Odporność warunkiem trwałego rozwoju miast – ruszyła 11. edycja programu Eco-Miasto

© MWK

Jak miasta budują odporność? Jak sprawić by ich rozkwit był trwały, a więc zgodny z możliwościami planety? „W kierunku miejskiej rezyliencji” — pod takim hasłem została zainaugurowana 14 marca br. w Ambasadzie Francji w Warszawie kolejna edycja programu Eco-Miasto.

Od przeszło dziesięciu lat, celem programu Eco-Miasto jest popularyzacja idei zrównoważonego rozwoju wśród polskich miast. Organizatorzy programu: Ambasada Francji w Polsce i UNEP/GRID-Warszawa, które wypełnia w Polsce misję Programu ONZ ds. Środowiska (UNEP), realizują ją co roku poprzez webinary i warsztaty, publikacje, konferencje i kolejne edycje konkursu dla samorządów miejskich, w którym najlepsze pro-środowiskowe projekty rywalizują o laur Eco-Miasta. Konkurs 11. edycji rozpocznie się 22 kwietnia 2024.

— W tym roku tematem wiodącym jest budowanie rezyliencji miast. To bardzo ważne w kontekście kryzysu klimatycznego i kryzysu różnorodności biologicznej. Będziemy się nad tym tematem pochylali, łącząc go z odpowiedzią na jakość życia miast, a więc uwzględniając kwestie czystości powietrza, efektywności energetycznej, zrównoważonej mobilności czy też — bardzo związanej z miejską rezyliencją ­— zielonej infrastruktury — powiedziała otwierając 11. edycję programu dyrektor generalna UNEP/GRID-Warszawa Maria Andrzejewska.

Istota miejskiej rezyliencji

Miejska rezyliencja (miejska odporność) jest zdolnością systemu miejskiego — przedsiębiorstw, instytucji, organizacji i samych mieszkańców — do dostosowywania się do zmieniających się okoliczności zewnętrznych, tworzenia nowej równowagi i utrzymania kierunku rozwoju bez względu na zagrożenia i wstrząsy. Tegoroczna edycja programu dedykowana jest wzajemnym powiązaniom systemów: społecznego i ekologicznego miast, ale też zróżnicowaniu wewnątrz miejskiego systemu społecznego, zwiększającemu zdolność adaptacyjną do zewnętrznych wyzwań.

— Zrównoważone miasto zakłada wiele podmiotów — przekonywał Audelin Chappuis, radca kulturalny Ambasady Francji w Polsce — Konstrukcja miasta nie jest decyzją jednej osoby, ale wielu stron, które decydują o kształcie miejskiego życia. Dlatego Eco-Miasto wspiera wiele podmiotów współdziałających w służbie jakości zrównoważonego rozwoju.

Pojęcie miejskiej rezyliencji zyskuje na aktualności wobec pojawiających się na horyzoncie wyzwań środowiskowych, jak ekstremalne zjawiska pogodowe z falami upałów, nawalnymi deszczami i suszami, zanieczyszczeń powietrza i wód, lub potencjalnych zagrożeń sanitarnych i geopolitycznych wstrząsów — tym bardziej, że wyzwania te rzadko występują w izolacji. Poproszony o wprowadzenie do tematu miejskiej odporności, Sebastien Maire, dyrektor Stowarzyszenia France Ville et Territoires Durables (Zrównoważone miasta i terytoria Francji), powiedział, że choć jako globalna społeczność robimy już dużo dla zatrzymania globalnego ocieplenia, działania te nie wystarczą wobec kumulujących się wyzwań i będziemy musieli zrobić znacznie więcej, zwłaszcza w ośrodkach miejskich, które stają się też ośrodkami zmian. Jednak, jak zauważył, transformacja ekologiczna jaka dokonuje się w miastach nie może odbywać się kosztem życia ludzi. — Jesteśmy przekonani, że większość rozwiązań jest już dostępna i teraz musimy podjąć ogromy wysiłek uwrażliwiania przedstawicieli sektora publicznego i prywatnego, by skłonić ich do współdziałania w regionach.

O istotności budowania odporności obszarów miejskich wrażliwych terytorialnie w obliczu zagrożeń wynikających ze zmiany klimatu mówiła podczas otwarcia 11. edycji Wiktoria Saganowska, dyrektor Departamentu Strategii z Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej. — Miejska rezyliencja jest jednym z tematów krajowej polityki miejskiej, w której podkreślamy, że dla lepszej jakości życia miast, konieczne jest budowanie ich odporności. Jako kreatorzy polityk rządowych, proponujemy szereg zmian, dotyczących polityki miejskiej stawiając na ścisłą współpracę z samorządami i naukowcami we wdrażaniu tych celów.

Zamykając spotkanie, ambasador Francji W Polsce Etienne de Poncins wyraził nadzieję, że polskie miasta będą rozkwitać i zmieniać się podnosząc jakość życia mieszkańców, a także, że stale praktykowana współpraca między miejskimi ośrodkami w regionach sprawi, że zwiększą swoją zdolność do odpowiedzi na zagrożenia związane z kryzysem klimatycznym.

Nowości i kontynuacje w Eco-Miasto 2024

O doświadczeniach z udziału w projekcie Eco-Miasto rozmawiali przedstawiciele partnerów Eco-Miasto i samorządów-uczestników poprzednich edycji: Arkadiusz Ptak, Burmistrz, Urząd Miasta i Gminy Pleszewa uznanego miastem 15-minutowym, Agnieszka Gutowska, dyrektor ds. komunikacji, Nhood, Magdalena Młochowska, dyrektor koordynator ds. zielonej Warszawy, Urząd m.st. Warszawy oraz Izabela Rakuć-Kochaniak, prezes zarządu Fundacji Veolia Polska, dyrektor ds. CSR, Veolia Energia Polska. Rozmówcy podkreślali wagę partnerstw i współpracę między sektorem publicznym, prywatnym i społecznym dla budowaniu zaangażowanej społeczności miejskiej wokół celów zrównoważonego rozwoju.​

Pięć kategorii konkursu Eco-Miasto 2024

Flagowym elementem programu Eko-Miasto jest konkurs dedykowany polskim miastom. Już od 22 kwietnia 2024, samorządy mogą zgłaszać swoje już wdrożone na terenie miasta projekty i pochwalić się jak te zmiany poprawiają jakość życia mieszkańców. Jury konkursu Eko-Miasto 2024 czeka na projekty w pięciu kategoriach:

• Efektywność energetyczna​
• Zrównoważona mobilność​
• Gospodarka wodna​
• Gospodarka obiegu zamkniętego​
• Zielono-błękitna infrastruktura

Od pierwszej edycji konkursu w 2013 roku, Jury konkursowe promuje i nagradza innowacyjne rozwiązania oraz takie praktyki wdrażane przez miasta, które wspierają zrównoważony rozwój poprzez świadome zarządzanie zasobami, redukcję emisji, ochronę środowiska naturalnego oraz poprawę jakości życia mieszkańców.​ ​ Temat 11 edycji konkursu sugeruje również, że nagrodzone zostaną między innymi takie rozwiązania, w których ludzie i przyroda współdziałają w obliczu zmian i adaptują się do zewnętrznych wyzwań.

Formularze zgłoszeniowe, które należy wypełnić w trybie on-line, dostępne będą od 22 kwietnia 2024 na stronie www.eco-miasto.pl.

W tym roku, Ambasada Francji w Polsce ufundowała Nagrodę Specjalną — wizytę studyjną we Francji. Ponadto, każde zwycięskie miasto otrzyma tytuł Eco-Miasta i znak jakości 11. edycji Eco-Miasta. Wszyscy kandydaci mają szansę na nagrody specjalne od firm: Nhood Polska/Ceetrus, Grupa Renault Polska, Fundacja Veolia Polska (partnerów strategicznych programu) i InPost Green City (partnera głównego).

Warsztaty regionalne

Istotnym działaniem projektowym w kolejnych miesiącach programu będzie organizacja tematycznych warsztatów merytorycznych. Rozłożenie na kolejne miesiące dyskusji na temat możliwości i wyzwań, przed jakimi stoją miasta, pozwoli na lepsze reagowanie na kierunki debaty publicznej wokół miast i polityki miejskiej. Umożliwi również nawiązywanie współpracy z innymi podmiotami, zajmującymi się promowaniem wizji zrównoważonego rozwoju miast.

Konferencja Eco-Miasto 2024

Międzynarodowa konferencja Eco-Miasto będąca zwieńczeniem każdej kolejnej edycji programu, odbędzie się 1 października 2024 w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. Konferencja będzie sceną dla ogłoszenia i nagrodzenia zwycięzców tegorocznej edycji konkursu. Będzie też okazją do wymiany opinii, doświadczeń i informacji na temat inicjatyw inspirujących wspólne działania miejskie.

Podejmowane w tym roku tematy będą próbą odpowiedzi na pytanie, jak należy kształtować polskie miasta, aby były zdolne do adaptacji i utrzymania zrównoważonego kierunku rozwoju, w obliczu wyzwań środowiskowych i skutków zmiany klimatu, ograniczonych zasobów czy zagrożeń epidemiologicznych, mając ciągle na uwadze dobrostan mieszkańców miast. Konferencja prowadzona będzie w języku polskim i francuskim.

Eco-Miasto w publikacjach

Sukcesy osiągane przez miasta uczestniczące w programie mogą stanowić inspirację i wzór do naśladowania dla innych społeczności lokalnych. Elementem programu, którego rolą jest ukazywanie dobrych rozwiązań, jakie warto powielać są podsumowujące każdą kolejną edycję publikacje Eco-Miasto. Publikacja podsumowująca 11. edycję ukaże się pod koniec roku 2024.

„Miasta, Ludzie, Przyszłość”⁽¹⁾, to publikacja podsumowująca doświadczenia jubileuszowej, 10. edycji programu. Poza informacjami podsumowującymi rok warsztatów dla samorządów, konferencję oraz nagrodzone przez Jury zrównoważone projekty polskich miast, publikacja oferuje przegląd aktualnych trendów i urbanistycznych doświadczeń z całego świata, dotykających zagadnień odpowiedzi na zmianę klimatu, roli natury w adaptacji miast do jej skutków, a także roli sztucznej inteligencji w innowacyjnym podejściu do stających przed miastami wyzwań.

Wszystkie publikacje Eco-Miasto⁽²⁾

Program Eco-Miasto

Eco-Miasto to znana marka wśród jednostek samorządu terytorialnego w Polsce. To platforma wzajemnej inspiracji i wymiany doświadczeń dla teoretyków i praktyków zrównoważonego rozwoju, a także oferta edukacyjna dla samorządowców i przedsiębiorców aktywnych w obszarze zrównoważonego rozwoju miast.

Program został zainicjowany w 2013 roku i od tego czasu jest jedną z najlepiej rozpoznawalnych inicjatyw jednoczących miasta wokół pro-ekologicznych rozwiązań. Zaangażowanie Ambasady Francji inspiruje wymianę doświadczeń między samorządami z Polski i z Francji, stymulując dyskusję na temat idei przyjaznych dla ludzi i środowiska ośrodków zurbanizowanych.

Wszelkie informacje dotyczące szczegółów inicjatywy, w tym polecany wszystkim zbiór dobrych praktyk miejskich dostępny w zakładce HUB, będący źródłem wiedzy o tym, jakie działania miasta mogą wdrażać, a także geoportal z prezentacją zwycięzców poprzednich dziesięciu edycji konkursu i relacje z poprzednich edycji — znajdują się na stronie www.eco-miasto.pl.

11. edycja programu Eco-Miasto „W kierunku miejskiej rezyliencji”:

Organizatorzy: Ambasada Francji w Polsce, UNEP/GRID-Warszawa

Partnerzy strategiczni: Nhood Ceetrus, Fundacja Veolia, Renault

Partner główny: InPost Green City

Źródło: Centrum UNEP Grid Warszawa

Teraz Środowisko jest patronem projektu od 2015 roku.
Zapraszamy do śledzenia aktualności dot. zrównoważonego rozwoju polskich miast!

Tekst powstał w ramach projektu Eco-Miasto, którego celem jest rozpowszechnienie i wdrażanie w polskich gminach dobrych praktyk w zrównoważonym rozwoju. Projekt organizowany jest przez Ambasadę Francji w Polsce i Centrum UNEP/GRID-Warszawa. Teraz Środowisko jest wieloletnim patronem medialnym projektu.