Samorządowy Kongres Finansowy zorganizowany został przez Centrum Myśli Strategicznych, Grupę MTP oraz prezydentów miast: Sopotu - Jacka Karnowskiego i Poznania - Jacka Jaśkowiaka. Kongres jest częścią inicjatywy Local Trends, której celem jest stworzenie platformy rzeczowej i uczciwej dyskusji samorządowców z administracją rządową. - Na Samorządowym Kongresie Finansowym chcemy rozmawiać o rzeczach najważniejszych, a - oprócz wartości - najważniejsze są finanse. Dla samorządowców bardzo ważne są środki własne, wypracowane w miastach i gminach - mówił Jacek Karnowski, Prezydent Miasta Sopotu.
W wystąpieniu inauguracyjnym wiceminister finansów Sebastian Skuza przedstawił założenia do reformy systemu finansów jednostek samorządu terytorialnego. Wiceminister zaznaczył, że obecny system dochodów JST funkcjonuje już przeszło 17 lat „i jak najbardziej wymaga reformy oraz dostosowania do nowych realiów”. Przypomniał, że prace nad reformą ruszyły pod koniec ubiegłego roku, a jeszcze w grudniu koncepcję zmian resort finansów przekazał specjalnemu zespołowi Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Założenia są nadal przedmiotem dyskusji.
Podczas debaty pt. „Reforma dochodów samorządowych” Jacek Brygman, wójt gminy Cekcyn i wiceprzewodniczący Związku Gmin Wiejskich RP, mówił: „Chcielibyśmy wiedzieć wcześniej, jak finanse samorządów będąwyglądały. To zaleta propozycji rządowej. Mieliśmy jednak doczynienia ze zmianami reguł gry w trakcie roku budżetowego w związku ze zmianami w podatkach”. Dodał też, że Związek Gmin Wiejskich postuluje od lat utworzenie subwencji ekologicznej, co wymaga przeprowadzenia poważnej dyskusji.
Ochrona środowiska na Kongresie
Jednym z tematów wydarzenia był ponadto Program LIFE dla samorządów. - Województwo małopolskie jest pierwszym regionem w Polsce, który przyjął regionalny plan działań dla energii i klimatu. Zamierza naniego przeznaczyć 70 mln zł, z czego 60 proc. będzie finansowane zeuropejskiego projektu LIFE - mówiła Justyna Mazurkiewicz, kierownik projektu LIFE w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Małopolskiego. Podkreśliła, że są dostępne środki na inwestycje w ochronę klimatu, ale też realne ścieżki osiągnięcia celów klimatycznych. Od tego są projekty zintegrowane, jak LIFE. - Bardzo ważne jest, żeby w gminie lub powiecie była osoba, którabędzie pełnić funkcję ekodoradcy. To ktoś, kto wskazuje wszystkiepotrzeby mieszkańców i pomaga im w audycie energetycznym, wszukaniu źródeł dofinansowania i aplikacji o wnioski – uważa Mazurkiewicz.
Niezmiernie pilnym tematem, jaki pojawił się podczas Kongresu, było czyszczenie Bałtyku z niewybuchów i niewypałów. - Bałtykowi zagraża zatopiona broń chemiczna, broń konwencjonalna oraz wraki (...). Jeśli inwestycje, takie jak farmy wiatrowe, będą prowadzone w sposób nieodpowiedzialny, może to doprowadzić, do tego, że zatopiona broń chemiczna znajdzie się na plażach – zaznaczył Łukasz Porzuczek, prezes Grupy GeoFusion. Wskazał, że oczyszczanie z broni chemicznej linii plaż od Świnoujścia po Kaliningrad na 5 km w głąb morza kosztowałoby ok. 4,5 mld zł i zajęło ok. 10-15 lat.
- My jako największe uzdrowisko w Polsce, zupełnie nie wyobrażamy sobie sytuacji takiej, że Bałtyk będzie martwy. Z doniesień medialnych, z informacji i materiałów źródłowych, do których udało mi się dotrzeć, wynika, że gdyby tylko 1/6 materiałów zatopionych na dnie Bałtyku uwolniła się - to Bałtyk byłby martwy przez najbliższe 100 lat. Jest to druzgocące dla nas, dla całego wybrzeża – podkreślała Anna Mieczkowska, Prezydent Miasta Kołobrzeg.
Czytaj: Powody, dla których czas rozwiązać problem broni chemicznej w Bałtyku
Olga Sarna, Prezes Zarządu Fundacji MARE, przypomniała, że kwestia odpowiedzialności za niewybuchy i broń na Bałtyku jest niejasna. - Kluczowe jest, aby wdrożyć w Polsce program zarządzania podobnie jak w Finlandii czy Szwecji, które wdrażają podobne programy finansując je z budżetu państwa (...). Działania te wymagają przede wszystkim powołania dedykowanej jednostki i określenia prawnie kto jest za to odpowiedzialny – postulowała.
To tylko wybrane z tematów Kongresu. A wyzwań przed samorządami stoi wiele, także w związku z odbudową po pandemii.
Następne spotkanie w październiku
- Samorządowy Kongres Finansowy otworzył pewnego rodzaju puszkę wyzwań dla samorządów. Mam nadzieję, że o trendach w tworzeniu lokalnych społeczności, o rozwiązaniach dotyczących problemów, wyzwań stojących przed samorządem, porozmawiamy w Poznaniu. Zapraszam serdecznie 11-12 października na Local Trends odbywające się na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich. Nasza wspólna inicjatywa, mam nadzieję, że przez wiele lat będzie kształtowała polską samorządność – Tomasz Kobierski, prezes Grupy MTP.
Czytaj: System gospodarki odpadami na minusie - prawie 1,4 mld zł deficytu w 2020 r.
Artykuł powstał na podstawie materiałów udostępnionych przez organizatorów I Samorządowego Kongresu Finansowego.
Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.