Przygotowane zmiany w przepisach o odpadach uwzględniają liczne wnioski Najwyższej Izby Kontroli. Izba od wielu lat wskazywała na konieczność wprowadzenia systemowych zmian w finansowaniu Inspekcji Ochrony Środowiska ze względu na niewydolność obecnego systemu. Nowe prawo ma przede wszystkim wzmocnić kompetencje inspektorów IOŚ. Będą oni mogli m.in. prowadzić kontrole interwencyjne - bez wcześniejszego zawiadomienia, a także przeprowadzać czynności o dowolnej porze dnia i nocy, co okazuje się szczególnie istotne przy obecnych częstych pożarach na składowiskach odpadów.
Nowe przepisy o odpadach (w tym zmieniające funkcjonowanie Inspekcji Ochrony Środowiska) zakładają: zwiększenie efektywności i sprawności realizacji ustawowych zadań monitoringowych stanowiących jednocześnie zobowiązania unijne, skuteczne prowadzenie kontroli w zakresie korzystania ze środowiska oraz wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw poprzez wyeliminowanie szarej strefy w gospodarce odpadami. Celem przygotowanych zmian jest zagwarantowanie bezpieczeństwa ekologicznego obywateli na obszarze Polski.
Więcej o nowelizacji ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska pisaliśmy tutaj.
W uzasadnieniu projektu ustawy podkreślono, że wyniki licznych kontroli przeprowadzanych przez Najwyższą Izbę Kontroli jednoznacznie wskazują na konieczność wprowadzenia systemowych zmian w zakresie finansowania Inspekcji Ochrony Środowiska ze względu na niewydolność obecnego systemu, który doprowadził do poważnych dysfunkcji w funkcjonowaniu IOŚ.
Niewystarczająca liczba kontroli
W projekcie wskazano na postulowaną przez NIK konieczność zwiększenia przez Inspekcję Ochrony Środowiska liczby przeprowadzanych kontroli powołując się na raport o zapewnieniu przez organy administracji publicznej prawidłowego zagospodarowania odpadów komunalnych, w którym m.in. zaakcentowano niewystarczającą skalę kontroli wykonywanych przez IOŚ oraz sformułowano wniosek dotyczący wzmocnienia kontroli organów wykonawczych gmin oraz prowadzących regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych w zakresie wskazanym w raporcie.
Przytoczono też raport NIK o działaniach Inspekcji Ochrony Środowiska na rzecz poprawy jakości wód w rzekach. Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła w nim sposób programowania monitoringu rzek przez organy Inspekcji Ochrony Środowiska. Zdaniem NIK ograniczają one liczbę planowanych badań, dostosowując je do posiadanych funduszy, a nie rzeczywistych potrzeb.
Cenne okazały się zalecenia z raportu o systemie zarządzania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym. Kontrola wykazała, że nadzór nad funkcjonowaniem systemu zarządzania zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym (ZSEE) ze strony Inspekcji Ochrony Środowiska jest niewystarczający. Także sformułowała wniosek w tym zakresie dotyczący podniesienia jakości i skuteczności kontroli podmiotów działających w sektorze zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym.
Ustanowienie stałego mechanizmu dofinansowania
W treści projektu ustawy zapewniono także realizację części wniosków sformułowanych w raporcie, poprzez ustanowienie stałego mechanizmu dofinansowania zarówno działań kontrolnych, jak i badań oraz ocen stanu środowiska, zmianę w sposobie funkcjonowania laboratoriów i sieci pomiarowych Inspekcji Ochrony Środowiska, wzmocnienie systemu zapewnienia i kontroli jakości w badaniach monitoringowych w ramach krajowych laboratoriów referencyjnych oraz wzmocnienie skuteczności działalności kontrolnej IOŚ.
Zwalczanie porzucania odpadów
Podkreślenia wymaga fakt, iż Rada Ministrów uznała projekt ustawy o zmianie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz niektórych innych ustaw za pilny ze względu na konieczność niezwłocznego wprowadzenia rozwiązań umożliwiających zwalczanie procederu porzucania odpadów przez podmioty nimi gospodarujące w miejscach nieprzeznaczonych na ten cel lub w których zakończono działalność w zakresie gospodarki odpadami, co jest realizacją rekomendacji Najwyższej Izby Kontroli.
Źródło: NIK
