Europejczycy żądają czystego powietrza

© Monika Wisniewska

Głównymi tematami na trwającym od dziś do jutra unijnym Forum na rzecz Czystego Powietrza są: zdrowie i jakość powietrza; energia i jakość powietrza; rolnictwo i jakość powietrza oraz mechanizmy finansowania czystego powietrza. Ponad 30 prelegentów reprezentujących rządy, przemysł i organizacje pozarządowe będzie dyskutować na temat opracowywania i wdrażania skutecznych europejskich, krajowych i lokalnych polityk, projektów i programów dotyczących powietrza.

Tuż przed Forum opublikowano wyniki badania Eurobarometru⁽¹⁾, według których ponad dwie trzecie Europejczyków uważa, że Unia Europejska powinna zaproponować dodatkowe środki w celu poprawy jakości powietrza. Spośród ponad 27 tys. obywateli, z którymi przeprowadzono rozmowy we wszystkich państwach członkowskich, ponad połowa jest zdania, że gospodarstwa domowe, producenci samochodów, producenci energii, rolnicy i władze publiczne nie podejmują wystarczających działań na rzecz dobrej jakości powietrza. Jednocześnie większość respondentów nie czuje się dobrze poinformowana o problemach związanych z jakością powietrza w swoim kraju.

Czyste powietrze dla wszystkich?

Na szczeblu europejskim podejmowane są działania w celu poprawy jakości powietrza, jak np. przyjęcie w maju ubiegłego roku przez Komisję Europejską komunikatu „Europa, która chroni: czyste powietrze dla wszystkich⁽²⁾”, w którym określono środki, jakie powinny wprowadzić podmioty krajowe, regionalne i lokalne w celu poprawy jakości powietrza w Europie, czy kierowanie spraw w obszarze przestrzegania przepisów o jakości powietrza przeciwko państwom członkowskim do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, czego Polska jest przykładem. Jednak w opinii większości Europejczyków takie ruchy nie są wystarczające.

Ponad dwie trzecie respondentów (71 proc.) uważa, że UE powinna zaproponować dodatkowe środki w celu rozwiązania problemów związanych z jakością powietrza w Europie, a ponad siedem dziesiątych respondentów twierdzi, że zanieczyszczeniem powietrza należy się zająć na poziomie międzynarodowym (72 proc.).

Dla największego odsetka respondentów (44 proc.) najskuteczniejszym sposobem rozwiązywania problemów związanych z jakością powietrza jest przeprowadzanie bardziej rygorystycznych kontroli działalności przemysłowej i energetycznej pod kątem emisji zanieczyszczeń. Jest to najczęściej wymieniany środek w 25 państwach członkowskich.

Większość respondentów uważa również, że jakość powietrza pogorszyła się w ciągu ostatnich dziesięciu lat – liczba osób, które tak uważają, wzrosła w porównaniu z 2017 r. – gdy tymczasem według statystyk jakość powietrza nieznacznie się poprawiła. Nadal niski jest także poziom wiedzy na temat unijnych norm jakości powietrza. Tylko jedna trzecia respondentów słyszała o unijnych normach jakości powietrza (31 proc.). Większość z tych, którzy słyszeli o tych normach, uważa, że należy je wzmocnić (63 proc.).

Smog = health emergency

Odczucia Europejczyków w kwestii znaczenia jakości powietrza dla jakości życia w ujęciu medycznym doprecyzowują brytyjscy badacze z King's College z Londynu. Co ciekawe, w raporcie pt. Personalising the Health Impacts of Air Pollution: Summary for Decision Makers⁽³⁾ opisano nie tylko wpływ zanieczyszczenia powietrza na zdrowie Brytyjczyków, ale również na zdrowie mieszkańców czterech polskich miast: Bielska-Białej, Poznania, Wrocławia i Warszawy.

Na przykład w Warszawie w czasie dni o wysokim zanieczyszczeniu powietrza występuje średnio każdego roku o 81 więcej przypadków zatrzymania akcji serca poza szpitalem niż w dniach o czystym powietrzu. Liczba ta wynosiła 4 w Liverpoolu.

Ponadto w raporcie stwierdzono, że spośród wymienionych polskich miast najwięcej przypadków zatrzymania akcji serca poza szpitalem w przeliczeniu na 100 tys. mieszkańców odnotowano w Bielsku-Białej. To liczba aż sześciokrotnie wyższa niż w Londynie, Liverpoolu czy Manchesterze. Niewiele lepiej jest w Poznaniu – (5,4 razy więcej), Wrocławiu (4,8 razy więcej) i Warszawie (4,5 razy więcej). Łączna liczba osób, które umierają na zatrzymanie akcji serca w dniach smogowych w czterech polskich miastach, jest wyższa (151 osób), niż w dziewięciu przebadanych miastach brytyjskich (124 osoby) liczących łącznie dwanaście i pół miliona mieszkańców. Dajmy jeszcze, że bynajmniej nie byli to smogowi liderzy w Polsce…

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji