Gospodarka odpadami w biogazowniach – kalendarium wymogów prawnych

Monika Ostrowska
Manager ds. ochrony środowiska w BIO-INDUSTRY

Minął zaledwie rok od zmiany ustawy o odpadach wprowadzonej 5 września 2018 r., która wniosła „rewolucyjne” zmiany dla podmiotów prowadzących działalność w gospodarce odpadami, gdy ponownie ją zmieniono, tym razem 6 września 2019 r. Nowelizacja przepisu została wprowadzona ustawą o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 1579), zatem nie dla wszystkich jest jasne, że dokonano nią zmian również w ustawie o odpadach. W gąszczu ciągle nowych przepisów ważne jest, by umieć zdefiniować te, które są ważne z punktu widzenia gospodarowania odpadami w branży biogazowej. Skoncentruję się na tych kwestiach wprowadzonych ostatnią zmianą ustawy o odpadach (w skrócie u.o.), które skutkują poważnymi konsekwencjami.

Termin złożenia wniosku o zmianę pozwoleń

Przedłużono termin wystąpienia z wnioskiem o zmianę posiadanego pozwolenia z 5 września 2019 r. do 5 marca 2020 r. (art.14 ust. 1 u.o.).

Podmiot eksploatujący biogazownię, zgodnie z kwalifikacją wynikającą z ustawy o odpadach:

• jeżeli przetwarza odpady, to prowadzi proces odzysku metodą R3, tj.: R3 Recykling lub odzysk substancji organicznych, które nie są stosowane jako rozpuszczalniki (w tym kompostowanie i inne biologiczne procesy przekształcania),
• jeżeli magazynuje odpady przed ich przetwarzaniem, to prowadzi proces odzysku R13, tj.: R13 Magazynowanie odpadów poprzedzające którykolwiek z procesów wymienionych w pozycji R1-R12 (z wyjątkiem wstępnego magazynowania u wytwórcy odpadów),
• jeżeli przetwarza masę pofermentacyjną, to prowadzi proces odzysku R 10, tj.: R10 Obróbka na powierzchni ziemi przynosząca korzyści dla rolnictwa lub poprawę stanu środowiska.

Jeżeli biogazownia prowadzi jakikolwiek z powyższych procesów, jest zobligowana do uzyskania, bądź zmiany pozwolenia na zbieranie/przetwarzanie odpadów. Jeżeli prowadzący biogazownię nie złoży wniosku o zmianę pozwolenia spełniającego wymagania nowej u.o. w nowym terminie (marzec) - pozwolenie wygaśnie (art.14 ust.4 ustawy zmieniającej).

Czas magazynowania odpadów

Warto zwrócić uwagę, że wprowadzono nowe okresy magazynowania odpadów (art. 25 ust. 5 u.o.), czyli:

• 1 rok - w przypadku magazynowania odpadów niebezpiecznych, odpadów palnych, niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych i odpadów pochodzących z przetworzenia odpadów komunalnych;
• 3 lata - w przypadku magazynowania pozostałych odpadów.

Przy czym do okresu ich magazynowania wlicza się okres magazynowania tych odpadów rozpoczęty przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, tj. 06.09.2019 r. Dla biogazowni, które magazynują odpady przed ich przetwarzaniem, istotny jest projekt Rozporządzenia Ministra Środowiska z sierpnia 2019 r. w sprawie szczegółowych wymagań dla magazynowania odpadów, który obecnie znajduje się w konsultacjach międzyresortowych.

Monitoring wizyjny

Posiadacz odpadów obowiązany do uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów, pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów lub pozwolenia zintegrowanego uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów, prowadzący magazynowanie odpadów, z wyjątkiem wstępnego magazynowania odpadów przez ich wytwórcę, o którym mowa w art. 3 ust. 1 pkt 5 lit. a, lub zarządzający składowiskiem odpadów jest obowiązany do prowadzenia wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów, (art. 25 ust. 6a - 6f. 6h i 6i oraz przepisami wydanymi na podstawie ust. 8a.b).

Jak wynika z powyższego przepisu,pierwotny wytwórca odpadów nie jest zobligowany do prowadzenia systemu wizyjnego, natomiast musi go posiadać podmiot zbierający lub przetwarzający odpady.

Monitoring wizyjny wszedł w życie 22.02.2019 r., a najnowsze zmiany zostały wprowadzone 06.09.2019 r. Wydane zostało nowe Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 sierpnia 2019 r. w sprawie wizyjnego systemu kontroli miejsca magazynowania lub składowania odpadów (Dz. U. 2019 poz. 1755), data dostosowania monitoringu do nowych wymogów to 17 grudnia 2019 r., natomiast do 22 lutego 2021 r. jest czas na dostosowanie pomieszczenia, w którym jest przechowywany nośnik systemu monitoringu wizyjnego.

Obowiązek udostępnienia WIOŚ monitoringu wizyjnego w systemie „on line”

Posiadacz odpadów obowiązany do uzyskania zezwolenia na zbieranie odpadów lub zezwolenia na przetwarzanie odpadów, pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów lub pozwolenia zintegrowanego uwzględniającego zbieranie lub przetwarzanie odpadów, prowadzący magazynowanie odpadów zapewnia wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska właściwemu ze względu na lokalizację miejsca magazynowania lub składowania odpadów dostępność obrazu z wizyjnego systemu kontroli tego miejsca w czasie rzeczywistym przez system teleinformatyczny (art. 25 ust. 6a u.o.).

Przepis wszedł w życie 06.09.2019 r. i dotyczy instalacji prowadzących magazynowanie (w ramach zbierania lub przetwarzania) wyłącznie odpadów palnych wymienionych w art. 25 ust. 6f u.o.

Zmieniono kryteria dla oświadczeń składanych do wniosków o wydanie, bądź zmianę pozwolenia

Są to wymagania określone w art. 42 ustawy o odpadach, wniosek musi zawierać oświadczenie, że w stosunku do:

a) posiadacza odpadów będącego osobą fizyczna prowadzącą działalność gospodarczą,

b) posiadacza odpadów będącego osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej albo wspólnika, prokurenta, członka zarządu lub członka rady nadzorczej tego posiadacza odpadów prowadzącego działalność gospodarczą jako osoba fizyczną

- w ostatnich 10 latach nie wydano ostatecznej decyzji o cofnięciu zezwoleniana zbieranie odpadów, zezwolenia na przetwarzanie odpadów, zezwolenia na zbieranie i przetwarzanie odpadów lub pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniającego zbieranie i przetwarzanie odpadów lub nie wymierzono co najmniej trzykrotnie administracyjnej kary pieniężnej, o której mowa w art. 194, w wysokości przekraczającej łącznie kwotę 150 000 zł; (art. 42 ust.3 a pkt. 4 u.o.).

Istotne jest, że podmioty w oświadczeniach mają uwzględnić kary nałożone decyzją ostateczną po dniu 4 września 2018 r.

Takie same kryteria nowych oświadczeń dotyczą: wspólnika, prokurenta, członka zarządu lub członka rady nadzorczej, posiadacza odpadów, który nie jest lub nie był wspólnikiem, prokurentem, członkiem rady nadzorczej lub członkiem zarządu innego przedsiębiorcy (art. 43 ust. 3 a pkt. 5 i 5 a oraz ust. 3 b).

Zmiany w zakresie sporządzania operatów ppoż.

Przepisów dotyczących przeprowadzania kontroli przez komendanta powiatowego (miejskiego) Państwowej Straży Pożarnej oraz wykonania operatu przeciwpożarowego, o którym mowa w art. 42 ust. 4b pkt 1, nie stosuje się w przypadku:

1. zakładu stwarzającego zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, o którym mowa w art. 3 pkt 48a ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska;
2. zezwoleń na zbieranie odpadów, zezwoleń na przetwarzanie odpadów oraz pozwoleń na wytwarzanie odpadów uwzględniających zbieranie lub przetwarzanie odpadów, które dotyczą wyłącznie odpadów niepalnych.

W ustawie o odpadach pojawił się nowy Załącznik nr 2a – niewyczerpujący wykaz kategorii odpadów niepalnych, warto więc sprawdzić, czy obowiązek sporządzania operatu ppoż i kontroli nas dotyczy, zanim zlecimy operat. Co ważne, Załącznik nr 2a nie stanowi listy zamkniętej, jeżeli uzyskamy ekspertyzę, że nasze odpady nie są palne, wówczas również możemy być zwolnieni z obowiązku przeprowadzenia operatu i kontroli funkcjonariuszy PSP.

Monika Ostrowska