© Leo Lintang
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (z ang. International Union for Conservation of Nature, IUCN), która odpowiedzialna jest za prowadzenie czerwonej księgi gatunków zagrożonych, wskazuje, że wskutek zmian klimatu wiele gatunków zwierząt, roślin i grzybów może wkrótce zniknąć z powierzchni Niebieskiej Planety. - Kryzysy związane z klimatem i różnorodnością biologiczną to dwie strony tego samego kryzysu. Zmiana klimatu w coraz większym stopniu wpływa na różnorodność biologiczną, ale przyroda może również pomóc w przeciwdziałaniu zmianom klimatycznym – podaje IUCN.
Wpływ zmian klimatu na gatunki roślin i zwierząt
- Koralowce tworzą jeden z najbardziej bioróżnorodnych ekosystemów, ale ich liczebność spada z powodu masowego bielenia, chorób i wymierania spowodowanych wzrostem temperatury oceanów, a także zakwaszeniem oceanów. Zmiany temperatury morza wpływają również na dzikie zwierzęta żyjące na lądzie – informuje IUCN.
Zmiany klimatu wpływają nie tylko na koralowce. Zagrożone wyginięciem są także m.in. foki obrączkowane - eksperci przewidują, że populacje w Zatoce Amundsena i Prince Albert Sound w Kanadzie zmniejszą się o 50% do 99% do 2100 r. z powodu zmniejszania się ilości lodu w oceanach, który stanowi niezbędny element siedlisk ich rozmnażania, pierzenia i odpoczynku. Organizacja wskazuje, że oprócz zwiększonego wskaźnika występowania chorób i degradacji siedlisk, zmiana klimatu powoduje również zmiany, które zagrażają łańcuchom pokarmowym. – Wpływ zmiany klimatu na nawet najmniejsze gatunki może zagrozić ekosystemom. Zwiększone topnienie lodu morskiego i zakwaszenie oceanów zmniejsza populacje kryla, zagrażając przetrwaniu wielorybów, pingwinów i fok, których głównym źródłem pożywienia jest właśnie kryl – podano.
Przykładem są także ławice ryb w północnej części Oceanu Atlantyckiego, które z powodu wzrostu temperatury wód przeniosły się w chłodniejsze rejony oceanu, zmniejszając tym samym dostępność pożywienia dla maskonurów. – Populacja tego gatunku u wybrzeży archipelagu Røst w Norwegii zmniejszyła się w ostatnich dekadach o 80% - podaje organizacja.
Ocieplenie klimatu wpływa ponadto na procesy fizjologiczne i zachowanie wielu gatunków zwierząt. Wzrost temperatur podczas inkubacji jaj powoduje nierówny stosunek płci samic do samców wśród żółwi zielonych, przy czym samice stanowią 99% nowo wyklutych żółwi na niektórych plażach lęgowych. Natomiast zmiany behawioralne gatunków obejmują m.in. wcześniejsze okresy lęgowe jaskółek północnoamerykańskich.
Czerwona księga gatunków zagrożonych
Pierwszą edycja czerwonej księgi opublikowano w 1963 r. i od tego czasu lista jest systematyczne aktualizowana (nawet kilka razy w roku, listę zaplanowanych aktualizacji można znaleźć tutaj). W aktualizacji z 2012 r. spośród 63 837 ocenionych gatunków za zagrożone wyginięciem uznano ponad 19 tys., w tym 41% płazów, 30% drzew iglastych, 33% koralowców budujących rafy, 25% ssaków, 13% ptaków. Obecnie jednak w czerwonej księdze IUCN znajduje się ponad 147 500 gatunków zwierząt, roślin i grzybów, z czego ponad 41 tys. jest zagrożonych wyginięciem – stanowi to około 28% wszystkich ocenianych gatunków. Z najnowszych danych wynika, że spośród opisanych w czerwonej księdze zagrożonych wyginięciem jest aż 41% płazów, 38% rekinów i płaszczek, 34% drzew iglastych, 33% koralowców budujących rafy, 27% ssaków i 13% ptaków.
Czytaj też: Ponad 41 tys. gatunków zagrożonych wyginięciem – aktualizacja czerwonej listy
Joanna SpillerDziennikarz, inżynier środowiska
