Rada UE wypracowała wspólne stanowisko w sprawie reformy rynku energii elektrycznej

© Silhouette Boss

W ubiegłym tygodniu Rada Unii Europejskiej wypracowała porozumienie (tzw. general approach) w sprawie proponowanych zmian w unijnym rynku energii elektrycznej. Ma ono przyczynić się do dalszego rozwoju OZE, m.in. poprzez umowy PPA, dwustronne kontrakty różnicowe oraz wzmocnienie ochrony konsumentów.

Celem reformy unijnego runku energii elektrycznej jest dalsze ograniczanie zależności cen energii elektrycznej od notowań paliw kopalnych poprzez rozwój odnawialnych źródeł energii, a tym samym chronić konsumentów przed skokami cen energii elektrycznej.

Podejście ogólne posłuży prezydencji jako mandat do negocjacji z Parlamentem Europejskim na temat ostatecznego kształtu regulacji. Wynik negocjacji będzie musiał zostać formalnie przyjęty przez Radę i PE. W ramach osiągniętego porozumienia Rada ustaliła, że państwa członkowskie będą podejmować działania na rzecz wspierania zawierania umów zakupu energii elektrycznej poprzez eliminowanie barier oraz nieproporcjonalnych lub dyskryminacyjnych procedur czy opłat. Jako proponowane środki wskazano np. wspierane przez państwo programy gwarancji po cenach rynkowych, gwarancje prywatne czy instrumenty łączące popyt na umowy zakupu energii.

Kontrakty różnicowe

Ponadto Rada uzgodniła, że kontrakty różnicowe (CFD) byłyby co do zasady obligatoryjne w sytuacji, gdy w umowy długoterminowe zaangażowane byłyby środki publiczne. Wsparcie ma obejmować inwestycje w nowe instalacje wiatrowe, fotowoltaiczne, geotermalne, wodne (bez zbiorników) oraz jądrowe.

W tym kontekście należy wskazać, że przepisy dotyczące CFD miałyby zacząć obowiązywać po 3 latach, a w przypadku niektórych morskich projektów hybrydowych, powiązanych z co najmniej dwoma obszarami rynkowymi - po 5 latach od wejścia przepisów w życie. Miałoby to zapewnić stabilność przepisów dla projektów już rozpoczętych.

Stabilne ceny energii w dobie kryzysu

W ramach proponowanych przepisów państwa członkowskie chcą wzmocnić rolę Rady w ogłaszaniu tymczasowego regionalnego lub okołounijnego kryzysu cenowego. Warunki ogłaszania kryzysu również mają się zmienić. Może to nastąpić, gdy przez co najmniej sześć miesięcy spodziewane są bardzo wysokie średnie hurtowe ceny prądu, a przez co najmniej trzy miesiące – gwałtowne wzrosty cen detalicznych. Ponadto reforma zakłada tymczasową możliwość stosowania cen regulowanych (nawet poniżej kosztów) wobec małych i średnich firm w czasie kryzysu. Dotychczas było to możliwe w stosunku do gospodarstw domowych, dotkniętych ubóstwem energetycznym.

Z punktu widzenia sektora OZE istotne znacznie ma również wydłużenie do 30 czerwca 2024 r. możliwości stosowania przez państwa członkowskie pułapu wobec nadmiernych zysków z energii elektrycznej, produkowanej przez wytwórców o niższych kosztach krańcowych, takiej jak energia z instalacji OZE, jądrowa i z elektrowni opalanych węglem brunatnym.

Ochrona konsumentów

Ważnym elementem proponowanych zmian jest ochrona konsumentów energii elektrycznej. W przyjętym podejściu ogólnym Rada doprecyzowała przepisy o ochronie konsumentów. Będą oni mogli swobodnie wybierać dostawców energii elektrycznej, a także mieć zapewniony dostęp do cen dynamicznych i umów na czas określony po cenach stałych, o ile dostawcy oferują takie umowy i nie ogranicza to ogólnej dostępności takich umów.

Ochronę konsumentów wzmocniono również przed gwałtownymi zmianami cen energii na rynkach hurtowych. W tym celu zaostrzono przepisy o strategiach zabezpieczania cen przez dostawców. Rada chce również chronić konsumentów zagrożonych odcięciem dostaw prądu. W każdym kraju powinien powstać system dostawców z urzędu, którzy zapewnialiby ciągłość zaopatrzenia w energię elektryczną przynajmniej do gospodarstw domowych.

Co istotne, konsumenci mieliby również prawo do systemów dzielenia się energią, a konsumenci końcowi zaangażowani w takie systemy mieliby wszystkie prawa konsumenckie.

Rynek mocy jednak do 2028 r.

Państwa członkowskie ustaliły również wydłużenie terminu obowiązywania derogacji od stosowania wymogów limitu emisji CO₂ dla wytwórców, którzy chcą otrzymać wsparcie w ramach rynku mocy. Termin wyznaczono do końca 2028 r. Polska zabiegała o tę możliwość, ponieważ dłuższy termin umożliwia dalsze wykorzystanie jednostek węglowych. Pozwoli to na minimalizację ryzyka niedoborów mocy w Krajowym Systemie Elektroenergetycznym.

Patrycja Rapacka
Redaktor