Edukacja klimatyczna niejedno ma imię

© Robert Kneschke

Są zobowiązane do prowadzenia zróżnicowanych działań proekologicznych. Należą do nich m.in.: efektywne zarządzanie gospodarką odpadami, prowadzenie racjonalnej gospodarki wodami opadowymi, ale też zwiększanie poziomu wykorzystania energii odnawialnej czy modernizacja sieci dystrybucji ciepła. Równie ważna jest ochrona powierzchni zielonych w miastach, wsparcie oddolnych inicjatyw proekologicznych i budowanie społecznej świadomości nt. zmian klimatu oraz edukowanie mieszkańców.

Śmiało można powiedzieć, że edukacja ekologiczna jest wspólnym mianownikiem wszystkich innych działań, ponieważ bez niej, w tym podstawowej wiedzy o tym, jak dbać o wodę, oszczędzać energię czy segregować odpady, samorządy wraz z mieszkańcami nie będą w stanie efektywnie wykonywać zadań jakie, przed nimi stoją.

Dziś pokażemy, jak w tym obszarze radzi sobie Kraków.

Edukacja od przedszkola do seniora

Od początku 2022 r. miasto realizuje kampanię edukacyjno-informacyjną „Kraków w dobrym klimacie” skierowaną do mieszkańców. Jej celem jest przedstawienie w przystępny sposób negatywnych skutków zmian klimatu, edukacja ekologiczna i kształtowanie oraz utrwalanie wśród mieszkańców proklimatycznych nawyków i postaw.

Na długiej liście projektów edukacyjnych Kraków zaplanował zarówno takie, których grupą docelową są dzieci i młodzież, ale też seniorzy, czyli de facto wszyscy mieszkańcy. Dla przykładu: w ramach Krakowskiej Akademii Klimatu przeprowadzono cykl spotkań poświęconych wyzwaniom klimatycznym na świecie. Ten wyjątkowy projekt edukacyjny skierowany do młodzieży szkół ponadpodstawowych łączy wiedzę na temat ochrony klimatu z pokazami wartościowych filmów ekologicznych ostatnich lat. Zajęcia odbywały się bezpłatnie.

– Celem tej inicjatywy jest podniesienie świadomości ekologicznej wśród młodych krakowian. Formuła spotkań została przygotowana w taki sposób, by była przystępna i ciekawa dla młodego odbiorcy. Były to między innymi prezentacje filmów ekologicznych, które zdobywały nagrody na polskich i światowych festiwalach oraz rozmowy z ich twórcami; dyskusje z ekspertami z ONZ oraz z Urzędu Miasta Krakowa, odpowiedzialnymi za zrównoważony rozwój czy wystawy fotograficzne – mówi Andrzej Kulig, Zastępca Prezydenta Krakowa ds. polityki społecznej i komunalnej.

Idźże w retroklimat!

Z kolei cykl spotkań „Zmiany klimatu od podstaw” został przygotowany z myślą o seniorach we współpracy z Centrami Aktywności Seniora, którzy mieli okazję dowiedzieć się m.in.: jaka jest różnica między klimatem a pogodą, skąd się biorą zmiany klimatu, co powoduje globalne ocieplenie i jak powstają gazy cieplarniane oraz jak możemy się chronić przez negatywnymi skutkami zmian klimatycznych.

W ramach miejskiej kampanii „Kraków w dobrym klimacie” zrealizowano także trzy zwycięskie projekty klimatyczne, które powstały podczas ubiegłorocznego, młodzieżowego maratonu „Youth.Krak.Hack". Projekty mają charakter edukacyjny i informacyjny. Kształtują wśród mieszkańców Krakowa postawy proklimatyczne, odnosząc się przy tym do rekomendacji Krakowskiego Panelu Klimatycznego.

Zwycięzcą maratonu został projekt: „Idźże w retroklimat”, który w swoich założeniach skupia się na międzypokoleniowym przeciwdziałaniu i ograniczaniu nadmiaru konsumpcji, propagując przy tym rozsądne korzystanie z nieodnawialnych zasobów naturalnych. Drugie miejsce zajął projekt „Dziecinnie prosty przepis na przyszłość”. To inicjatywa, która proponuje szereg działań edukacyjnych w zakresie żywienia roślinnego wśród krakowskich rodzin z dziećmi. Ostatnim wyróżnionym projektem jest „Ekokalendarz”, czyli pierwszy, krakowski kalendarz inicjatyw klimatycznych, którego zadaniem jest wzrost zaangażowania mieszkańców Krakowa w działania na rzecz klimatu i środowiska naturalnego.

Echa panelu obywatelskiego

Warto przypomnieć, że podczas Krakowskiego Panelu Klimatycznego, który odbył się w Krakowie w roku ubiegłym wypracowano listę 32 rekomendacji, wśród których znalazły się m.in.: stworzenie strategii klimatycznej miasta oraz postulat intensyfikacji działań z zakresu edukacji klimatycznej.

- Kraków przez cały ten rok realizował szereg bardzo różnorodnych działań edukacyjnych. Większość z nich ma charakter cykliczny, więc będą kontynuowane i rozwijane także w kolejnych latach. W edukacji klimatycznej w Krakowie sporo się dzieje, ciągle mamy nowe pomysły, bo i zakres tematyczny i potrzeby mieszkańców w tym obszarze są bardzo duże – przekonuje Małgorzata Malina, Koordynatorka komunikacji Portfela Projektów Zeroemisyjny Kraków.

Warsztaty i plenery

W ramach całorocznej kampanii Kraków w dobrym klimacie miasto prowadziło systematyczną zbiórkę elektroodpadów. W zamian za zużyte baterie i inne elektroodpady, Krakowianie w ramach „Akcji Walentynki. Pokochaj planetę”, byli nagradzani domowymi roślinami. A przy okazji, zgodnie z kilkuletnią tradycją, rozdawane były także budki lęgowe, które zostały wykonane z zebranych przez MPO odpadów gabarytowych. W trakcie kilku lat współpracy MPO Kraków i Asocjacji Promotorów Radosnego Ptaka w Krakowie zawisło ich w Krakowie blisko 16 tys. Na co dzień warto pamiętać, że jeśli my zadbamy o ziemię, to ona da nam od siebie to, co najlepsze, czyli zieleń, tlen, czyste powietrze, wodę.

Również w tym roku miasto prowadziło spotkania o tematyce Zero Waste. Np. warsztaty ekologiczne „Gotuję, nie marnuję, czyli kreatywna kuchnia bez resztek”, czy warsztaty o tematyce zdrowego żywienia - dieta planetarna dla uczniów szkół podstawowych. Z kolei podczas Dnia Ziemi, Dnia Ochrony Środowiska oraz Dnia Otwartego Magistratu uczestnicy mogli ze zużytych dętek rowerowych, banerów i starych T-shirtów pleść koszyczki, robić breloczki oraz bransoletki.

Natomiast w formie plenerowej zostały zorganizowane wydarzenia: Wielka Lekcja Ekologii (edycje wiosenna i jesienna) oraz Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu.

Klimatyczne czwartki w Symbiozie

Swój wkład w rozwijanie świadomości ekologicznej mieszańców mają Doradcy ds. klimatu i środowiska z Urzędu Miasta Krakowa (patrz ramka obok). Doradcy stworzyli 90 - minutowy program „Klimatyczne czwartki w Symbiozie”, który składa się z teorii, części doświadczalnej oraz nauki w formie zabawy. Zajęcia sprawiają, że uczestnicy wychodzą z nich z wiedzą dotyczącą różnic między pogodą a klimatem, przyczyn oraz skutków zmian klimatu. Podczas warsztatów przeprowadzają doświadczenie wyjaśniające mechanizm działania globalnego ocieplenia oraz wskazują, jakie kroki możemy podjąć aby chronić naszą planetę. Natomiast podwyższenie się temperatury Ziemi oraz anomalne zjawiska pogodowe przedstawiane są za pomocą gry „Klimatyczny Kapelusz”.

Bez świadomości nie będzie zrównoważonego rozwoju

Oferta edukacji klimatycznej w Krakowie jest - jak widać - bardzo zróżnicowana, dopasowana do wielu specyficznych grup odbiorców, dlatego wymaga wcześniejszego zbadania ich potrzeb oraz dobrania jak najefektowniejszych form dotarcia i komunikacji.

Ilość i intensywność realizowanych corocznie działań przekłada się bezpośrednio na wzrost poziomu świadomości klimatycznej i ekologicznej mieszkańców. Jest to warunek konieczny, aby Kraków nadal podążał pionierską ścieżką, wprowadzając często jako pierwszy w kraju rozwiązania sprzyjające zrównoważonemu rozwojowi tego miasta i dobrostanu jego mieszkańców.

Artykuł powstał we współpracy z Urzędem Miasta Krakowa