
W Dzienniku Urzędowym UE opublikowano dzisiaj decyzję Komisji Europejskiej ws. publikacji przewodnika użytkownika, w którym określa się działania konieczne do uczestnictwa w unijnym systemie ekozarządzania i audytu (EMAS) na podstawie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1221/2009 (Dz. U. UE 2023 poz. 2463).
Przewodnik ma zapewnić zainteresowanym organizacjom dodatkowych informacji i wytycznych o kryteriach dołączenia do unijnej wspólnoty EMAS. Jak czytamy, celem systemu ekozarządzania i audytu UE jest „wspieranie ciągłej poprawy środowiskowych efektów działalności organizacji poprzez stworzenie i wdrożenie systemu zarządzania środowiskowego, ocenę funkcjonowania takiego systemu, dostarczanie informacji o środowiskowych efektach działalności, prowadzenie otwartego dialogu ze społeczeństwem i innymi stronami zainteresowanymi oraz aktywne angażowanie pracowników”.
Przewodnik zaprezentowano w formie załącznika do opublikowanej decyzji. Oprócz dogłębnych informacji o systemie EMAS, zawiera rozdziały m. in. o planie i przygotowaniu do rejestracji zainteresowanych organizacji oraz o sporządzeniu deklaracji środowiskowej.
Plan i przygotowanie
Do systemu mogą dołączyć zarówno organizacje należące do państw członkowskich UE, jak i te spoza wspólnoty.
Każda organizacja w systemie EMAS musi określić, a następnie dokumentować zakres systemu zarządzania środowiskowego. Jak wskazuje przewodnik, ważne jest uwzględnienie:
- Czynników zewnętrznych i wewnętrznych;
- Zobowiązań w kwestii zgodności;
- Swoich jednostek organizacyjnych, funkcji i granic fizycznych;
- Własnych działań, produktów i usług oraz
- Własnych uprawnień i możliwości sprawowania nadzoru i wywierania wpływu.
Przy rejestracji do EMAS najwyższe kierownictwo organizacji odpowiedzialne za określanie celów przedsiębiorstwa musi zobowiązać się do „zapewnienia przywództwa i odpowiedzialności w zarządzaniu środowiskowym oraz do propagowania ciągłej poprawy środowiskowych efektów działalności”. Dodatkowo kierownictwo powinno wyznaczyć co najmniej jedną osobę na przedstawiciela w dziedzinie zarządzania środowiskowego.
Pierwszym etapem wdrażania EMAS ma być przeprowadzenie przeglądu środowiskowego. W jego zakres wchodzi kilka zagadnień, m. in. określenie szans i ryzyk, ocena znaczenia aspektów środowiskowych, czy też analiza istniejących procesów, praktyk i procedur.
Przygotowanie deklaracji środowiskowej
W rozdziale o deklaracji środowiskowej przewodnik informuje o wyróżniającej EMAS cesze, jaką jest przejrzystość wynikająca z publicznej sprawozdawczości w kwestii środowiska. Sporządzenie deklaracji leży w kompetencjach wspomnianego wyżej przedstawiciela ds. zarządzania środowiskowego.
Treść deklaracji środowiskowej, jak czytamy, „musi zostać zweryfikowana przez licencjonowanego/akredytowanego weryfikatora środowiskowego i udostępniona publicznie”.
Deklaracja powinna zawierać w sobie elementy takie jak polityka środowiskowa organizacji, opis wdrożonych lub planowanych działań na rzecz poprawy środowiskowych efektów działalności czy opis wszelkich aspektów działalności organizacji, które wpływają na środowisko.

Koordynatorka redakcji