Jak poprawić wskaźnik recyklingu? MKiŚ rekomenduje dwie metody

© Jérôme Rommé

Zgodnie z przepisami, każdego roku, w terminie do 31 marca wójt (burmistrz, prezydent miasta) musi sporządzić roczne sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi za poprzedni rok. W sprawozdaniu za 2023 r. raportowane będą m.in. informacje dotyczące poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych (wymagany zgodnie z ustawą poziom wynosi 35%).

Bioodpady z kompostowników wliczane do wskaźnika recyklingu

W opublikowanym niedawno komunikacie resort klimatu zwrócił uwagę, że zgodnie z nową metodą obliczania osiągniętego poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu od 2021 r. ww. poziom obliczany jest jako stosunek masy odpadów komunalnych przygotowanych do ponownego użycia i poddanych recyklingowi do masy wytworzonych odpadów komunalnych.

"W związku z powyższym, do obliczania osiągniętego poziomu można wliczyć wszystkie frakcje odpadów, m.in. bioodpady kompostowane u źródła. Oznacza to możliwość wykazywania wyższych poziomów przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych, w porównaniu do poprzednio stosowanej metody odnoszącej się do 4 frakcji, dzięki zaliczaniu znacznie szerszego zakresu rodzajów odpadów komunalnych" - zaznaczono w komunikacie.

Zdaniem MKiŚ, aby gmina mogła zaliczyć bioodpady do odpadów poddanych recyklingowi powinna przyjąć jedną z trzech metod określania masy odpadów kompostowanych przez mieszkańców w przydomowych kompostownikach. Chodzi o metodę bezpośrednią, pośrednią lub uproszczoną.

Resort zaznaczył jednak, że „rekomendowanym rozwiązaniem jest analiza posiadanych danych dotyczących bioodpadów i zastosowanie metody bezpośredniej lub pośredniej, ponieważ metoda uproszczona pozwala jedynie na pewne przybliżenie masy bioodpadów posegregowanych i poddanych recyklingowi u źródła”.

Czytaj też: Paryż rezygnuje ze zbiórki bioodpadów od drzwi do drzwi. Ma inne rozwiązania

Pomiar bezpośredni

Jest to zalecana, spośród możliwych do wykorzystania, metod obliczania masy odpadów kompostowanych u źródła.

W miarę możliwości pomiar odbywa się „na wejściu do procesu”. Oznacza to, że należy obliczyć masę bioodpadów, która została umieszczona w kompostowniku.

Pomiar może być dokonywany przez:

- przedstawicieli gminy/podmiot wskazany do wykonania pomiarów w imieniu gminy;
- lub mieszkańców, którzy kompostują bioodpady w przydomowych kompostownikach.

Dane od mieszkańców mogą być zbierane za pośrednictwem ankiet przygotowanych przez gminę, które następnie zostaną przekazane do mieszkańców deklarujących przydomowe kompostowanie bioodpadów. Jednocześnie należy wskazać, że ankietyzacja nie musi obejmować wszystkich mieszkańców, którzy zadeklarowali kompostowanie bioodpadów. Do obliczeń może zostać wybrana reprezentatywna grupa spośród ww. właścicieli nieruchomości.

W przypisach⁽¹⁾ został zamieszczony przykładowy wzór ankiety, którą można wykorzystać do przeprowadzenia badań wśród mieszkańców gminy kompostujących bioodpady. Niemniej, należy pamiętać o kontroli wiarygodności danych przekazywanych przez mieszkańców (analiza danych zawartych w ankietach). Przykładowo, masa bioodpadów zagospodarowywanych „u źródła” na terenie gminy nie powinna być wyższa,  niż masa pozostałych odpadów komunalnych odebranych i zebranych na terenie gminy.

Jeżeli jednak pomiar odbywa się „na wyjściu z procesu”, to należy zastosować wiarygodny współczynnik, czyli w sposób wiarygodny obliczyć ile odpadów weszło do procesu, jednocześnie wiedząc, ile wyszło z procesu.

Poniżej prezentujemy przykładowe obliczenia, obrazujące różnicę w osiąganych poziomach recyklingu, bez uwzględnienia oraz przy uwzględnieniu masy bioodpadów kompostowanych u źródła:

a) Bez uwzględnienia bioodpadów kompostowanych przez mieszkańców:
- Masa odpadów komunalnych odebranych i zebranych (Mw) – 3000 Mg;
- Masa odpadów komunalnych przygotowanych do ponownego użycia i poddanych recyklingowi (Mr) – 900 Mg;
- Osiągnięty poziom recyklingu – 30%

b) Uwzględnienie bioodpadów kompostowanych przez mieszkańców:
- Masa odpadów komunalnych odebranych i zebranych 3000 Mg (Mw)+ Masa odpadów kompostowanych u źródła 300 Mg= 3300 Mg;
- Masa odpadów komunalnych przygotowanych do ponownego użycia i poddanych recyklingowi (Mr) – 900 Mg + Masa odpadów kompostowanych u źródła – 300 Mg= 1200 Mg
- Osiągnięty poziom recyklingu – 36%

*Należy pamiętać, że masę odpadów kompostowanych u źródła należy wliczyć zarówno do masy odebranych i zebranych (Mw), jak również do masy odpadów poddanych recyklingowi (Mr).

Pomiar pośredni

Bierzemy pod uwagę badania składu wytworzonych (czyli zebranych i odebranych) odpadów komunalnych. Należy sprawdzić o ile mniej bioodpadów, stanowiących odpady komunalne, wytwarzanych jest na nieruchomościach, na których prowadzone jest kompostowanie.

Powyższych obliczeń można dokonać porównując masy odpadów komunalnych wytwarzanych na nieruchomościach, na których prowadzone jest kompostowanie i na których, nie jest ono prowadzone.

Metoda uproszczona

Jest to metoda najmniej odzwierciedlająca stan rzeczywisty. Wykorzystując ją, można przyjąć robocze założenie, mówiące, że udział bioodpadów, stanowiących odpady komunalne, posegregowanych i poddanych recyklingowi u źródła we wszystkich wytwarzanych odpadach komunalnych wynosi mniej niż 5% na poziomie gminy, w szczególności gdyby innej metody nie dało się zastosować i dokładne określenie tego udziału nie jest możliwe.

Jednak, skoro takie założenie jest zrobione, do obliczeń poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych, można zaliczyć masę bioodpadów,  nie większą niż 5% wszystkich wytwarzanych odpadów komunalnych (czyli nie więcej niż wynosi robocze założenie).

Źródło: