Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
28.03.2024 28 marca 2024

Współpraca 17 funduszy ochrony środowiska na nowych zasadach

O szykowanym programie dofinansowania termomodernizacji budynków prywatnych, o obszarach, w których pieniądze wciąż czekają na beneficjentów i o nowych relacjach między funduszami ochrony środowiska rozmawiamy z dr. inż. Kazimierzem Kujdą, prezesem NFOŚiGW.

   Powrót       19 marca 2018       Zrównoważony rozwój   
dr inż. Kazimierz Kujda
Prezes zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

Teraz Środowisko: Co Narodowy Fundusz będzie robił, żeby zwiększyć wykorzystanie środków, zwłaszcza środków z UE?

Kazimierz Kujda: Pełne wykorzystanie środków pochodzących z Unii Europejskiej niepodlegających zwrotowi to pierwszy cel strategiczny zapisany w Strategii Działania NFOŚiGW na lata 2017-2020(1). Wszystkie nasze działania są podporządkowane temu celowi: staramy się przede wszystkim zlikwidować dwuletnie opóźnienie we wdrażaniu POIiŚ w latach 2014-2020, a także uprościć zbyt skomplikowane - w naszej ocenie - procedury wprowadzania działań i poddziałań tego programu. Ponadto prowadzimy stały monitoring jego wdrażania, w tym ogłaszanych konkursów, prowadzonych szkoleń i zawieranych umów.

TŚ: Jak wygląda wykorzystanie przez NFOŚiGW środków unijnych na dziś: w jakich programach / obszarach ochrony środowiska jest niedostateczne?

KK: Według danych z początku marca dotyczących monitoringu w poddziałaniu 1.3.1 Wspieranie efektywności energetycznej w budynkach użyteczności publicznej zawarliśmy 163 umowy na kwotę 1,1 mld zł (co stanowi prawie 30-proc. przekroczenie pierwotnej alokacji). Planowana wartość projektów przewidzianych do realizacji w tym poddziałaniu, którego realizacja jest niezwykle istotna dla naszej „batalii” o jakość powietrza, wynosi 1,5 mld zł.

W działaniu 2.3 Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach zawarliśmy 259 umów na kwotę 6,2 mld zł (ponad 80 proc. wykorzystanej alokacji) i planowanej wartości projektów 12,4 mld zł. Tutaj mamy jednak jeszcze tak dużo wniosków (znajdujących się na końcowym etapie negocjacji warunków umownych), że pierwotnej alokacji (7,5 mld zł środków z Funduszu Spójności) zapewne zabraknie i będziemy musieli się starać o konieczne przesunięcia w ramach II osi priorytetowej POIiŚ Ochrona środowiska, w tym adaptacja do zmian klimatu.

Słabe jest aktualnie „zakontraktowanie” środków w działaniu 2.2 Gospodarka odpadami komunalnymi. W działaniu tym, mówiąc językiem sportowym, „zostaliśmy w blokach startowych”, nie wypełniając z winy niektórych samorządów wojewódzkich warunków ex-ante, jakim było przyjęcie wszystkich, a więc 16 wojewódzkich planów gospodarki odpadami.

Dobrze oceniam przebieg naborów działań: 2.1 Adaptacja do zmian klimatu wraz z zabezpieczeniem i zwiększeniem odporności na klęski żywiołowe, w szczególności katastrofy naturalne oraz monitoring środowiska (ponad 90 proc. dofinansowania UE w stosunku do alokacji w SzOOPPOIiŚ(2)), 2.4 Ochrona przyrody i edukacja ekologiczna (83 proc.) oraz 2.5 Poprawa jakości życia w miastach (62 proc.).

TŚ: Zgodnie z prawem, NFOŚiGW ma możliwość powierzania wojewódzkim funduszom zadań związanych z realizacją POIiŚ. Czy to zrobi? Jakie mogą być konsekwencje dla beneficjentów?

KK: To prawda, ale w tej materii poprzednicy pozostawili nam spore zaniedbania. Z nowo wyłonionymi zarządami funduszy wojewódzkich prowadzimy analizy i negocjacje, które zmierzają do przekazania im kompetencji Instytucji Wdrażającej (IW) dla poddziałania 1.3.2 Wspieranie efektywności energetycznej w sektorze mieszkaniowym. Myślę, że zmiana ta będzie miała pozytywne skutki dla wnioskodawców/beneficjentów.

TŚ: Co jeszcze zmieni się w zasadach współpracy pomiędzy NFOŚiGW a funduszami regionalnymi?

KK: Generalnie współpraca z wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej będzie stanowiła nową jakość, będzie oparta na nowych, bardziej partnerskich niż dotychczas zasadach. Wiele obiecuję sobie tutaj zarówno w relacjach z poszczególnymi funduszami, jak i z Konwentem Prezesów WFOŚiGW.

Zależy to, jak wspomniałem, od rezultatów naszych rozmów i analiz prowadzonych z WFOŚiGW. Na dzisiaj mogę powiedzieć, że zagadnienia doradztwa energetycznego i OZE realizowane w ramach poddziałania 1.3.3. Ogólnopolski system wsparcia doradczego dla sektora publicznego, mieszkaniowego oraz przedsiębiorstw w zakresie efektywności energetycznej oraz OZE dla województwa mazowieckiego przez NFOŚiGW zostaną przeniesione do WFOŚiGW w Warszawie, gdzie zostanie utworzona odpowiednia jednostka.

Przeniesiemy również do funduszy wojewódzkich zagadnienia oceny i wdrażania programu priorytetowego Poprawa jakości powietrza, cz. 2) Zmniejszenie zużycia energii w budownictwie.

Oczywiście, w zakresie tych dwóch wymienionych spraw udostępnimy WFOŚiGW środki na realizację tych programów.

Pracujemy również nad określeniem mechanizmów współdziałania wszystkich 17 funduszy w realizacji Krajowego Pakietu Czyste Powietrze (KPCzP).

TŚ: No właśnie, jaka będzie rola Narodowego Funduszu i funduszy regionalnych we wdrażaniu pakietu antysmogowego?

KK: We wdrażaniu Krajowego Pakietu Czyste Powietrze, bo taka jest aktualna nazwa tego przedsięwzięcia, będziemy pełnić kluczową rolę. Mamy już uzgodniony tekst Porozumienia NFOŚiGW z 16 wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej w sprawie przyjęcia i realizacji KPCzP.

W skład Pakietu wejdą wszystkie programy i działania POIiŚ w obszarze ochrony powietrza, dla których jesteśmy Instytucją Wdrażającą (IW), działanie 1.7 POIiŚ Kompleksowa likwidacja niskiej emisji na terenie województwa śląskiego, dla którego IW jest WFOŚiGW w Katowicach, oraz wszystkie programy priorytetowe WFOŚiGW w Polsce. Należy podkreślić, że obecnie sam NFOŚiGW wdraża sześć działań/poddziałań w tym obszarze oraz realizuje 16 własnych programów priorytetowych.

Do tej pory (stan na 14.03.2018) w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) Fundusz podpisał z beneficjentami 791 umów na kwotę ponad 24,3 mld zł. W pierwszej osi POIiŚ, która jest skierowana na walkę ze smogiem, podpisaliśmy do tej pory 294 umowy, a wartość realizowanych inwestycji wynosi prawie 5 mld zł.

Łącznie na ochronę powietrza zamierzamy przeznaczyć do 2023 roku 25 mld zł (mam tu na myśli m.in. sieci ciepłownicze, kogenerację, OZE, termomodernizację, wymianę pieców). Jest przygotowywany program priorytetowy Termomodernizacja budynków mieszkalnych o planowanym budżecie 5 mld zł, który planujemy realizować w latach 2018-2023.

TŚ: Wreszcie doczekaliśmy się czegoś w rodzaju niedoszłego programu Ryś... Czy może Pan powiedzieć coś więcej o nowym programie? Będzie służył także uboższym właścicielom budynków prywatnych?

KK: Środki na realizację zadań termomodernizacyjnych będą otrzymywać jako beneficjenci końcowi osoby fizyczne posiadające prawo własności lub będące współwłaścicielami budynków. Wnioski będą przyjmowane przez WFOŚiGW, które też będą zawierać umowy z beneficjentami końcowymi. NFOŚiGW będzie przekazywał środki funduszom wojewódzkim w oparciu o umowy o udostępnieniu. Przewidujemy nabór wniosków w trybie ciągłym i następujące formy dofinansowania: dotacja z pożyczką, pożyczka z częściowym umorzeniem, pomoc zwrotna, czyli dotacja z pożyczką podlegającą częściowemu umorzeniu. Forma dofinansowania będzie uzależniona od wysokości dochodu przypadającego na jednego członka rodziny. Przedziały tych dochodów będzie definiował rząd. Najubożsi będą mogli liczyć na dotację z pożyczką podlegającą częściowemu umorzeniu.

TŚ: Proszę powiedzieć coś o innych szykowanych obszarach wsparcia: dla kogo i od kiedy jest przewidziane?

KK: To oczywiście też jest temat na odrębną rozmowę, ale wymienię tu kilka propozycji. W trakcie opracowywania jest m.in. program Ochrona atmosfery. Poprawa jakości powietrza cz. 4) Samowystarczalność energetyczna, który będzie skierowany do jednostek samorządu terytorialnego. Poza tym mamy program priorytetowy SOWA - oświetlenie zewnętrzne i program priorytetowy GEPARD II – transport niskoemisyjny (oba będą skierowane do JST). W trakcie opracowania znajduje się program Ochrona atmosfery. Budownictwo energooszczędne, który będzie się składał z czterech części. W jego ramach będziemy wspierać: indywidualne budownictwo drewniane, budowę pasywnych budynków użyteczności publicznej oraz budynki użyteczności publicznej o podwyższonym standardzie energooszczędności. Kolejnym programem będzie Wsparcie dla Innowacji sprzyjających zasobooszczędnej i niskoemisyjnej gospodarce cz. 3) GREEN-upy – projekty typu start-up w obszarze innowacyjnych technologii środowiskowych.

Jak sądzę, lista ta będzie dalej uzupełniana, w szczególności o projekty, które będą domykać Krajowy Pakiet Czyste Powietrze (KPCzP).

TŚ: A jaki jest stan prac nad pilotażowym projektem NFOŚiGW, który będzie wspierał stosowanie w ciepłownictwie m.in. odnawialnych źródeł energii i magazynów ciepła?

KK: Robocza nazwa tego pilotażowego programu priorytetowego, który znajduje się we wstępnej fazie analiz, propozycji i konsultacji, to Wdrażanie innowacyjnych rozwiązań technicznych w ciepłownictwie. Będzie on miał na celu doskonalenie systemu ciepłowniczego w Polsce m.in. poprzez wprowadzanie inteligentnych rozwiązań w zakresie magazynowania energii cieplnej oraz jej wytwarzania z odnawialnych źródeł. Według danych Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie w Polsce 85 proc. systemów ciepłowniczych jest nieefektywnych, jest więc tutaj bardzo dużo do zrobienia i chcemy się włączyć w te prace. Dodam jeszcze, że zdaniem ekspertów to właśnie ciepłownictwo, w tym ciepłownie geotermalne i małe ciepłownie, to najlepsze narzędzia do walki o jakość powietrza.

TŚ: Jeśli chodzi o zapowiadane ww. Strategii Działania NFOŚiGW zmiany procedur finansowania - to które będą najatrakcyjniejsze dla beneficjentów?

KK: Należałoby najpierw określić, co dla beneficjentów jest najbardziej atrakcyjne. Zgodnie bowiem z naszą strategią dotacyjne wspomaganie projektów będzie malało. Dotacje zostaną zastąpione zwrotnymi formami dofinasowania i instrumentami finansowymi.

Jednakże jak wcześniej mówiłem, stale upraszczamy nasze procedury i staramy się systematycznie skracać okres pomiędzy złożeniem wniosku a zawarciem umowy. Oczywiście wykonujemy to, „mając z tyłu głowy” roztropność i przejrzystość w wydatkowaniu środków publicznych, jakimi są będące w naszej dyspozycji pieniądze krajowe i unijne.

Myślę, że to, a także stale rozwijana oferta programowa NFOŚiGW, jest bardzo atrakcyjne dla naszych wnioskodawców/beneficjentów.

Ewa Szekalska: Dziennikarz

Przypisy

1/ Strategia Działania NFOŚiGW na lata 2017-2020
https://www.teraz-srodowisko.pl/media/pdf/aktualnosci/4407-strategia-nfosigw.pdf
2/ SzOOP POIiŚ – Szczegółowy Opis Osi Priorytetowych Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Robocza wersja zintegrowanego planu zarządzania Puszczą Białowieską przekazana do UNESCO (25 marca 2024)PSE: Grzegorz Onichimowski nowym prezesem zarządu (01 marca 2024)Krzysztof Bolesta sekretarzem stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska (05 lutego 2024)Prof. Robert Czerniawski powołany na stanowisko dyrektora IMGW-PIB (31 stycznia 2024)Maciej Bando dołącza do kierownictwa Ministerstwa Klimatu i Środowiska (30 stycznia 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony