Kaucja na opakowania po napojach wyniesie 0,50 zł. Jest projekt przepisów

© vejaa

W Rządowym Centrum Legislacji (RCL) opublikowano⁽¹⁾ kolejną już wersję projektu ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz ustawy o odpadach – czyli przepisów, na mocy których wdrożony zostanie w Polsce system kaucyjny. Wraz z projektem ustawy opublikowano także projekt rozporządzenia w sprawie wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym oraz rozporządzenia w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań.

Bez paragonu, obowiązkowo w sklepach powyżej 200m²

Jak czytamy w załączonych w RCL dokumentach, przepisy zobowiązują każdą jednostkę handlu detalicznego i hurtowego o powierzchni handlowej powyżej 200 m², w której oferowane są użytkownikom produkty w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym, do zbierania pustych opakowań i odpadów opakowaniowych powstałych z opakowań objętych systemem kaucyjnym oraz do zwrotu kaucji. – Są to na tyle duże powierzchnie, że pozwolą one na magazynowanie zebranych opakowań bez uciążliwości. Mniejsze jednostki handlowe mogą zbierać te opakowania i zarazem zwracać kaucję na zasadzie dobrowolności. Wszystkie jednostki handlowe, oferujące produkty będące napojami w opakowaniach na napoje objętych systemem kaucyjnym, będą natomiast obowiązane do pobierania kaucji – wyjaśniono.

Projektowane przepisy przewidują, że zwrot opakowania objętego systemem kaucyjnym, a tym samym odbiór wpłaconej kaucji, nie będzie wymagał okazania paragonu zakupu lub innego dokumentu potwierdzającego sprzedaż. – Zwrot opakowania wielokrotnego użytku objętego systemem kaucyjnym będzie oznaczał zatem, że punkt przyjmujący takie opakowania dokona zwrotu pobranej kaucji, weryfikując wyłącznie, czy opakowanie wielokrotnego użytku podlegało pod system kaucyjny – dodano.

Rozporządzenie ws. wysokości kaucji

Zgodnie z projektem kaucją objęte zostaną butelki z tworzyw sztucznych jednorazowego użytku o pojemności do 3l, butelki szklane wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5l oraz puszki metalowe o pojemności do 1l. W przypadku tych rodzajów opakowań stawka zostanie ujednolicona i za każdą sztukę opakowania naliczana będzie kaucja w wysokości 0,50 zł.

Czytaj też: System kaucyjny w Polsce: ile będzie kosztowało przekucie idei w praktykę?

Jak wskazano w Ocenie Skutków Regulacji (OSR) rozporządzenia w ramach projektowanego systemu kaucyjnego, przedsiębiorcy wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym zobowiązani zostaną do umieszczania na tych opakowaniach oznakowania określającego wysokość kaucji. - Natomiast przedsiębiorcy prowadzący jednostkę handlu lub inny punkt objęty systemem kaucyjnym, uczestniczący w systemie kaucyjnym w zakresie co najmniej pobierania kaucji i zwracania kaucji oraz odbierania pustych opakowań i odpadów opakowaniowych, zobowiązani będą m.in. do zwrotu pobranej przy zakupie kaucji w momencie zwrotu opakowań lub odpadów opakowaniowych objętych systemem kaucyjnym – dodano.

Projektodawca wskazuje przy tym, że w krajach, gdzie system kaucyjny funkcjonuje od lat, wysokość kaucji ustalona jest na poziomie 0,07 euro za opakowanie (w Chorwacji) lub uzależniona jest od rodzaju opakowania (dla szkła 0,1 euro, metalu 0,15 euro, tworzywa sztucznego 0,10-0,40 euro w Finlandii).

Dostosowanie podatku VAT

Projektowane przepisy zakładają ponadto odpowiednie dostosowanie zasad podatku VAT związanych z opodatkowaniem niezwróconych opakowań. - W niniejszym projekcie proponuje się zmiany w ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.) zwanej dalej: „ustawą o VAT” w zakresie wprowadzenia przepisów regulujących opodatkowanie opakowań zwrotnych wielokrotnego użytku, objętych systemem kaucyjnym, o których mowa w projekcie ustawy o zmianie ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi oraz niektórych innych ustaw, dalej jako projekt ustawy – wskazuje projektodawca.

Jak wyjaśniono, pobranie kaucji z tytułu sprzedaży towaru w opakowaniu zwrotnym i późniejszy jej zwrot przez sprzedawcę w określonych terminach, które zostały ustalone na podstawie prowadzonej dokumentacji przez podatnika nie powoduje konsekwencji podatkowych na gruncie VAT.

Stawki opłat produktowych 

Projekt rozporządzenia ws. stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań określa natomiast stawki opłat, według których przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu produkty w opakowaniach będą obowiązani obliczyć należną opłatę produktową w przypadku nieuzyskania wymaganego poziomu recyklingu odpadów opakowaniowych. Wysokość zaproponowanych stawek przedstawiono na grafice obok.

Projektodawca podkreśla, że opłata produktowa ma stanowić "zachętę do poddawania odpadów opakowaniowych recyklingowi i do selektywnego zbierania odpadów opakowaniowych”. - Jest to mechanizm, który ma na celu zachęcanie przedsiębiorców do utworzenia systemu kaucyjnego. Opłata produktowa ma zatem niejako charakter sankcyjny – dodano.

Kiedy system kaucyjny w Polsce?

Obecnie projekt skierowany został do rozpatrzenia przez Komisję Prawniczą. Przepisy zakładają, że system kaucyjny będzie obowiązywał w Polsce od 1 stycznia 2025 r. Przedstawiciele branży wskazują jednak, że termin ten jest „całkowicie nierealny”.

Andrzej Ganter, wiceprezes i dyrektor generalny Polskiej Federacji Producentów Żywności Związek Pracodawców, wskazał, że przy obecnym opóźnieniu, pierwotnie zakładany termin uruchomienia systemu kaucyjnego w Polsce od 1 stycznia 2025 r. można uznać za całkowicie nierealny.

- Doświadczenia z innych krajów, chociażby Słowacji, wskazują, że pełne dwa lata to niezbędne minimum na zbudowanie efektywnego systemu – dodał.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska