Od dziś zmiany w Czystym Powietrzu. Zdaniem NGOs to wciąż za mało

© Igor

15 lipca br. wchodzą w życie zmiany w programie Czyste Powietrze. Jak zapowiadało w zeszłym tygodniu Ministerstwo Klimatu i Środowiska (MKiŚ), właściciele domów jednorodzinnych ubiegający się dotację na wymianę starego pieca (tzw. kopciucha) oraz ocieplenie domu otrzymają prefinansowanie, czyli wypłatę pieniędzy jeszcze przed rozpoczęciem remontu. „Z wyprzedzeniem” będzie można uzyskać do 50% maksymalnej kwoty dotacji. Więcej na ten temat tutaj.

Polski Alarm Smogowy o wprowadzonych zmianach

Organizacje pozarządowe zmiany w programie nazywają jednak pozornymi. - Zaprezentowane zmiany wywołały nasze zdziwienie, gdyż nie odzwierciedlają one poważnych problemów wywołanych ogromną inflacją i nie doprowadzą do wykorzystania potencjału, jaki tkwi w poprawie efektywności energetycznej polskich domów. Proponowane zmiany są wybiórcze, niesprawiedliwe i wprowadzają chaos w programie Czyste Powietrze – czytamy w liście skierowanym do premiera Mateusza Morawieckiego, który w imieniu Polskiego Alarmu Smogowego (PAS) wystosował Andrzej Guła, prezes PAS.

PAS wskazuje, że główna zmiana, czyli zwiększenie maksymalnej dotacji o 10 tys. zł, „nie dotyczy aż 70% beneficjentów programu”. Dodano przy tym, że przy obecnym poziomie inflacji koszty ocieplenia domu wzrosły ponad dwukrotnie w porównaniu z 2018 r., kiedy program uruchomiono. - Oznacza to, że obecnie za dotację z Czystego Powietrza zrobimy nawet dwa razy mniej (np. ocieplimy dwukrotnie mniejszą powierzchnię ścian zewnętrznych) niż w 2018 r. Zaproponowane zmiany to zbyt mało, żeby uwolnić niewykorzystany potencjał efektywności energetycznej i realnie pomóc gospodarstwom domowym w znaczącym obniżeniu rachunków za ogrzewanie – dodano.

Propozycja reformy programu Czyste Powietrze

Organizacja przedstawiła listę⁽¹⁾ siedmiu kluczowych działań, które jej zdaniem należy pilnie wprowadzić. To m.in. podniesienie maksymalnych poziomów dotacji, urealnienie kosztów kwalifikowanych oraz progów dochodowych kwalifikujących do poszczególnych poziomów dofinansowania w Czystym Powietrzu.

PAS apeluje także, by możliwość prefinansowania została rozszerzona na najuboższe gospodarstwa domowe. - Już teraz wiemy, że propozycja MKiŚ [dotycząca prefinansowania – przyp. red.] nie rozwiązuje problemu tych gospodarstw, które ocieplają domy metodą gospodarczą. Wg naszych szacunków w niektórych regionach to nawet 30% gospodarstw domowych – czytamy. - Często są to gospodarstwa o najniższych dochodach – dodano.

Wśród kluczowych zmian PAS wskazuje ponadto na konieczność zwiększenia wsparcia dla poprawy efektywności energetycznej i usprawnienie procedur rozliczeniowych, w tym skrócenie obsługi wniosków o płatność i znaczące przyspieszenie wypłaty przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Czytaj też: Sześciokrotnie przekraczamy normy zanieczyszczenia

Zaproponowano także, by każde gospodarstwo domowe, które kwalifikuje się do dodatku osłonowego wprowadzonego ustawą z dnia 17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym, otrzymało darmowy bon na audyt energetyczny. - Dzięki niemu będzie można zlecić ekspertyzę, która wskaże, ile energii zostanie zaoszczędzone, jeśli przeprowadzone zostaną prace termomodernizacyjne – wyjaśnia PAS.

Niezbędna będzie ponadto ogólnopolska kampania społeczna promująca efektywność energetyczną i wymianę kopciuchów. - Brakuje kampanii społecznej promującej poprawę efektywności energetycznej domów i uświadamiającej, że ocieplenie domów może w znaczącym stopniu przełożyć się na zmniejszenie zużycia energii cieplnej, a tym samym rachunków za ogrzewanie – argumentuje PAS.

Pełnomocnik ds. efektywności energetycznej i czystego powietrza

W liście do premiera Morawieckiego, Polski Alarm Smogowy ponownie zaapelował o powołanie pełnomocnika ds. efektywności energetycznej i czystego powietrza.

– Od czasu odejścia pełnomocnika rządu ds. czystego powietrza, z przykrością obserwujemy rosnący chaos w działaniach oraz brak koordynacji działań rządu na polu efektywności energetycznej i czystego powietrza, dlatego też apelujemy do Pana Premiera o pilne powołanie pełnomocnika ds. efektywności energetycznej i czystego powietrza – napisano w apelu.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.