Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
29.03.2024 29 marca 2024

W Czystym Powietrzu pojawią się obowiązkowe audyty energetyczne. Szczegóły „pakietu termo"

Jak osiągnąć 70% oszczędności energii w budynkach? Co będzie zawierał nowy „pakiet termo” w Czystym Powietrzu? Rozmawiamy z Pawłem Mirowskim, wiceprezesem NFOŚiGW, pełnomocnikiem ds. Programu Czyste Powietrze i efektywności energetycznej budynków.

   Powrót       02 listopada 2022       Energia   
Paweł Mirowski
Wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i pełnomocnik ds. Programu Czyste Powietrze i efektywności energetycznej budynków

Teraz Środowisko: Komisja Europejska, w ramach nowelizacji dyrektywy EPBD (ang. Energy Performance of Buildings direcitve), proponuje koniec wykorzystywania paliw kopalnych do ogrzewania i chłodzenia budynków do 2040 r. oraz wymóg zeroemisyjności dla nowych budynków. Czy to osiągalne na polskim podwórku?

Paweł Mirowski: Należałoby te warunki odnosić do indywidulanych możliwości i warunków panujących w poszczególnych państwach. Po napaści Rosji na Ukrainę musimy zweryfikować niektóre cele. W kontekście budownictwa, tempo ich osiągnięcia zależy obecnie od bardzo wielu czynników, w tym dynamicznego rynku paliw, przebudowy źródeł wytwarzania energii i ciepła, sytuacji na rynku budowlanym czy dostępności materiałów.

Potrzebne byłoby wypracowanie nowych założeń, zbieżnych także z zachowaniami i możliwościami końcowych odbiorców przyszłych programów wsparcia. W samorządach mamy nacisk na renowację starych budynków, w przedsiębiorstwach liczy się nie tylko efektywność budynków, ale i instalacji. Zróżnicowanie widać także na poziomie indywidualnym: domy jednorodzinne pasywne zużywają 10-12 razy mniej energii niż „wampiry energetyczne”. Oczekiwania są zatem zróżnicowane. A na to należałoby także nałożyć przyjętą w lutym tego roku Długoterminową Strategię Renowacji Budynków (DSRB).

TŚ: Przyjmuje ona średnie tempo termomodernizacji 3,8% rocznie. Jakie jest obecnie?

PM: Nie wiadomo. Znamy cele, ścieżki ich realizacji w poszczególnych programach, ale nie ma zbiorczego narzędzia, które wskazywałoby średnioroczne tempo termomodernizacji.

TŚ: DSRB wskazuje też, że ponad 15% budynków ma w Polsce wskaźnik EP ponad 330 kWh/(m2·rok), i zakłada ich zmodernizowanie w ciągu 5 lat. Jakie to budynki i jak NFOŚiGW je wspiera?

PM: Zacząłbym od tego, że wskaźnik energii pierwotnej nie jest miarodajny dla wszystkich rodzajów budynków. Według mnie należałoby go traktować jako uśrednioną statystyczną wartość. To, ile kWh maksymalnie zużywamy, uzależnione jest od rodzaju, funkcji budynku, jego lokalizacji, w tym strefy klimatycznej, ale i czasu użytkowania. Trudno wymagać tego samego zużycia od budynku użytkowanego 24/7, jak szpital, i od np. budynku jednorodzinnego.

TŚ: Jak duże jest zainteresowanie programem „Renowacja z gwarancją oszczędności”?

PM: Mieliśmy dotąd pilotaż w modelu ESCO, z budżetem 10 mln zł. Złożono dziewięć fiszek, z czego siedem przeszło do kolejnego etapu, czyli prowadzenia ostatecznych negocjacji i ustaleń. W efekcie, przeznaczymy 6,8 mln na wkład własny beneficjentów. Same inwestycje będą spłacane z oszczędności wygenerowanych w bieżącym użytkowaniu obiektów. Choć model wydaje się „samograjem”, bo firma wykonująca projekt finansuje całe przedsięwzięcie, trzeba zintegrować działania zaangażowanych stron. Po pierwsze: przekonać beneficjentów, że z oszczędności można spłacać pożyczki. Po drugie: współpracować z instytucjami, jak KAPE, która jest tutaj doradcą energetycznym, ale i PFR, który ma uczestniczyć w wykupie wierzytelności, które występują przy realizacji programu. Po trzecie: wypracować należy dobry model z firmami prywatnymi, które są kluczowe dla sukcesu całego przedsięwzięcia.

Ok. 46 mln euro zostało zapisane na ten cel w Polityce Spójności w tzw. FENIKS-ie, choć jeszcze nie wpłynęły do nas. 6 października podpisano umowę, która je przyznała, ale realnie oceniam, że uruchomienie tych środków nastąpi w I kwartale 2023 r. Gdy tylko zakończymy ewaluację pilotażu, wyciągniemy wnioski, chcemy uruchomić 100 mln zł na regularny program.

TŚ: W wakacje podwyższono maksymalne kwoty wspieranych inwestycji w Czystym Powietrzu. Czy będą kolejne działania w tym kierunku?

PM: Rzeczywiście w lipcu ogłosiliśmy nową ścieżkę, która przede wszystkim obejmuje prefinansowanie inwestycji (można uzyskać blisko 40 tys. zł). Dotąd program opierał się na refinansowaniu, co niektórych powstrzymywało przed ubieganiem się o środki. Dla części 2. i 3. (osób z najniższymi dochodami) zastosowaliśmy element prefinansowania, tzw. Czyste Powietrze+. Do 50% dotacji można uzyskać jeszcze przed rozpoczęciem działania. Warunkiem jest dołączenie do wniosku o dofinansowanie umowy podpisanej z wykonawcą. Środki chcemy przekazywać prosto na konto wykonawcy, tak by mógł sprawnie przeprowadzić inwestycję. To nowy model zastosowany dla podwyższonego i najwyższego poziomu dofinansowania.

Jako, że koszty jednostkowe od września 2018 r. nie były waloryzowane, urealnimy też wysokości kosztów kwalifikowanych, co przełoży się na podwyższenie maksymalnych kwot dotacji, które będzie można uzyskać w ramach dofinansowania bezzwrotnego. Zweryfikowana (podwyższona) zostanie także intensywność dofinansowania w poszczególnych częściach Programu.

TŚ: Co jeszcze obejmą zmiany w Czystym Powietrzu?

PM: Od grudnia 2022 r. Czyste Powietrze będzie miało wydzielony specjalny „pakiet termo”, oferujący bardzo wysokie dofinansowanie na głęboką termomodernizację. Postawimy na zachętę, tak by beneficjenci najpierw docieplali budynki, a potem wymieniali źródło ciepła – obydwa działania w konsekwencji prowadzą do poprawy jakości powietrza. Rozliczenie będzie możliwe w kilku transzach. Na realizację zadania dajemy aż do 3 lat. Co więcej, będą uwzględniane koszty poniesione na 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku. Zatem, nawet jeśli ktoś przeprowadza prace teraz, będzie mógł je zaliczyć jako koszty kwalifikowane w nowej odsłonie Programu (o ile nie zakończy prac przed złożeniem wniosku – dotyczy tzw. ścieżki bankowej).

Obowiązkowe będzie wykonanie audytu energetycznego przed przyznaniem dotacji. Przeznaczymy 1200 zł na każdy audyt jako koszt kwalifikowany w Programie, nie wliczając go do maksymalnej kwoty dotacji możliwej do uzyskania na inne przedsięwzięcia wykonane zgodnie z warunkami Programu. Realizacja dofinansowanego zadania ma być tożsama z jednym z wariantów ujętych w wykonanym audycie.

TŚ: Co stoi na przeszkodzie, by przy wymianie źródeł ciepła wymagać od razu głębokiej termomodernizacji w ramach dofinansowania z NFOŚiGW?

PM: Nic. Obecne warunki zewnętrze powodują, że beneficjenci sami będą w tę stronę dążyć. Inwestycja w strukturę budynku wraz z wymianą źródła ciepła pozwala dojść nawet do 70% oszczędności energii, a to jest realna korzyść finansowa. Pieniądze, które tracą dziś na wartości, możemy zainwestować we własny dom, zyskując niższe koszty utrzymania. W ramach Czystego Powietrza można inwestować we własne źródła OZE czy podgrzanie c.w.u. (a do tego np. magazynować ciepło z programu „Mój Prąd”). Planujemy też kampanię informacyjną i edukacyjną, o tym, że warto nie tylko „wymienić kopciucha”, ale też docieplić ściany, stropodach i dach oraz wymienić okna, itd. Musimy mówić o głębokiej termomodernizacji jeszcze głośniej!

TŚ: A jaka część budynków przechodzi obecnie termomodernizację głęboką?

PM: Od początku Czystego Powietrza rozpatrzono 515 tys. wniosków, z czego 48% obejmowało również termomodernizację. Ile głęboką - nie wiemy, ale to się zmieni po wprowadzeniu w Programie obecnie awizowanych zmian, czyli między innymi dodaniu tzw. „pakietu termo”.

Doprecyzujmy, co to jest głęboka termomodernizacja? W projektach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko określaliśmy tak proces, uzyskując redukcję energii końcowej na poziomie 60%. W DSRB wyznacznikiem jest wskaźnik energii pierwotnej (EP), ustalony na 70 kWh/(m2·rok). Aby uzyskać dofinansowanie z tzw. „pakietu termo”, czyli realizując głęboką termomodernizację budynku, konieczne będzie osiągnięcie minimum 40% oszczędności zużycia energii na cele ogrzewania budynku lub zapotrzebowanie na energię użytkową (EU) nie będzie mogło przekroczyć 80 kWh/rok (wskaźnik EP).

TŚ: Nowe budynki mają od tego roku standard nZEB (niemal zeroemisyjnego budynku). Czy potrzebne byłyby standardy zerowej emisji dla budynków poddawanych termomodernizacji?

PM: Tylko tam, gdzie jest to ekonomicznie uzasadnione. Nie ma tutaj jednoznacznej odpowiedzi, bo efekt będzie ściśle korelował ze stanem technicznym i rodzajem budynku. Jednorodzinne, wielorodzinne, objęte ochroną konserwatorską, szpitale czy przychodnie wykorzystywane 24/7… trudno byłoby wyznaczyć jeden standard dla wszystkich rodzajów budynków. Audyty energetyczne wskażą, kiedy dochodzimy do punktu opłacalności ponoszonych nakładów finansowych względem efektów, które zamierzamy osiągnąć.

Marta Wierzbowska-Kujda: Redaktor naczelna, sozolog Teraz SamorządWięcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

67 tys. nowych kotłów węglowych w latach 2021-2023. Raport o transformacji budynków w Polsce (29 marca 2024)Zielone okienko w każdej gminie. Przedwyborcze wskazówki od ClientEarth (28 marca 2024)Zielona Koalicja dla Zdrowia – jakie cele i strategia działania? (26 marca 2024)Obowiązkowe plany adaptacji do zmian klimatu w miastach powyżej 20 tys. mieszkańców. Projekt poselski (22 marca 2024)KPEiK, ograniczenia wycinek i pytania o Nature Restoration Law. Po 100 dniach rządu (21 marca 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony