Fit for 55: Rozporządzenie ws. wspólnego wysiłku redukcyjnego. Jaki cel wyznaczono dla Polski?

© Elnur

Przedstawiony 14 lipca br. pakiet Fit for 55 wdrożyć ma nowe narzędzia, które wspierać będą Stary Kontynent na drodze do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55 proc. do 2030 r. (w stosunku do poziomu z 1990 r.). Jedną ze składowych pakietu jest przegląd rozporządzenia⁽¹⁾ w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego (ang. Effort Sharing Regulation, ESR). Rozporządzenie to przekłada ogólny cel redukcyjny UE na wiążące cele w zakresie emisji gazów cieplarnianych pochodzących z transportu drogowego, ogrzewania budynków, rolnictwa, małych instalacji przemysłowych i gospodarowania odpadami dla poszczególnych państw członkowskich.

Proponowane zmiany w ESR

Zaproponowane przez KE zmiany w ESR przewidują zachowanie obecnej struktury i zakresu rozporządzenia. Jak wskazano w komunikacie Komisji Europejskiej, „oprócz wyznaczenia ambitniejszych celów dla UE i państw członkowskich, nieznacznie dostosowano sposób, w jaki państwa członkowskie mogą wykorzystać istniejące mechanizmy elastyczności” oraz pomimo włączenia sektorów transportu drogowego i budownictwa do nowego system handlu emisjami zdecydowano o pozostawieniu ich w zakresie rozporządzenia. Jak wskazują eksperci z CAN Europe, propozycja Komisji dotyczącą utrzymania krajowych celów redukcji emisji w rozporządzeniu ESR dotyczącym emisji z transportu drogowego, budynków, to dobra decyzja. – Jednocześnie ubolewamy nad brakiem podobnych celów w proponowanym prawodawstwie energetycznym – wskazuje CAN Europe.

Co zatem dokładnie ulegnie zmianom? Aby osiągnąć ogólny cel redukcji emisji do 2030 r. proponuje się „zmniejszenie emisji w ramach ESR o co najmniej 40 proc. w porównaniu z poziomami z 2005 r.”. - Stanowi to zwiększenie o 11 punktów procentowych w porównaniu z istniejącym celem polegającym na zmniejszeniu redukcji emisji o 29 proc. – czytamy. Jak podkreśla KE, rozporządzenie gwarantuje, że „wszystkie państwa członkowskie będą w sprawiedliwy sposób przyczyniały się do unijnych działań w dziedzinie klimatu”.

Czytaj też: Podatek graniczny od emisji w Fit for 55 – zapowiedź KE, która już wywołała chińską dezaprobatę

Aby wyznaczone cele zostały osiągnięte w sposób sprawiedliwy dla wszystkich państw członkowskich UE, czynnikiem decydującym o wyznaczonych w tym zakresie celach krajowych był wskaźnik PKB na mieszkańca kraju - państwa o wyższym wskaźniku PKB na mieszkańca otrzymały wyższe cele redukcji. W rezultacie wyznaczone cele dla poszczególnych państw wahają się od -10 proc. dla Bułgarii do -50 proc. dla Niemiec czy Szwecji. Wyznaczony w tym zakresie cel dla Polski wynosi natomiast -17,7 proc. (szczegółowe informacje na temat celów krajowych wyznaczonych dla poszczególnych państw członkowskich UE w grafice obok).

Elastyczność w sposobie osiągnięcia wyznaczonych celów

Jak wskazuje KE, rozporządzenie w sprawie wspólnego wysiłku redukcyjnego przewiduje kilka mechanizmów, które pomogą państwom członkowskim w „realizacji ich celów w sposób opłacalny ekonomicznie”. - W latach, w których poziom emisji jest niższy od ich rocznych przydziałów emisji, państwa członkowskie mogą zachować nadwyżki i wykorzystać je w kolejnych latach. W latach, w których poziom emisji jest wyższy od rocznego limitu, państwa członkowskie mogą pożyczyć pewną ograniczoną część uprawnień z przydziału na kolejny rok – wyjaśnia KE. Państwa członkowskie UE mogą ponadto kupować i sprzedawać między sobą przydziały uprawnień do emisji, zwiększając w ten sposób opłacalność realizacji ogólnego unijnego celu redukcji emisji.

Zaproponowano także stworzenie „dodatkowej rezerwy dla państw członkowskich opartej na niewykorzystanym pochłanianiu gazów cieplarnianych wygenerowanych w Unii”. - Dodatkowa rezerwa będzie działać jako ubezpieczenie i wejdzie w życie dopiero wtedy, gdy UE zrealizuje w co najmniej 55 proc. swój cel redukcji gazów cieplarnianych na 2030 r. Europejskie prawo o klimacie ustaliło maksymalny wkład pochłaniania netto w osiąganie unijnego celu -55 proc. na 225 Mt ekwiwalentu CO₂ – wyjaśniono.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska