Były to zarówno produkty, które nie zostały dopuszczone do obrotu, jak i te wycofane z rynku ze względu na ich szkodliwe oddziaływanie na konsumentów. Z bazy danych systemu RAPEX wynika, że w stosunku do roku 2013 nastąpił 3-proc. wzrost liczby notyfikacji niebezpiecznych produktów. Jednocześnie w 2014 r. podjęto rekordowo dużo działań następczych (2755).
System szybkiego ostrzegania obejmuje 31 państw
RAPEX to system szybkiego ostrzegania przez niebezpiecznymi produktami nieżywnościowymi. Został stworzony dla zapewnienia wysokiego poziomu ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów na obszarze Jednolitego Rynku Unii Europejskiej. W systemie uczestniczy 31 państw – są to kraje członkowskie UE wraz z Islandią, Liechtensteinem i Norwegią. Obejmuje on wszystkie produkty nieżywnościowe przeznaczone dla konsumentów oraz takie, co do których istnieje prawdopodobieństwo, że mogą być przez nich użyte. Nie zawiera natomiast informacji o środkach farmaceutycznych, wyrobach medycznych, paszach czy żywności.
Każdy kraj wyznacza narodowy punkt kontaktowy, który koordynuje system na poziomie krajowym i przedstawia Komisji informacje o niebezpiecznych produktach zidentyfikowanych na rodzimym rynku. Komisja te informacje zatwierdza i zapewnia ich obieg wśród włączonych do systemu krajów, w celu podjęcia odpowiednich działań. Rezultaty działań również są wprowadzane do systemu.
Przykładowe działania mające chronić konsumentów to zakaz/wstrzymanie sprzedaży, wycofanie z rynku UE czy odmowa przyjęcia produktu przez urząd celny danego kraju. O tym postępowaniu jest ostatecznie informowany konsument.
Niebezpieczne zabawki, tekstylia i dodatki
Wśród produktów, wobec których podjęto działania następcze w 2014 r., znalazły się przede wszystkim zabawki (28 proc.) oraz odzież, tekstylia i dodatki (23 proc.). Ryzyko, jakie niosło ze sobą ich użytkowanie, to uszkodzenie ciała, zadławienie czy zagrożenie chemiczne. Jako produkty niebezpieczne zgłaszano do systemu również urządzenia i wyposażenie elektryczne (9%), pojazdy silnikowe (8 proc.), a także artykuły pielęgnacyjne dla dzieci (3 proc.).
Najwięcej niebezpiecznych produktów pochodzi z Chin
Najwięcej niebezpiecznych produktów niezmiennie pochodzi z Chin (w tym z Hongkongu) – zarówno w 2014 r., jak i w roku poprzednim zgłoszenia dotyczące produktów z tego kraju stanowiły 64 proc.
Od momentu utworzenia systemu w 2003 r. liczba notyfikacji stale rośnie i osiągnęła już ponad 19 tys. Krajami, które dokonały największej liczby zgłoszeń, były w 2014 r. Węgry (12 proc.), Niemcy i Hiszpania (po 11 proc.), Francja (7 proc.) oraz Cypr (6 proc.).
System obejmuje zarówno produkty nieżywnościowe przeznaczone dla konsumentów indywidualnych, jak i używane w przemyśle (np. wiertarka, ale też materiały konstrukcyjne). Ryzyko, jakie mogą powodować, jest związane nie tylko ze zdrowiem i bezpieczeństwem konsumentów, ale może to być także ryzyko środowiskowe (wpływ produktu na roślinność, wodę, powietrze, glebę itp.) spowodowane np. przez chemikalia zawarte w produkcie. Ryzyko to może również dotyczyć zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy bądź bezpieczeństwa publicznego.
Konsumenci mogą zapoznać się z informacjami znajdującymi się w systemie RAPEX na stronie internetowej Komisji Europejskiej(1). Dzięki unowocześnionemu systemowi wyszukiwania i innym nowym funkcjonalnościom na stronie liczba wejść podwoiła się, sięgając w 2014 r. 1,7 mln.
Ewa SzekalskaDziennikarz
Przypisy
1/ Strona KE, na której można znaleźć szczegółowe informacje o systemie RAPEX:http://ec.europa.eu/consumers/consumers_safety/safety_products/rapex/index_en.htm