Z danych raportu(1) Instytutu Ogrodnictwa Zakładu Pszczelnictwa w Puławach wynika, że w skali całego kraju około 630 rodzin pszczelich w Polsce uległo ostremu zatruciu, a prawie 7 tys. podtruciu. Łączne straty po zimie (odnotowane wiosną 2016 r.) wynosiły średnio 12,6 proc. W Wielkiej Brytanii między rokiem 2007 a 2008 populacja pszczół spadła o ok. 30 proc., z kolei we Włoszech współczynnik umieralności pszczół waha się między 40–50 proc.
Od niemal dekady problem jest obserwowany na całym świecie. Pierwsze sygnały dotyczące zjawiska masowego wymierania rodzin pszczelich pojawiły się już w latach 90. dwudziestego wieku - były to sezonowe spadki ich liczebności w Ameryce. Zjawisko to określono wówczas jako zespół masowego ginięcia pszczół (CCD, ang. Colony Collapse Disorder), czyli zespół chorobowy objawiający się gwałtownym i masowym ubytkiem pszczół miodnych poza ulem.
Problem z identyfikacją przyczyny
Etiologii tego schorzenia doszukiwano się w chemizacji rolnictwa. Jako możliwe przyczyny CCD podawane były również pasożyty i wirusy odpowiedzialne za m.in. nosemozę. Przez długi czas za główną przyczynę masowego wymierania rodzin pszczelich uważano pojawienie się pasożyta Varroa Destructor(2) oraz stosowanie pestycydów z grupy neonikotynoidów.
Opublikowany w 2009 roku raport amerykańskiej Komisji ds. zjawiska masowego ginięcia pszczoły miodnej wykazał wiele powiązań między stosowaniem neonikotynoidów i pojawieniem się pasożytów i wirusów, a CCD. Stwierdzono jednak, że żaden pojedynczy czynnik nie jest odpowiedzialny za masowe wymieranie pszczół(3).
Słoweńskie Stowarzyszenie Pszczelarzy inicjatorem Dnia Pszczół
W związku z globalnym problemem, jakim jest CCD, 20 maja br. obchodzić będziemy ustanowiony przez Organizację Narodów Zjednoczonych pierwszy Światowy Dzień Pszczół. Inicjatywa ta została zapoczątkowana przez Słoweńskie Stowarzyszenie Pszczelarzy, które chciało zwrócić uwagę na problem wymierania tych owadów oraz potrzebę konkretnych działań w celu ich ochrony. Nie jest to jednak jedyna inicjatywa nagłaśniająca sprawę CCD.
W 1985 r. na dachu opery paryskiej pojawiły się ule, które miały zwrócić uwagę mieszkańców miasta na zaistniały problem. Inicjatywę tę w 2011 roku podchwyciła Warszawa i na dachu jednego z wieżowców zamieszkały rodziny pszczele. Wzorem stolicy kolejne miasta, w tym Kraków i Lublin, zbudowały ule na dachach budynków użyteczności publicznej. W ostatnich latach w Polsce 78 samorządów przystąpiło do „Manifestu Gmin Przyjaznych Pszczołom”, efektem czego było utworzenie 1355 Miejsc Przyjaznych Pszczołom.
Strategia Ochrony Owadów Zapylających
Greenpeace opublikował Strategię Ochrony Owadów Zapylających. Jak podaje organizacja, jest to pierwszy tego typu plan działań w tej części Europy. Celem Strategii jest niezwłoczne wdrożenie działań dążących do ochrony gatunków owadów zapylających. - Jesteśmy w sytuacji, w której potrzebne są konkretne działania. Z niemieckich parków narodowych zniknęło w ciągu ostatnich 27 lat aż 3/4 owadów. Nie możemy dopuścić do tego w Polsce – powiedziała Katarzyna Jagiełło z Greenpeace Polska.
Joanna SpillerDziennikarz, inżynier środowiska
Przypisy
1/ Sektor pszczelarski w Polsce w 2016 rokuhttp://www.inhort.pl/files/program_wieloletni/PW_2015_2020_IO/spr_2016/4.3_2016_Sektor_pszczelarski_w_Polsce.pdf2/ Varoa Destructor – pasożyt pszczoły miodnej, przenoszący wirusa zdeformowanych skrzydeł oraz izraelskiego wirusa ostrego paraliżu pszczół. Zakażenie patogenem osłabia system odpornościowy pszczół.3/ Colony Collapse Disorder Progress Report
https://web.archive.org/web/20121022135014/http://www.extension.org/mediawiki/files/c/c7/CCDReport2009.pdf