© bluedesign
Światowy rynek opakowań to nie tylko tony odpadów pozostawionych na wysypiskach śmieci, lecz także hektolitry wody wykorzystywane w trakcie przemysłowej obróbki surowców. W ramach ochrony światowych zasobów wodnych należy nie tylko oczyszczać ścieki, ale również ograniczyć wykorzystanie wody w przemyśle.
Woda zielona, niebieska i szara
Do każdej produkcji potrzebna jest odpowiednia ilość wody, która może być przeliczana na tzw. water footprint, czyli ślad wodny. Zależnie od etapu produkcji wyróżniamy trzy typy śladów wodnych: zielony, niebieski i szary. Zielony ślad wodny to objętość wody zgromadzona m.in. w strefie korzeniowej, która następnie wpływa bezpośrednio na produkcję rolną i leśnictwo. Niebieski ślad wodny to woda pobrana ze źródeł powierzchniowych oraz podziemnych. Taka woda jest wykorzystywana przez rolnictwo, przemysł lub na użytek domowy. Szary ślad wodny to z kolei ilość wody potrzebna do asymilacji zanieczyszczeń. Do szarego śladu wodnego zaliczamy też ścieki i punktowe zanieczyszczenia wód. Gdy weźmiemy pod lupę broszurę międzynarodowej organizacji Water Footprint Network nt. produkcji opakowań, na każdym etapie znajdziemy miliony litrów wody będących ukrytym kosztem wyprodukowania plastikowych czy aluminiowych opakowań.
Najgorszy plastik i papier
Pośród wielu materiałów, z którymi obcujemy na co dzień, znajdują się przede wszystkim stal, aluminium, szkło, papier i plastik. Ze wspomnianych surowców jest rocznie produkowanych ponad 400 milionów ton opakowań. Do wytworzenia takiej ilości materiałów jest potrzebne ok. 650-800 mld m sześc. wody. Najmniejsza ilość wody jest wykorzystywana przy produkcji opakowań aluminiowych - 3 mld metrów sześć. wody rocznie. Taka objętość odpowiada zaopatrzenia mieszkańców Londynu w wodę na okres 2,5 roku. Do produkcji opakowań papierowych wykorzystywane jest rocznie 315 mld metrów sześć. wody. Taka ilość zapewnia mieszkańcom Indii zaopatrzenie w wodę na cztery lata. Najwięcej wody pochłania produkcja plastiku – około 330 mld m sześć. Odpowiada to zapotrzebowaniu Chin na wodę przez okres 6 miesięcy.
Przy szacowaniu globalnego zużycia wody wykorzystywanej przy produkcji opakowań należy rozróżnić miejsca, w których następuje produkcja surowca oraz takie, w których następuje produkcja przemysłowa. O ile stal jest produkowana w Australii, Brazylii i Chinach, o tyle ponad połowa produkcji przemysłowej opakowań stalowych znajduje się w Chinach.
15 tys. litrów na kilogram wołowiny
Nie tylko przemysł opakowań zużywa ogromne ilości wody. Do produkcji jednego kilograma wołowiny wykorzystuje się około 15 tysięcy litrów wody (93 proc. wody zielonej, 4 proc. niebieskiej oraz 3 proc. szarej). Dodatkowym problemem jest wykorzystywanie wody leżącej poza granicami danego kraju. Na przykład obywatele USA rocznie używają 2840 metrów sześc. wody na rok na mieszkańca. Z tego 20 proc. wykorzystanej wody leży poza terytorium USA, głównie na obszarze zlewni rzeki Jangcy w Chinach.
Co ciekawe, największym problemem nie jest ilość wody zużywanej do neutralizacji ścieków. Na podstawie raportu UNESCO z maja 2011 roku, globalny ślad wodny w latach 1996-2005 wynosił 9087 miliardów sześc. rocznie, z czego tylko 15 proc. tej wartości było wodą szarą. Ponad 90 proc. wody zostało wykorzystane przez przemysł rolniczy.
Natalia Rytelewska-ChilczukDziennikarz, specjalista ds. ochrony środowiska
