Nowy projekt Polityki Ekologicznej Państwa 2030: kto zyskał, a kto stracił?

© phloxii

Polityka Ekologiczna Państwa 2030 (PEP2030)⁽¹⁾ została przygotowana zgodnie z postanowieniami ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju oraz stanowi strategię w rozumieniu tej ustawy. Sama nie jest ustawą, ale może mieć kluczowe znaczenie np. dla przyszłego rozdzielania środków publicznych na ochronę środowiska. PEP ma zastąpić obowiązującą dziś strategię "Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko - perspektywa do 2020 r.". Większość spośród przyjętych przez resort środowiska zmian ma charakter redakcyjny i doprecyzowujący, ale na kilka z nich warto zwrócić szczególną uwagę.

Oczyszczalnie na plus, planowanie przestrzenne na minus

Obowiązująca jeszcze strategia „Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko – perspektywa do 2020 r.” (BEiŚ)⁽²⁾ została przyjęta przez Radę Ministrów 15 kwietnia 2014 r. Poziom realizacji tego dokumentu jest dziś mierzony zestawem wskaźników, dla których jako bazowy przyjęto wtedy rok 2010. Analiza dostępnych w ubiegłym roku danych wskazuje na osiągnięcie wartości docelowych sześciu z piętnastu wskaźników. Wśród kluczowych „sukcesów” zwrócić uwagę należy na wzrastający odsetek ludności korzystającej z oczyszczalni ścieków (73,6 proc. względem 64,7 proc. w 2010 r.) i osiągnięty przed czasem poziom recyklingu, przygotowania do ponownego użycia i odzysku odpadów budowlanych i rozbiórkowych. Wartość dwóch wskaźników, mimo podejmowanych przez rząd działań, pogorszyła się. Chodzi tu o pogarszający się stan jednolitych części wód oraz malejący wskaźnik liczebności pospolitych ptaków krajobrazu rolniczego (ang. FBI – Farmland Bird Index). Z dokonanej przez resort środowiska analizy wynika, że zagrożona jest też realizacja m.in. zakładanego przed pięcioma laty spadku udziału przemysłu w zużyciu wody ogółem, wzrostu poziomu lesistości kraju czy wzrostu udziału powierzchni objętej obowiązującymi planami zagospodarowania przestrzennego. Wciąż zbyt niski jest też w Polsce odsetek tzw. zielonych zamówień publicznych (9 proc. względem planowanych na 2020 r. 25 proc.).

Konkluzje BAT na własny koszt?

Konsultacje społeczne projektu PEP2030 trwały oficjalnie od 6 do 30 września 2018 r. Łącznie wpłynęło do resortu środowiska aż 799 uwag. Jedną z kluczowych, które spotkały się ze zrozumieniem rządu, jest ta dotycząca przewidywanego w pierwotnym projekcie⁽³⁾ wsparcia finansowego przedsiębiorców w realizacji inwestycji związanych z dostosowaniem do konkluzji BAT. - Spółkami, które w największym stopniu będą zmuszone dostosować swoje instalacje, będą największe grupy energetyczne w Polsce. Podmioty te, z uwagi na swoją pozycję rynkową, finansową, a także otrzymywaną już pomoc, w szczególności nie powinny stać się beneficjentami proponowanej w dokumencie pomocy finansowej ze środków publicznych – czytamy w zgłoszonej w trakcie konsultacji propozycji. Zgodnie więc z najnowszą wersją projektu, spółkom zaoferowane ma zostać wyłącznie wsparcie „merytoryczne”. O wsparciu finansowym nie ma już ani słowa.

Nowe strategiczne dodatki

Na prośbę strony społecznej dodane zostały zapisy dot. lasów prywatnych. O ile pierwotna wersja PEP2030 ograniczała działania w zakresie gospodarki leśnej w zasadzie do terenów będących własnością Lasów Państwowych, o tyle nowa wersja traktuję tę kwestię znacznie bardziej kompleksowo. Rząd wskazuje, że choć obecnie około 75 proc. powierzchni lasów prywatnych objętych jest zatwierdzoną dokumentacją urządzeniową (tj. uproszczonymi planami urządzenia lasu lub inwentaryzacją stanu lasu), należy dążyć do objęcia nią największej, możliwie całej, ich powierzchni. Do zapisanych w strategii zadań, w wyniku konsultacji społecznych, dodano również pozycję „Opracowanie wytycznych stymulujących wdrażanie działań na rzecz GOZ w sektorze finansów publicznych (zielone zamówienia publiczne)”.

Termin przyjęcia przez rząd ostatecznej treści dokumentu nie jest jeszcze znany.

Kamil Szydłowski
Dziennikarz, prawnik