Na stronach Rządowego Centrum Legislacji opublikowany został projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przyjęcia uzgodnionego już z Komisją Europejską Krajowego programu ochrony wód morskich(1) (dalej: KPOWM). Konieczność jego opracowania nakłada na kraje członkowskie dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/56/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. ustanawiająca ramy działań Wspólnoty w dziedzinie polityki środowiska morskiego (ramowa dyrektywa w sprawie strategii morskiej). Program jest dokumentem o strategicznym znaczeniu dla gospodarki wodnej. Określa m.in. działania podstawowe niezbędne do osiągnięcia lub utrzymania dobrego stanu środowiska wód morskich (ang. Good Environmental Status - GES(2)).
Nierealne czy zbyt kosztowne?
Osiągniecie przez wody morskie statusu GES oznacza, że są one czyste, zdrowe i urodzajne w odniesieniu do panujących w nich warunków, zaś wykorzystanie środowiska morskiego zachodzi na poziomie, który gwarantuje zachowanie możliwości użytkowania i prowadzenia dalszych działań przez obecne i przyszłe pokolenia. W praktyce chodzi o zagwarantowanie przez państwa ochrony gatunków i siedlisk morskich, zapobieganie spadkowi naturalnej różnorodności biologicznej, a także zachowanie równowagi funkcjonowania różnorodnych składników biologicznych w akwenach. Dla ułatwienia oceny stanu środowiska, GES jest określany na podstawie jedenastu wskaźników jakości opisanych w załączniku I dyrektywy. Państwa członkowskie powinny zapewnić osiągnięcie wszystkich wskaźników do roku 2020, ale w szczególnie uzasadnionych przypadkach możliwe jest przedłużenie tego terminu. Dzieje się to w sytuacji, gdy niezbędne do osiągnięcia GES działania są „nierealne z technicznego punktu widzenia lub nieproporcjonalnie kosztowne”, a także gdy „wszystkie działania doraźne zostaną wdrożone do roku 2020, ale ich efekty nie są oczekiwane do tego czasu ze względu na warunki naturalne”.
Wszystko za zgodą Komisji Europejskiej
Najnowszy projekt KPOWM przewiduje nieosiągnięcie przez Polskę wskaźników w odniesieniu do aż siedmiu (spośród jedenastu) kategorii: różnorodność biologiczna, gatunki obce, komercyjnie eksploatowane gatunki ryb i bezkręgowców, łańcuch pokarmowy, eutrofizacja, integralność dna oraz zanieczyszczenia. Rząd przewiduje, że poprawa sytuacji będzie możliwa w perspektywie 2027 roku, ale z pewnością nie 2020 roku. W wyniku konsultacji społecznych wprowadzono szereg zmian, wśród których warto zwrócić uwagę na zakaz zrzutu ścieków ze statków pasażerskich. W związku z tym przewiduje się m.in. budowę oczyszczalni ścieków w porcie w Gdyni (koszt ok. 20 mln zł), dostosowania gdańskiej sieci kanalizacyjnej i infrastruktury do odbioru ścieków, a także rozbudowę instalacji do odpadów ropopochodnych w oczyszczalni ścieków Ostrów Grabowski. Realizacja tylko wymienionych powyżej inwestycji pochłonie ok. 70 mln zł.
Przypomnijmy: okresy przejściowe w zakresie osiągania wskaźników GES przyznawane są wyłącznie za zgodą Komisji Europejskiej, co sprawia, że nieosiągnięcie celów w wyznaczonym początkowo czasie nie będzie wiązało się z ryzykiem nałożenia na Polskę kar.
Kamil SzydłowskiDziennikarz, prawnik
Przypisy
1/ Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie przyjęcia Krajowego programu ochrony wód morskichhttps://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12303656/katalog/12461963#124619632/ Achieve Good Environmental Status
http://ec.europa.eu/environment/marine/good-environmental-status/index_en.htm