spalarnia odpadów© Семен Саливанчук
Komisja ds. Środowiska, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności (ENVI) Parlamentu Europejskiego pochyliła się we wtorek (17.05.2022 r.) nad unijnym systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (EU ETS). 62 głosami za, 20 przeciw i 5 wstrzymującymi się przyjęto sprawozdanie w sprawie przeglądu systemu ETS. - Aby zachęcić przemysł do dalszego ograniczania emisji i inwestowania w technologie niskoemisyjne, system handlu uprawnieniami do emisji powinien zostać zreformowany, a jego zakres rozszerzony - twierdzą posłowie.
Europosłowie uważają, że system ETS jest podstawą europejskiej polityki klimatycznej i przyczynił się do znacznej redukcji emisji, ponieważ opłata za emisję gazów cieplarnianych jest zachętą dla podmiotów gospodarczych do redukcji emisji i inwestowania w technologie niskoemisyjne. W związku z tym europosłowie opowiedzieli się m.in. za tym, by redukcja uprawnień do emisji wzrastała corocznie o 0,1 punktu procentowego w porównaniu z poprzednim rokiem do 2030 r. (począwszy od 4,2% w roku następującym po wejściu w życie tej poprawki). Posłowie chcą ponadto wprowadzenia od 2025 r. systemu bonus-malus(1), tak aby najmniej emisyjne instalacje otrzymywały dodatkowe bezpłatne uprawnienia.
Spalanie odpadów w systemie ETS od 2026 r.
Co ważne, posłowie proponują również włączenie do systemu ETS od 2026 r. spalania odpadów komunalnych. Oznacza to, że od 2026 r. zakłady termicznego przekształcania odpadów będą musiały płacić za każdą tonę wyemitowanego CO2.
Czytaj też: Spalarnie w unijnej taksonomii?
- Ta pro-klimatyczna decyzja jest bardzo ważna w kontekście budowania efektywnego systemu gospodarki odpadami. Spalanie odpadów jest zagrożeniem dla klimatu oraz dla kieszeni obywateli. Jednocześnie, ta dodatkowa oplata ruszy rynek w kierunku lepszej selektywnej zbiorki i recyklingu, a także zmniejszenia ilości wytwarzanych odpadów – wskazuje Piotr Barczak, specjalista ds. polityk odpadowych w Europejskim Biurze Ochrony Środowiska oraz współzałożyciel Polskiego Stowarzyszenia Zero Waste.
Zero Waste Europe (ZWE) podkreśla jednak, że komisja ENVI proponuje włączenie spalarni do systemu dopiero po przeprowadzeniu przeglądu w 2024 r. Miałby on na celu uniknięcie „niezamierzonych konsekwencji” włączenia. - Z punktu widzenia ZWE, późne włączenie i przegląd nie są uzasadnione. Zarówno transport, jak i składowanie odpadów są dobrze uregulowane i mają określone cele, takie jak minimalizacja ilości składowanych odpadów i obowiązek wstępnego przetwarzania. Przepisy te zostaną jeszcze bardziej zaostrzone w ramach obecnego przeglądu rozporządzenia w sprawie przesyłania odpadów oraz dyrektywy ramowej w sprawie odpadów. Włączenie [spalarni odpadów do systemu EU ETS – przyp. red.] ma fundamentalne znaczenie, aby umożliwić pomyślaną realizację celów UE w zakresie klimatu i obiegu zamkniętego. Mamy nadzieję, że Parlament Europejski poprze stanowisko komisji ENVI w nadchodzącym głosowaniu w czerwcu, wspierając włączenie spalarni odpadów komunalnych do EU ETS – mówi Janek Vähk, koordynator Programu Klimat, Energia i Zanieczyszczenie Powietrza w ZWE.
Co dalej?
Sprawozdanie Komisji zostanie poddane pod głosowanie podczas odbywającej się w dniach 6-9 czerwca br. sesji plenarnej PE, po której Parlament będzie gotowy do rozpoczęcia negocjacji z rządami UE.
Spalarnie odpadów w Polsce
W Polsce w latach 2015-2019 wybudowano 8 spalani odpadów, ich łączna wydajność szacowana jest na ok. 1,2 mln Mg/rok (ok. 8% wszystkich odpadów komunalnych). Kilka kolejnych inwestycji znajduje się obecnie w trakcie procesu inwestycyjnego (m.in. Olsztyn, Gdańsk czy Warszawa), w kilkunastu miastach trwa ponadto dyskusja dotycząca budowy nowych spalarni (m.in. Inowrocław czy Metropolia GZM).
Joanna SpillerDziennikarz, inżynier środowiska
Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.
