Samorządy gotowe na Fit for 55

© PhotoAventure Studio

Przedstawiony 14 lipca br. pakiet Fit for 55 wdrożyć ma nowe narzędzia, które wspierać będą Stary Kontynent na drodze do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55 proc. do 2030 r. (w stosunku do poziomu z 1990 r.). Wraz z pakietem Komisja Europejska proponuje także powołanie Funduszu Społecznego na rzecz Działań w dziedzinie Klimatu (z ang. Social Climate Fund). - Ma on zapewnić państwom członkowskim specjalne środki finansowe, aby pomóc obywatelom w finansowaniu inwestycji w efektywność energetyczną, nowe systemy ogrzewania i chłodzenia oraz czystszą mobilność – informuje KE. Fundusz finansowany ma być z budżetu UE w kwocie równej 25 proc. spodziewanych dochodów z handlu uprawnieniami do emisji w odniesieniu do paliw stosowanych w budownictwie i transporcie drogowym. - Zapewni on państwom członkowskim finansowanie w wysokości 72,2 mld euro na lata 2025–2032 w oparciu o ukierunkowaną zmianę wieloletnich ram finansowych. Dzięki propozycji wykorzystania równoważnego finansowania ze strony państw członkowskich fundusz uruchomiłby 144,4 mld euro na społecznie sprawiedliwą transformację – dodaje KE.

12,7 mld euro dla Polski

Jak wynika z informacji KE, Polska ma zostać największym beneficjentem nowego funduszu⁽¹⁾. Łącznie w latach 2025-2032 mielibyśmy otrzymać 12,7 mld euro, co stanowi 17,61 proc. całego budżetu. W dalszej kolejności największymi beneficjentami Funduszu mają być Francja (łącznie ponad 8 mld euro), Włochy (7,8 mld euro) i Hiszpania (7,5 mld euro).

Kompetencje prawne i świadomość potrzeb obywateli

Jak wskazuje Europejski Komitet Regionów, istotną rolę w zakresie realizacji wyznaczonych w pakiecie Fit for 55 celów odegrają samorządy terytorialne. Komitet domaga się tym samym, by „nowe i zaktualizowane przepisy zapewniły miastom i regionom centralną rolę i bezpośrednie finansowanie z uwagi na posiadane przez nie kompetencje prawne i świadomość potrzeb obywateli w procesie przechodzenia na neutralność klimatyczną”. - Europa potrzebuje ekologicznej i sprawiedliwej odbudowy umożliwiającej przezwyciężenie kryzysu klimatycznego, budowania odporności, wspierania innowacji i tworzenia lokalnych miejsc pracy. Aby przyspieszyć transformację ekologiczną, musimy wzmocnić pozycję miast, regionów i wszystkich obywateli w dziedzinach, w których podmioty te posiadają kompetencje, takich jak: efektywność energetyczna budynków, zrównoważony transport, ochrona różnorodności biologicznej i walka z ubóstwem energetycznym – wskazuje w komunikacie prasowym Apostolos Tzitzikostas, przewodniczący Europejskiego Komitetu Regionów i gubernator regionu Macedonia Środkowa w Grecji.

Jak dodano w komunikacie Komitetu, ważne jest przy tym, aby pakiet przyczyniał się do spójności terytorialnej. - Musi on zaspokajać potrzeby każdego terytorium, zwiększać zaangażowanie, usprawniać przydział dochodów i dostęp do bezpośredniego finansowania inwestycji ekologicznych oraz wydatków socjalnych związanych ze zmianą klimatu dla władz lokalnych i regionalnych – czytamy.

Władze lokalne odpowiadają za 90 proc. działań związanych z adaptacją do zmian klimatu

Jak bowiem wynika z przedstawionych przez Komitet danych, to właśnie władze lokalne odpowiedzialne są za blisko 70 proc. działań mających na celu łagodzenie i ograniczanie zmian klimatu, w przypadku zaś działań związanych z adaptacją do zmian klimatu wskaźnik ten wzrasta do 90 proc. Zdaniem więc Komitetu, to właśnie miasta zdecydują o wyniku toczącej się batalii przeciwko kryzysowi klimatycznemu. Stąd też, jak podano, rola europejskich regionów i miast musi zostać uwzględniona zarówno w Funduszu Społecznym na rzecz Działań w dziedzinie Klimatu, jak i Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. - Ponieważ nadmierna centralizacja może zagrozić spójności terytorialnej i sprawiedliwości społecznej przy przeprowadzaniu zielonej transformacji – argumentuje Europejski Komitet Regionów.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.