Czego potrzebuje polska energetyka? Eksperci rzucają rękawicę politykom

© Sebastian

Co powinien zrobić rząd nowej kadencji po podjęciu władzy? Powołanie ministra ds. transformacji energetycznej oraz funduszu transformacji energetycznej, zasilanego opłatami za emisje CO₂ – to niektóre propozycje opublikowanego w tym tygodniu stanowiska. Szeroko zakrojone odpowiedzi na to pytanie przedstawia Ekspercka Rada ds. Bezpieczeństwa Energetycznego i Klimatu, zainicjowana ponad rok temu. W skład zespołu wchodzi ponad 20 osób z wieloletnim doświadczeniem w energetyce.

- Zdefiniowanie na nowo i uporządkowanie podstawowych zasad zarządzania obszarem polityki energetyczno-klimatycznej w Polsce powinno być priorytetem przyszłego rządu – czytamy w stanowisku Rady. W sześciu zwięzłych rozdziałach decydenci in spe mogą otrzymać wskazówki w kwestii przyjmowania zasady w zarządzaniu transformacją energetyczną (i dlaczego jest istotna) oraz potrzebnych zmian strukturalnych. Przedstawiono też pakiet dla odnawialnych źródeł energii, ciepłownictwa i efektywności energetycznej, sieci elektroenergetycznych oraz dla odbiorców i rynku energii.

Zintegrować PEP 2040, KPEIK i inne plany

Eksperci zalecają podejście strategiczne. Wyliczona została m.in. pilna kontynuacja prac nad zaproponowaną aktualizacją Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. oraz aktualizacja Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu (który musi trafić do Komisji Europejskiej do czerwca 2024 r.). Podkreślono pilność przyjęcia Strategii Długoterminowej w zakresie redukcji CO₂ (termin przygotowania dokumentu minął w styczniu 2020 r.) oraz Strategii dla ciepłownictwa.

W kwestii wydzielania aktywów węglowych do Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) Rada zaleca ciągłość procesu, ale z transparentnym określeniem zasad dalszego kształtowania cen energii czy uwalniania mocy przyłączeniowych po wyłączeniu 200 MW bloków węglowych.

Brak kadr

Ze względu na istotność wyzwań w sektorze energetyki konieczne jest poleganie na ekspertach. Ci zaś „odpływają” z administracji publicznej do biznesu. Wzrost wynagrodzeń i wzmocnienie zaplecza kadrowego w obszarze transformacji energetycznej ma kluczowe znaczenie wobec polskiej prezydencji w Radzie UE (która rusza w przyszłym roku).

Rekomendacje dla OZE i elastyczności

Eksperci postulują m.in. rozwój energetyki wiatrowej na lądzie i rewizję zasad planowania przestrzennego, ale też wzmocnienie udziału polskich firm w budowie i obsłudze morskich farm wiatrowych. Kolejne postulaty dotyczą rozwoju energetyki prosumenckiej i zachęt do zachowań wspierających elastyczność systemu elektroenergetycznego. Zamiast mrożenia cen energii dla wszystkich gospodarstw domowych zaproponowano bon energetyczny, zależny od kryterium dochodowego.

Całość postulatów, będących właściwie gotowym planem prac na pierwszych 100 dni rządu, można przeczytać na stronie gremium: https://rada-energetyczna.pl/media/Dzia%C5%82ania_na_100_dni_rz%C4%85du-_stanowisko_Rady_BEiK.pdf

Marta Wierzbowska-Kujda
Redaktor naczelna, sozolog