Realizacja celów klimatycznych priorytetem wśród unijnych wydatków

© bluedesign

Komisja Europejska zaproponowała, aby budżet Unii Europejskiej na lata 2021-2027 wyniósł 1 279,4 mld euro⁽¹⁾. Komisja planuje ponadto wprowadzić szereg zmian, dzięki którym unijny system finansowy ma być jasny i przejrzysty, a środki przeznaczane przede wszystkim na działania priorytetowe, w tym ochronę środowiska i redukcję emisji gazów cieplarnianych.

Zintegrowane programy zamiast wielu źródeł finansowania

Zdaniem przewodniczącego KE Jean-Claude Junckera unijne pieniądze rozdzielane są na zbyt wiele programów. Komisja proponuje zatem zmniejszenie ich liczby o ponad jedną trzecią (z 58 w obecnym budżecie do 37 w przyszłym). Rozdrobnione źródła finansowania mają zostać połączone w nowe zintegrowane programy. Przykładowo instrumenty finansowe wspierające inwestycje strategiczne w całej UE zostaną połączone w jeden w pełni zintegrowany program InvestEU. - W praktyce oznaczać będzie to uniknięcie nakładania się działań przy jednoczesnym zapewnieniu dodatkowości⁽²⁾ inwestycji z innych źródeł publicznych i prywatnych – podano w komunikacie prasowym KE.

Mniej pieniędzy na politykę spójności i wspólną politykę rolną

Przedstawiony przez KE projekt uwzględnia przyszłoroczny Brexit, który zmieni strukturę wpływów do unijnego budżetu. Planowane cięcia dotkną sektory dysponujące dotychczas największą pulą środków finansowych. W obecnym budżecie były to polityka spójności oraz wspólna polityka rolna, które pochłaniały łącznie 60 proc. wszystkich funduszy. W budżecie na lata 2021-2027 do każdego z nich trafi o około 5 proc. mniej środków.

Wzrost finansowania planowany jest natomiast w przypadku sztandarowych programów wspierających badania i innowacje - Horyzont Europa i Euratom. Na badania, innowacje i inwestycje cyfrowe przeznaczone zostanie o około 60 proc. więcej pieniędzy. Całkowita suma na te cele ma wynieść prawie 115 mld euro.

Więcej pieniędzy trafi również do programu LIFE klimat i środowisko. W propozycji KE wsparcie dla LIFE w przyszłym budżecie to 1,7 kwoty przyznanej na ten cel w obecnym. Nowe wieloletnie ramy zakładają przeznaczenie 378,9 mld euro na finansowanie ochrony zasobów naturalnych i środowiska.

114 mld euro więcej na cele klimatyczne

Komisja chce także zwiększyć pulę pieniędzy przeznaczonych na działania przyczyniające się do realizacji celów klimatycznych z 20 proc. w perspektywie finansowej 2014-2021 do 25 proc. w latach 2021-2027. Czyli o około 114 mld euro więcej. Jest to odpowiedź na oczekiwania 75 proc. Europejczyków, którzy w 2017 roku w badaniu Eurobarometru⁽³⁾ opowiedzieli się za zwiększeniem działań w zakresie ochrony środowiska.

7 mld euro za opakowania niepoddane recyklingowi

Kolejną z zaproponowanych zmian jest zwiększenie tzw. zasobów własnych. Do nowego „koszyka” miałoby wpływać m.in. 20 proc. dochodów z systemu handlu emisjami oraz opłaty za odpady opakowaniowe z tworzyw sztucznych, których nie poddano recyklingowi (proponowana stawka to 0,80 euro za kilogram takich odpadów, co dawałoby 7 mld euro rocznie). Łącznie źródła te mają stanowić około 12 proc. całego budżetu UE, a rocznie mogą być to nawet 22 mld euro.

Projekt budżetu może jeszcze ulec zmianom

Ostateczną decyzję w sprawie budżetu podejmie w najbliższych miesiącach Parlament i Rada. Zdaniem Konfederacji Lewiatan należy spodziewać się, że budżet UE na lata 2021-2027 będzie mniejszy niż ten zaproponowany przez Komisję - Ten kierunek wydaje się oczywisty już od kilkunastu miesięcy, podczas których brukselska dyskusja o oszczędnościach przeplata się z rozmową o nowych unijnych priorytetach. Oszczędności i nowe obszary wymagające wsparcia to też obiektywne powody, dla których w przyszłej perspektywie mniej środków trafi do Polski - napisano w komunikacie prasowym Konfederacji.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska