© macrowildlife
Raport wykonany na zlecenie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności Parlamentu Europejskiego przedstawia narzędzia wsparcia finansowego dla sektora energetycznego i określa wymogi reformy tych instrumentów finansowych. Zdaniem autorów raportu wycofanie dotacji na paliwa kopalne jest jedną z czterech regulacji, które mają służyć utrzymaniu globalnego wzrostu temperatury na poziomie poniżej 2 st. C. Pozostałe regulacje to poprawa efektywności energetycznej w przemyśle, budynkach i sektorze transportu, ograniczenie budowy i eksploatacji najmniej wydajnych elektrowni węglowych oraz ograniczenie emisji metanu w przemyśle naftowo-gazowym. Według szacunków ekspertów Międzynarodowej Agencji Energetycznej nawet częściowa rezygnacja z dotacji do 2020 roku może zredukować emisję gazów cieplarnianych o 360 milionów ton, co stanowi 12 proc. redukcji zakładanej w celu utrzymania globalnego ocieplenia na poziomie 2 st. C.
Ważnym krokiem w kierunku wycofywania się z dotacji był ustalony przez Parlament Europejski wymóg braku dofinansowań dla nierentownych kopalni od końca 2018 roku. Z uwagi na silną opozycję polityczną prezentowaną przez Polskę i Hiszpanię istnieje możliwość, że ten termin zostanie przełożony.
Niewiedza społeczeństwa i brak innych środków
Na podstawie danych dostarczonych przez Międzynarodową Agencję Energetyczną, Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju oraz Bank Światowy wyróżniono siedem podstawowych form subsydiów. Wśród nich znajdują się instrumenty handlowe skutkujące obniżeniem cen konsumpcyjnych, takie jak taryfy, przepisy kontroli cen, zwolnienia z podatków, kredyty dla producentów paliw kopalnych czy transfery finansowe. Pomimo potencjalnych zysków, które mogą się pojawić po rezygnacji z dotacji na paliwa kopalne, rządy wielu krajów często odmawiają przeprowadzenia niezbędnych reform. Przyczyny takiego stanu rzeczy przedstawił w raporcie Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Pierwsza z nich tkwi w nieświadomości społecznej, ponieważ informacje na temat dotacji nie są publicznie przekazywane. Kolejną jest opozycja grup, które czerpią korzyści z dotacji (np. sektor przemysłowy). Ponadto rządy często subsydiują paliwa kopalne, gdyż nie mają innych środków i zdolności inwestycyjnych. Dotacje wpływają także na obniżenie cen energii, co jest korzystne dla najuboższej warstwy społeczeństwa.
Reformy w subsydiowaniu paliw kopalnych są niezbędne. Eksperci uważają, że sytuacja podwyższenia cen energii pochodzącej z paliw kopalnych zmotywuje przedsiębiorców do inwestowania w odnawialne źródła energii, tym samym obniżając ich koszty. Reformy powinny uwzględniać zarówno zrównoważone ceny energii, jak również plan poprawy efektywności zużycia energii. Ważne jest też powołanie nowych instytucji, które będą wzmacniać reformę sektora energetycznego. Zdaniem ekspertów kluczowym elementem reformy ma też być efektywna i widoczna relokacja zasobów energetycznych.
Natalia Rytelewska-ChilczukDziennikarz, specjalista ds. ochrony środowiska
