Manifest 100 dni. Apel do komitetów wyborczych ws. działań kluczowych dla klimatu i środowiska

© Dziurek

15 października br. odbędą się w Polsce wybory do Sejmu i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. W związku z rozpoczęciem kampanii wyborczych ponad 50 organizacji środowiskowych oraz społecznych⁽¹⁾ apeluje do komitetów wyborczych o złożenie deklaracji, że w ciągu pierwszych 100 dni sprawowania władzy podejmą kluczowe dla klimatu i środowiska decyzje.

- Zwracamy się do przedstawicieli wszystkich komitetów wyborczych, które zgłaszać będą kandydatów do polskiego Parlamentu, aby zadeklarowali, że w przypadku zdobycia przez nich liczby głosów wystarczającej do zapewnienia udziału w nowym rządzie, w ciągu pierwszych 100 dni sprawowania władzy podejmą pierwsze 16 kluczowych dla ochrony środowiska i klimatu decyzji – czytamy w manifeście przesłanym do redakcji Teraz Środowisko.

Ustawa o ochronie klimatu

Pierwszym kluczowym działaniem wskazanym w dokumencie jest podjęcie prac zmierzających do uchwalenia ustawy o ochronie klimatu. Jak wskazano, punktem wyjścia może być już istniejący projekt ustawy, który w kwietniu tego roku zaproponowała Fundacja ClientEarth Prawnicy dla Ziemi. Więcej na temat propozycji ustawy pisaliśmy w artykule pt. Przedstawiono pierwszy w Polsce projekt ustawy o ochronie klimatu.

– Nowy rząd, ktokolwiek będzie go tworzył, musi robić więcej dla środowiska, a zwłaszcza klimatu. Potwierdzają to coraz gwałtowniejsze zjawiska pogodowe za oknem i preferencje wyborców, dla których środowisko jest coraz ważniejszym tematem. Dobrym punktem wyjścia będzie podjęcie prac nad polską ustawą o ochronie klimatu, której projekt przygotowaliśmy wiosną tego roku. Organizacje ekologiczne mają jednak więcej dobrych i łatwych do szybkiego wprowadzenia propozycji, takich jak przekierowanie środków z ETS na zieloną transformację, pełne odblokowanie energetyki wiatrowej, czy wycofanie się ze złych „reform” systemu ocen oddziaływania na środowisko. Takie zmiany to absolutne minimum, a ich wprowadzenie to z perspektywy końca 2023 r. po prostu konieczność – komentuje Wojciech Kukuła, starszy prawnik w Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi, ekspert Koalicji Klimatycznej.

16 kluczowych działań

Łącznie w manifeście wymieniono 16 postulatów. Prócz przyjęcia ustawy o ochronie klimatu organizacje wskazują na działania w sektorach takich jak energetyka, transport czy gospodarka wodna. Wśród postulatów wskazano m.in. potrzebę powołania Funduszu Transformacji Energetyki i przeznaczenie 100% wpływów z systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) na modernizację, cyfryzację i rozbudowę sieci energetycznych oraz inne zielone inwestycje, takie jak termomodernizacja budynków. Podkreślono ponadto kluczową rolę „skutecznej realizacja Długoterminowej Strategii Renowacji Budynków”, w tym m.in. przyjęcie nowego systemu etykietowania budynków  i zapewnienie jego upowszechnienia poprzez skuteczne działania, a także zmianę minimalnej odległości elektrowni wiatrowych od budynków z 700 metrów na 500 metrów.

Sygnatariusze manifestu podkreślają także potrzebę „wyeliminowania z krajowego porządku prawnego specustaw szkodzących wartościom przyrodniczym” – wymieniono tu zwłaszcza specustawę powodziową oraz specustawę odrzańską.

Zdaniem organizacji nowy rząd powinien także „odwrócić niekorzystną nowelizację tzw. ustawy ocenowej”.  - Ustawa ocenowa wprost narusza obowiązującą w Unii Europejskiej Dyrektywę Siedliskową, co skutkuje dezintegracją systemu ochrony przyrody działającego w ramach sieci Natura 2000 w Polsce. Ponadto, jest sprzeczna z Ramową Dyrektywą Wodną, ponieważ wprost przewiduje możliwość negatywnego wpływu na cele dotyczące jakości środowiska wodnego – podkreślono w manifeście.

Czytaj też: Wzrasta liczba spraw sądowych dotyczących zmian klimatu. Raport UNEP

Postulaty obejmują ponadto działania w zakresie ochrony zdrowia i edukacji klimatycznej. W kontekście tym - jak czytamy – postuluje się wprowadzenie "Tygodnia o klimacie" jako stałego elementu programu w szkolnych planach nauczania na wszystkich szczeblach edukacji.

- Pilnym zadaniem dla władz publicznych jest wprowadzenie edukacji na temat ochrony klimatu i środowiska do podstawy programowej, która obecnie nie zapewnia uczennicom i uczniom należytej wiedzy o zmianie klimatu i wpływie człowieka na środowisko – podano

Jak wyjaśniono, głównym założeniem „Tygodnia o klimacie” powinno być urozmaicenie tradycyjnych przedmiotów poprzez interdyscyplinarne i rozszerzone działania edukacyjne o zagadnienia dotyczące: ekologii, nauki o Ziemi i procesów na niej zachodzących oraz oddziaływania współczesnego modelu życia, w tym żywienia, turystyki, transportu, konsumpcji, a także znaczenia skutków rozwoju przemysłowego, zmiany modelu ekonomii i zrównoważonych źródeł pozyskiwania energii.

– Nie mamy już czasu do stracenia, dlatego nowy rząd od pierwszego dnia pracy będzie musiał zabrać się za naprawianie najpilniejszych i najpoważniejszych problemów, blokujących postęp w ograniczaniu emisji i utrudniających chronienie środowiska. Konieczne jest też kompleksowe i przekrojowe podejście do stojących przed władzami wyzwań, zajęcie się jednocześnie różnymi aspektami rozwoju i sektorami gospodarki. Dlatego manifest zbierający w jednym miejscu możliwe do szybkiej realizacji postulaty dotyczące energetyki, budownictwa, transportu, rolnictwa, gospodarki wodnej, edukacji i ochrony zdrowia jest taki ważny. Pozostaje tylko pytanie, czy politycy staną na wysokości zadania i zajmą się realizacją tych rekomendacji, w trybie naprawdę pilnym – podnosi Urszula Stefanowicz z Polskiego Klubu Ekologicznego Okręgu Mazowieckiego, ekspertka Koalicji Klimatycznej.

Z pełną treścią manifestu można zapoznać się tutaj.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska