Jaki system kaucyjny proponuje MKiŚ? Projekt ustawy w wykazie prac legislacyjnych

© adragan

W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano projekt⁽¹⁾ ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (numer z wykazu: UC98). Jak czytamy, „w projekcie ustawy zostaną określone wymagania dotyczące utworzenia i prowadzenia przez przedsiębiorców systemu kaucyjnego”.

- W art. 9 dyrektywy 2019/904 zawarty jest obowiązek zapewnienia selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych powstałych z butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3l wraz z ich zakrętkami i wieczkami na poziomie 77 proc. w 2025 r. oraz 90 proc. w 2029 r. Obowiązek ten może być realizowany np. za pomocą systemów zwrotu kaucji. W celu zapewnienia wysokich poziomów selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych powstałych z powyższych opakowań rekomenduje się wprowadzenie systemu kaucyjnego obejmującego opakowania napojów z tworzyw sztucznych – czytamy. Jak dodano, „w projekcie ustawy zaproponowano także utworzenie systemu kaucyjnego dla opakowań szklanych”. - Obecnie funkcjonują na stosunkowo szeroką skalę systemy kaucyjne obejmujące tego rodzaju opakowania wielokrotnego użytku. Z kolei opakowania szklane jednorazowego użytku z powodzeniem zbierane są w ramach systemów gminnych. Dlatego zaproponowano objęcie uregulowanym prawnie systemem kaucyjnym jedynie szklanych butelek na napoje wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5l – wskazano.

Kaucja bez paragonu w każdym sklepie powyżej 100 m kw.

Projektodawca wskazuje, że przez system kaucyjny „należy rozumieć system, w którym przy sprzedaży produktów w opakowaniach pobierana jest opłata, która jest zwracana w momencie zwrotu opakowań lub odpadów opakowaniowych bez konieczności okazania paragonu potwierdzającego wcześniejsze uiszczenie kaucji”. Nieodebrana natomiast kaucja trafić ma do wprowadzających produkty w opakowaniach i „będzie mogła zostać przeznaczona przez tych przedsiębiorców na sfinansowanie systemu”. - Wprowadzający produkty w opakowaniach w ramach systemu kaucyjnego będą zobowiązani do sfinansowania co najmniej: selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych; transportu opakowań do producenta oraz odpadów opakowaniowych do zakładu przetwarzania; kosztów sprawozdawczości – czytamy.

Czytaj też: [OPINIA EKSPERTA] System kaucyjny. To nie takie proste

Projektodawca wskazuje ponadto, że projektowane przepisy zobowiązać mają „każdy sklep o powierzchni handlowej powyżej 100 m kw. do odbierania pustych opakowań i odpadów opakowaniowych powstałych z opakowań objętych systemem kaucyjnym oraz do zwrotu kaucji”. - Są to na tyle duże powierzchnie, które pozwolą na magazynowanie zebranych opakowań. Mniejsze jednostki handlowe będą mogły odbierać te opakowania i zarazem zwracać kaucję na zasadzie dobrowolności. Wszystkie jednostki handlowe będą natomiast obowiązane do pobierania kaucji – dodano.

Jaki system kaucyjny szykuje MKiŚ?

System tworzyć mają wprowadzający produkty w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym. - Wprowadzających reprezentował będzie jeden podmiot odpowiedzialny za zarządzanie systemem. Wybór tego podmiotu będzie należał do wprowadzających, którzy tworzyć będą system – wskazano. Reprezentant wprowadzających będzie składał ministrowi właściwemu do spraw klimatu coroczne sprawozdanie, które będzie zawierało m.in. informacje o:

• wysokości środków przeznaczonych na funkcjonowanie systemu kaucyjnego;
• wysokości nieodebranej kaucji;
• masie opakowań i odpadów opakowaniowych zebranych selektywnie w ramach systemu kaucyjnego.

Sam system zaś będzie mógł zostać uruchomiony po uzyskaniu zezwolenia na jego funkcjonowanie wydanego przez ministra właściwego do spraw klimatu w drodze decyzji.

Czytaj też: System kaucyjny w Polsce: ile będzie kosztowało przekucie idei w praktykę?

- Przedsiębiorcy wprowadzający produkty w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będą obowiązani do uzyskania w ramach systemu kaucyjnego określonych poziomów selektywnego zbierania opakowań lub odpadów opakowaniowych. Butelki po napojach objętych systemem kaucyjnym, które zostaną zebrane poza tym systemem, nie będą wliczane do uzyskiwanych poziomów selektywnego zbierania – podano. Nieuzyskanie wymaganych poziomów wiązać się będzie z koniecznością uiszczenia przez wprowadzających opłaty produktowej. Jest to mechanizm, który ma na celu skłonienie przedsiębiorców do utworzenia systemu kaucyjnego – podano.

Oczekiwane korzyści

Projektowany system ma opierać się o „jasne, przejrzyste i jednolite w całym kraju zasady”. Wśród oczekiwanych korzyści wymieniono m.in. zwiększenie osiąganego poziomu recyklingu odpadów opakowaniowych czy osiągnięcie unijnych celów w zakresie selektywnego zbierania butelek z tworzywa sztucznego po napojach o pojemności do 3l.

Planowany termin przyjęcia projektu przez Radę Ministrów określono na I kwartał 2022 r.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska