.

SDC: Recykling powinien być robiony lokalnie. Regulator w postaci Instytutu Ochrony Środowiska – Polskiego Instytutu Badawczego powinien elastycznie podchodzić do poszczególnych grup opakowań. Przykładowo jeżeli na jakieś opakowanie znajdzie się odpowiednia technologia, będzie możliwe obniżenie opłaty za nią. Warto pamiętać, że aby recykling danego odpadu był opłacalny lokalnie, potrzebny jest odpowiedni system zbiórki.

Czy jest jasna informacja, które opakowania produktów są w Polsce recyklowalne, a które nie?

SDC: Póki co jest więcej kwestii niepewnych niż pewnych. Naszym zdaniem IOŚ-PIB powinien wypracować tego typu listę wspólnie z branżą recyklingu.

Czytaj: Recyklerzy są zdeterminowani, by przetwarzać 2-3 razy więcej odpadów, niż obecnie

Od dłuższego czasu toczy się dyskusja na temat przydatności do recyklingu PET-G. Jaka jest właściwie różnica między tworzywami PET i PET-G?

SDC: Chociaż akronimy wyglądają niemal identycznie (różnica tylko w jednej literze), to właściwości chemiczne i zastosowania laboratoryjne są zróżnicowane dla obu tworzyw. PET lub „tereftalan etylenu” to połączenie dwóch monomerów. PET-G jest tej samej kompozycji chemicznej co PET, ale jest z dodatkiem glikolu. Dzięki temu jednemu dodatkowi skład chemiczny ulega całkowitej zmianie, tworząc zupełnie nowe tworzywo sztuczne.

Dodanie glikolu w celu wytworzenia PET-G usuwa efekt korozji obserwowany podczas ogrzewania, a także zapobiega niepożądanemu efektowi krystalizacji, który powoduje, że standardowy PET staje się kruchy. Dodatkowo dodanie glikolu w tym tworzywie sztucznym sprawia, iż zewnętrzne ściany butelki z PET-G zmieniają strukturę, przez co staje się miększa i bardziej giętka, co ułatwia chwytanie. Mimo tych zalet, ta miękka ścianka zewnętrzna jest bardziej podatna na zarysowania i uszkodzenia, światło UV i nie może być autoklawowana. Uważa się, że te wady są względnie niewielkie w porównaniu z lepszą odpornością cieplną PET-G, odpornością na wstrząsy oraz wygodnym chwytem.

Recyklerzy twierdzą, że PET-G nie nadaje się do recyklingu. Czy tak jest rzeczywiście?

SDC: Stowarzyszenie Polski Recykling analizuje sytuacją na rynku i wsłuchuje się w postulaty, jakie zgłaszają nasi członkowie. W związku z tym na początku 2022 r. przeprowadziliśmy analizę technologii recyklingu PET. Analiza potwierdziła, że odpady opakowaniowe wyprodukowane z PET-G nie są poddawane recyklingowi w Polsce na skalę przemysłową. To powoduje, że nowy regulator (IOŚ-PIB) powinien uwzględnić dla tego opakowania najwyższe opłaty za wprowadzanie na rynek. PET-G ma dużo niższą temperaturę topnienia, niż PET, pomimo tego, że chemicznie są bardzo podobne. PET-G jest znaczącą barierą w recyklingu PET ponieważ, jak argumentują członkowie Stowarzyszenia Polski Recykling, trudno go odróżnić od strumienia standardowego PET. Dodatkowo niebezpiecznie zmniejsza stabilność temperatury końcowego materiału PET. Problem leży również w suszeniu PET-G przy produkcji wyrobów gotowych. Trzeba go suszyć w 62 stopniach C przez 8 h, podczas gdy zwykły PET w 160 stopniach C przez 6 h. PET-G nie krystalizuje się i przechodzi w stan ciekły.

Jak długo potrwa wprowadzenie do Polski procesu ekomodulacji?

SDC: Liczymy, że system zostanie wprowadzony jak najszybciej. Firmy wprowadzające opakowania na rynek od kilku lat przygotowują się do tego obowiązku. Niektóre koncerny już dziś zmieniają swoje opakowania, aby były bardziej przyjazne środowisku, czyli nadawały się do recyklingu. System ROP ma zostać wprowadzony od stycznia 2023 roku. Od tego momentu ma obowiązywać ekomodulacja.

Stowarzyszenie Polski RecyklingArtykuł powstał we współpracy ze Stowarzyszeniem "Polski Recykling"

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Pilnie wprowadzić ROP. Apel o przyjęcie ustawy (27 marca 2024)Recykling nawet 15,6 razy większy przy zbiórce selektywnej. Dane z Europy i Polski o tworzywach sztucznych (27 marca 2024)Podniesienie kaucji za szklane butelki do 1 zł. Opublikowano projekt rozporządzenia (25 marca 2024)Nowe narzędzie do wystawiania i obsługi wniosków DPR. Oszczędność czasu, brak błędów i automatyzacja (20 marca 2024)XXIV Targi Ochrony Środowiska i Gospodarki Odpadami EKOTECH (18 marca 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony