Dr Tomasz NowickiDyrektor ds. Analiz Stategicznych w ENERIS
Teraz Środowisko: W jaki sposób zarządzacie Państwo kwestiami zrównoważonego rozwoju i jego raportowania, które wciąż ewoluują i stają się de facto coraz bardziej konkretne?
Tomasz Nowicki (TN): Rzeczywiście, krok po kroku, światowa gospodarka przestawiana jest na tory rozwoju zrównoważonego. Mamy już zdefiniowane: zrównoważone finansowanie (Rozporządzenie UE 2019/2088 [SFDR]) i zrównoważoną działalność gospodarczą (Rozporządzenie UE 2020/852 i Rozporządzenie 2021/2139 [Taksonomia]), za nimi dyrektywa dochowania należytej staranności w zrównoważonym rozwoju (Dyrektywa UE 2022/2464 [CSRD], Europejskie Standardy Raportowania Zrównoważonego Rozwoju [ESRS] - przy czym warto zaznaczyć, że nie ma jeszcze ogłoszonych propozycji standardów branżowych, oraz nadchodzącej Dyrektywy o należytej staranności przedsiębiorstw w zrównoważonym rozwoju [CSDD]).
Sformułowane zostało też narzędzie do wdrożenia zmian, ich monitorowania i oceny. Jest nim zarządzanie ryzykami środowiskowymi, społecznymi i ładu korporacyjnego, czyli właśnie ESG. Docelowo, ESG będzie formatowało zarządzanie nie tylko operacjami poszczególnych spółek, ale ich całymi łańcuchami dostaw, tak aby biznes jak najpełniej osiągnął stan zrównoważonej działalności i zrównoważonego finansowania.
Zgodnie z Dyrektywą o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju, spółki z grupy ENERIS obowiązkowi raportowania ESG będą podlegać od 2026 roku.
TŚ: Czy ta data determinuje decyzje biznesowe ENERIS? Jakie decyzje zostały już podjęte?
TN: Podobnie jak w większości podmiotów gospodarczych w Europie. Wyzwanie polega na przetransformowaniu działalności, tak aby spełniała ona kryteria zrównoważonej działalności, co oznacza zredefiniowanie celów działalności, strategii działania oraz modelu zarządczego. Można powiedzieć, że ESG drenuje większość obszarów działalności biznesowej. Tu nie chodzi o całkowitą zmianę, a o zmapowanie punktów wymagających wdrożenia usprawnień, czasem metodą małych kroków. Spójrzmy na emisje. Grupa od lat wdraża dobre praktyki w zakresie zarządzania emisjami oraz liczy emisje do atmosfery. Teraz Polityka dekarbonizacji i efektywności energetycznej będzie obejmowała także Partnerów Biznesowych Grupy ENERIS. Takie podejście, tj. świadome włączanie łańcucha dostaw w zarządzanie zrównoważonym rozwojem, już jest zawarte w Polityce Zrównoważonej Działalności ENERIS i w opublikowanym w 2023 r. Kodeksie Partnerów Biznesowych Grupy ENERIS w rozdziale dotyczącym ochrony środowiska.
W 2022 roku Grupa rozpoczęła także badanie dostawców pod kątem ich zgodności z przestrzeganiem praw człowieka i warunków pracy. Narzędziami są ankieta samooceny dostawców oraz audyt dostawców, który spółki z Grupy przeprowadzą w przypadku zgłoszeń o nieprawidłowościach w zakresie poszanowania praw człowieka i warunków pracy występujących u dostawcy.
TŚ: Jak badacie wdrożone rozwiązania? Czy widzicie ich wpływ na konkretne wskaźniki?
TN: Już w 2021 roku Grupa wyznaczyła sobie określone czasowo cele redukcji emisji gazów cieplarnianych w zakresie emisji ze spalania paliw samochodowych o 5% r/r. Cele te są konsekwentnie osiągane poprzez wymianę i optymalizację pracy floty samochodowej, zarządzanie ruchem pojazdów, planowanie tras oraz szkolenia kierowców w zakresie ecodrivingu. Śledzenie tego wskaźnika jest dla nas bardzo ważne, ponieważ w firmach prowadzących działalność odbioru odpadów, emisje z tego źródła mogą wynosić ok. 80%. Emisje do atmosfery liczone są zgodnie z metodologią GHG Protocol, z użyciem współczynników KOBiZE dla nośników energii elektrycznej i cieplnej, i w oparciu o współczynniki DEFRA dla paliw samochodowych.
Zmiany objęły też systemy ogrzewania oświetleniowych. Oprócz standardowej wymiany oświetlenia na LED, w 2022 roku został zmodernizowany system ogrzewania w Zakładzie ENERIS Surowce S.A. w Kielcach: stara kotłownia węglowa z lat '70 XX w. o mocy 4,5 MW została wyłączona z użytkowania i zastąpiona modułową kotłownią gazową LPG o mocy 468 kW wraz z instalacją zbiornikową. Dało to szacowaną redukcję emisji CO2 o 51% (tj. ok. 193 tony CO2 rocznie).
TŚ: Nowe myślenie o ESG obliguje do tego, by organizacja/firma zidentyfikowała możliwości i szanse, które widzi w zmieniającym się kontekście klimatyczno-społecznym. Jak to wygląda u Państwa?
TN: Oczywiście, cała zmiana, którą motywować ma ESG, ma na celu spojrzenie „od nowa” na sposób prowadzenia biznesu, a to obejmuje zawsze analizę szans i ryzyk. Widzimy w tym kolejną okazję do budowania naszej silnej pozycji biznesowej i przewagi konkurencyjnej. Najważniejszą szansą dla ENERIS jest fakt, że misja ENERIS jest w pełnej synergii z założeniami Zrównoważonego Rozwoju i aspektami ESG. Często mówimy i piszemy w naszym materiałach, że ochronę środowiska mamy w swoim DNA. Naszym zadaniem biznesowym jest ochrona środowiska, zapewniamy naszym klientom odpowiednią gospodarkę odpadami, zgodną z przepisami, ale przede wszystkim zapewniającą jak najmniejszy negatywny wpływ na nasze środowisko. Z tyłu głowy mamy także potencjalne ryzyka wynikające dla wszystkich podmiotów z braku wdrożenia systemu zarządzania ESG: nieadekwatne i niespójne z rynkiem zarządzanie operacjami spółek oraz łańcuchem dostaw, ograniczenie możliwości uzyskania finansowania, wreszcie utratę reputacji i osłabienie wartości.
TŚ: Podkreślacie Państwo, że równolegle obok kwestii środowiskowych napędza Was zaangażowanie na rzecz edukacji ekologicznej i wsparcie lokalnego rynku kadr, włącznie z partnerstwami z uczelniami i instytutami badawczymi. Jakie są przykłady konkretnych działań?
TN: Rzeczywiście, akurat w naszej branży od CSR do ESG droga nie jest tak daleka. Mimo, że wielu ekspertów podkreśla różnice między starszym, bardziej wybiórczym podejściem społecznej odpowiedzialności biznesu a nowym strategicznym sposobem budowania ESG, w naszym przypadku takiej wyraźniej luki nie ma. Niektóre branże łatwiej mogły definiować obszary, w których chciały pokazać swoją „ludzką twarz”. Dla nas działania w „E” i „S” i „G” były de facto wymuszone przez prowadzoną działalność biznesową i skalę Grupy. Działamy w branży ochrony środowiska, blisko społeczności lokalnych. Nasze samochody prawie każdego dnia jeżdżą po lokalnych drogach, nasze instalacje to element strategii biznesowych gmin, w których jesteśmy obecni, a przede wszystkim w tych samochodach i instalacjach pracują ludzie, bez których prowadzenie działalności nie byłoby możliwe.
Dlatego, lokalność to podstawa naszych działań. Każdy kwartał to nowe projekty i partnerstwa lokalne. Ostatnie miesiące zaowocowały podpisaniem dwóch umów o współpracy w Bydgoszczy. Uruchomiliśmy praktyki zawodowe dla uczniów Zespołu Szkół Chemicznych i zawarliśmy partnerstwo z Kujawsko-Pomorskim Centrum Edukacji Ekologicznej, z którym edukujemy najmłodszych mieszkańców Bydgoszczy o Gospodarce o Obiegu Zamkniętym. Rocznie przeprowadzamy w Polsce ponad 130 akcji związanych z edukacją ekologiczną. Można powiedzieć, że co drugi dzień roboczy, w ciągu całego roku, ENERIS prowadzi lekcje. To, że biznes zmienia swoje podejście to jedno, ale bez ogólnej zmiany myślenia całego społeczeństwa, bez edukacji, prawdziwa zmiana nie będzie miała szans.
Tekst powstał przy współpracy z grupą Eneris
