Rolnictwo i transport blokują osiągnięcie wyznaczonych celów

© rasica

Europejska Agencja Środowiska (ang. European Environment Agency, EEA) przedstawiła postępy państw członkowskich Unii Europejskiej w zakresie dotrzymania określonych w dyrektywie NEC (2016/2284/UE) krajowych poziomów emisji dla niektórych rodzajów zanieczyszczeń powietrza. W brefingu EEA pt. „National Emission Ceilings (NEC) Directive reporting status 2018”⁽¹⁾ przedstawiono dane pochodzące z najnowszej inwentaryzacji emisji zanieczyszczeń powietrza emitowanych przez państwa członkowskie UE w latach 2010-2016. Analiza zawiera ponadto ocenę prognozowanych emisji na 2020 r. i 2030 r.

Sześć państw przekroczyło dopuszczalne poziomy emisji

Z przedstawionych danych wynika, że emisje zanieczyszczeń pochodzące z sektora rolnictwa i transportu w dalszym ciągu stanowią poważny problem. Przepisy dyrektywy zakładały, że po roku 2010 limity emisji poszczególnych zanieczyszczeń nie będą już przekraczane; EEA wykazała jednak, że w 2016 r. cele redukcji, dla jednego lub więcej zanieczyszczeń, nadal nie były osiągnięte w aż sześciu państwach. Dwa z nich nie dotrzymały limitów redukcji dla jednocześnie dwóch substancji zanieczyszczających oraz cztery dla jednej substancji.

Austria i Irlandia przekroczyły w 2016 r. dozwolone poziomy emisji dla tlenków azotu (NOx) oraz amoniaku (NH₃), odpowiednio o 3 i 40 proc. dla NOx oraz 1 proc. dla NH₃. Chorwacja, Hiszpania i Niemcy przekroczyły krajowe cele wyznaczone dla emisji NH₃, z kolei Węgry nie zmieściły się w normach dla niemetanowych lotnych związków organicznych (NMLZO). W okresie 2010-2016 Austria i Irlandia nieustanie przekraczały dozwolone limity dla emisji NOx, Węgry dla NMLZO, a Chorwacja, Niemcy i Hiszpania dla NH₃.

Jak wynika z przedstawionych danych, żadne spośród państw członkowskich UE nie przekroczyło wyznaczonych limitów dla emisji dwutlenku siarki (SO₂). W analizowany okresie największym emitorem SO₂ była Polska, następnie Niemcy i Hiszpania.

2 proc. wzrost emisji amoniaku

Pomimo pewnych przekroczeń, emisje NOx i SO₂ w całej UE spadły w okresie 2010-2016 odpowiednio o 3,7 proc. i 15,1 proc. W okresie 2015-2016 zmniejszyły się również emisje pyłu zawieszonego PM2,5 (o 0,8 proc.), którego największym emitorem była Francja, a następnie Włochy i Polska. Podczas gdy emisje niektórych zanieczyszczeń powietrza sukcesywnie zmniejszały się, emisje amoniaku miały tendencję zwyżkową - od 2015 do 2016 r. wzrosły o około 0,5 proc. Emisje NH₃ wzrosły aż w 15 państwach członkowskich UE, spośród których największy wzrost odnotowano we Włoszech, Wielkiej Brytanii i Irlandii. W okresie 2014-2016 ogólny poziom wzrostu emisji NH₃ wyniósł około 2 proc. Wzrost ten jest spowodowany głównie wyższymi emisjami z sektora rolnictwa.

Jak podkreślono, największy udział w całkowitej emisji pierwotnych cząstek stałych, szczególnie w niektórych krajach Europy Wschodniej, ma spalanie paliw w sektorze komercyjnym i gospodarstwach domowych. Z kolei największy udział w całkowitej emisji dwutlenku azotu w UE ma sektor transportu.

Realizacja zobowiązań do 2020 r. i 2030 r.

Największe wysiłki związane z osiągnięciem krajowych celów redukcji zanieczyszczeń w 2020 r. będą wiązać się z redukcją emisji NH₃. Trzynaście państw członkowskich wykazało w swoich prognozach trudności związane z dotrzymaniem celu redukcji NH₃. Osiem państw zgłosiło w swoich prognozach możliwość nieosiągnięcia celów redukcji dla pyłu zawieszonego PM2,5, sześć państw dla NOx oraz dwa państwa dla SO₂.

Aby zrealizować zobowiązania wynikające z dyrektywy do 2030 r., konieczne będą dalsze starania wielu państw UE. Ponad połowa państw członkowskich zgłosiła prognozy wskazujące, że nie będą w stanie do tego czasu wywiązać się z tych zobowiązań.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska