Europa jest najszybciej ocieplającym się regionem świata

© Aleksej

Europa jest najszybciej ocieplającym się regionem świata, a bezpośrednie skutki zmian klimatu dotknęły ponad pół miliona obywateli w 2021 r. – wynika z raportu⁽¹⁾ „State of the Climate in Europe” opublikowanego przez Serwis Monitorowania Atmosfery Copernicus i Światową Organizacją Meteorologiczną (WMO). To pierwsze edycja raportu podsumowującego stan klimatu w Europie. Raport zawiera kompleksową ocenę 2021 roku, występujących wówczas ekstremalnych zjawisk pogodowych i ich skutków. Wskazano w nim także zmiany, jakie zachodziły na Starym Kontynencie w ostatnich trzech dekadach.

Kurczy się pokrywa lodowa

Jak czytamy w raporcie, w ciągu ostatnich 30 lat wzrost temperatur w Europie był ponad dwukrotnie wyższy niż średnia globalna, czyniąc tym samym Europę najszybciej ocieplającym się regionem świata. Średni wzrost temperatur oscylował na poziomie +0,5 °C na dekadę. Średnia roczna temperatura w 2021 r. w Europie uplasowała się między 6. a 10. najwyższą w historii, w zależności od użytego zestawu danych. - W rezultacie w Europie w latach 1997-2021 lodowce utraciły objętość 821 mld m³ lodu, przy czym największe straty lodu w tym okresie odnotowały lodowce w Alpach, gdzie grubość lodu zmniejszyła się o 30 m. Średni zasięg lodu morskiego w sektorze Arktyki Europejskiej we wrześniu 2021 r. był o 37% poniżej średniej z lat 1981-2010, istotnym czynnikiem wpływającym na te niskie wartości był rekordowo niski stan lodu morskiego na Morzu Grenlandzkim od lipca do września 2021 r. – wskazano.

Czytaj też: Raport IPCC o oceanach i lodowcach. Lektura mrożąca krew w żyłach

O ile wzrósł poziom Morza Bałtyckiego?

Lodowa powłoka topnieje i przyczynia się do przyspieszenia wzrostu poziomu morza. Jak wynika z raportu, od 1993 r. średni globalny poziom morza wzrastał w średnim tempie 3,3 ± 0,4 mm/rok (to łączny wzrost o około 9 cm w latach 1993-2021). W skali regionalnej dla Europy trendy wzrostu poziomu morza są znacznie zróżnicowane, przy czym większość obszarów wykazuje wzrost o 2-4 mm/rok. Jeden z najwyższych wskaźników w tym zakresie wykazuje Morze Bałtyckie, gdzie wzrost w tym okresie przekraczał 4 mm/rok.

Szkody gospodarcze przekraczające 50 mld dolarów

Autorzy raportu wskazują, że występująca w zeszłym roku susza i wysokie temperatury powodowały znacznych rozmiarów pożary, które szczególnie dotknęły południową Turcję, Włochy i Grecję. - W ciągu całego sezonu na Cyprze, we Francji, w Grecji, we Włoszech, w Izraelu, w Libanie, w Czarnogórze i w Turcji powierzchnia spalona była 3 lub więcej razy większa od średniej z lat 2006-2020 – podano.

Czytaj też: Susza w Europie – Lipiec 2022, raport Wspólnego Centrum Badawczego

Ekstremalne zdarzenia pogodowe doprowadziły w Europie do setek ofiar śmiertelnych, dotknęły bezpośrednio około 510 tys. osób. Z przedstawionych danych wynika, że w 2021 r. w Europie zgłoszono 51 zdarzeń związanych z zagrożeniami meteorologicznymi, hydrologicznymi i klimatycznymi, z czego 84% stanowiły powodzie i burze. Spowodowały one 297 ofiar śmiertelnych, a bezpośrednio dotknęły około 510 tys. osób. Łączne szkody ekonomiczne oszacowano na ponad 50 mld dolarów.

- Rok 2021 był żywym obrazem ocieplającego się świata i przypomniał nam, że nawet społeczeństwa, które uważamy za lepiej przygotowane, nie są chronione przed poważnymi skutkami ekstremalnych zjawisk pogodowych - wskazał we wstępie do raportu prof. Petteri Taalas, sekretarz generalny WMO.

Eksperci przypominają przy tym, że w najbliższej przyszłości wzrośnie liczba katastrof i ekstremalnych zjawisk pogodowych, a temperatury w całej Europie będą rosły w tempie przekraczającym globalne średnie.

Nie wszystkie wiadomości są złe

Autorzy raportu podkreślają przy tym wiodącą rolę Europy w ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych. - Emisja gazów cieplarnianych w Unii Europejskiej (UE) w latach 1990-2020 zmniejszyła się o 31%, a przyjęte zobowiązanie na 2030 r. zakłada redukcję emisji o 55%. Region europejski jest jednym z najbardziej zaawansowanych regionów w transgranicznej współpracy w zakresie adaptacji do zmian klimatu. Kraje opracowały i wdrożyły strategie i plany adaptacji do zmian klimatu i/lub włączyły adaptację do zmian klimatu do swoich dokumentów planistycznych, w szczególności w kilku ponadnarodowych dorzeczach – wskazano.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska