Instrat sprawdza koszty produkcji stali. Czy polscy producenci wskoczą do „zielonego pociągu”?

© kasarp

- Sektor stalowy mierzy się w Polsce z dużymi problemami, czego efektem są zamknięcia kolejnych zakładów, wstrzymania produkcji i wreszcie duża zależność Polski od importu – w światowym rankingu importerów stali Polska awansowała na niezaszczytne 5. Miejsce – pisze Michał Hetmański, prezes Fundacji Instrat w swoim artykule. Dodaje, że trzeba ten element traktować jako strategiczny, nawet jeśli pozostaje on w rękach prywatnych. Import w 2023 r. wyniósł 5,5 mln ton, wobec 2 mln ton w 2012 r. (wzrost „luki importowej” o 170%).

Krajowa produkcja w dotychczasowej formule będzie traciła na rentowności m.in. z powodu prognozowanego wzrostu cen uprawnień do emisji CO₂ i ograniczenia ich liczby na rynku. Brak własnej bazy może oznaczać skazanie się na łaskę i niełaskę skuteczności działania mechanizmu CBAM⁽¹⁾, bo stal jest jednym z towarów nim objętych (CBAM, mechanizm wyrównania cen na granicach, więcej: CBAM wchodzi w życie. Na razie rusza faza przejściowa). Na horyzoncie jest też inna opcja - import wewnętrzny, oparty na zakupie zielonej stali od europejskich partnerów. A będzie od kogo kupować. Na Starym Kontynencie trwają inwestycje w tego typu zakłady - trzy z nich mają zostać uruchomione jeszcze w tym roku (Szwecja, Rosja, Rumunia), kolejnych sześć – do 2026 r. (jedna w Finlandii, dwie w Niemczech i trzy w Hiszpanii). Zieloność oznacza tu ograniczenie emisyjności, zależnie od technologii o 77–98% (w stosunku do dzisiejszej produkcji w wielkim piecu i konwertorze tlenowym). Instrat wskazuje na technologię DRI, czyli bezpośredną redukcję żelaza za pomocą wodoru. Pozwala ona ograniczyć emisyjność produkcji stali, bez konieczności wychwytu i składowania dwutlenku węgla z emisji procesowych.

- Reszta Europy znowu nam odjeżdża – mamy wieloletnie opóźnienia względem np. niemieckiego i belgijskiego hutnictwa – komentuje Michał Hetmański, współautor raportu i Prezes Fundacji Instrat. – Nie mogę zrozumieć, dlaczego na dotowanie górnictwa mamy teraz przeznaczać prawie 10 mld zł - i to tylko w ciągu jednego roku. Za te pieniądze można by wybudować jedną dużą hutę produkującą przez dziesiątki lat nisko- lub prawie zeroemisyjną stal. Czy komukolwiek w polskim rządzie zależy na konkurencyjności naszego przemysłu? Czy ktoś pomoże protestującym hutnikom? – mówi ekspert, odnosząc się do niedawnego protestu pracowników Huty Częstochowa. Raport⁽²⁾ Fundacji Instrat przedstawia konkretne rekomendacje dla polskich decydentów, wraz z kalkulatorem kosztów produkcji nisko- i zeroemisyjnej stali, zależnie od technologii.

Stal dla polskiego offshore

Warto mieć na uwadze, że polskie projekty offshore wygenerują zwiększone zapotrzebowanie na stal. Przykładowo, to właśnie zielona stal będzie wykorzystana na potrzeby budowy siłowni wiatrowych w projektach offshore Northland i Orlenu (o czym spółka informowała w styczniu br.⁽³⁾). Wykorzystanie materiału pozwoli ograniczyć ślad węglowy turbiny wiatrowej o 10% w całym cyklu życia (jej producent, Vestas, wykorzysta 15% stali zielonej – w tym przypadku pochodzącej z recyklingu i przetopionej w piecach elektrycznych zasilanych energią odnawialną).

Nie dalej jak wczoraj, Polskie Stowarzyszenie Energetyki Wiatrowej zapowiedziało branżowe konsultacje „Polskiej strategii rozwoju przemysłu morskich farm wiatrowych” jeszcze w listopadzie br. O konieczności strategii przemysłowej pisaliśmy również m.in. w artykule Potrzeba strategii przemysłowej dla krajowych podmiotów oraz Polityka klimatyczna wymaga redystrybucji? Co zapisać w strategii rozwojowej kraju

Czytaj też: Wiatraki „made in Poland”? Zapomnieliśmy o strategii przemysłowej

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog