Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
28.03.2024 28 marca 2024

PPP to wielkie inwestycje z przemyślanym podziałem ryzyk i zadań

PPP to łączenie potrzeb instytucji publicznych z kapitałem i doświadczeniem partnera prywatnego. Inwestycji tego typu wciąż jednak szukać w Polsce ze świecą. O tym, gdzie i kiedy taki alians sprawdza się najlepiej, rozmawiamy z Agatą Kozłowską z Instytutu Sobieskiego.

   Powrót       29 stycznia 2020       Planowanie przestrzenne   
Agata Kozłowska
Ekspert Instytutu Sobieskiego w zakresie infrastruktury i partnerstwa publiczno-prywatnego

Teraz Środowiska (TŚ): Stopień skomplikowania otaczającego nas świata stale rośnie, odnosi się to także do przedsięwzięć inwestycyjnych. Czy regulacje prawne w zakresie stosowania formuły partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP) są wystarczająco zachęcające dla inwestorów?

Agata Kozłowska (AK): Poprzez ustawowe uregulowanie partnerstwa przede wszystkim przełamano barierę psychologiczną, związaną z realizacją publicznej infrastruktury z udziałem prywatnych firm. Wprowadzono również szereg narzędzi, które pozwalają na profesjonalne, obiektywne przygotowanie projektu PPP i podjęcie decyzji, czy jest to optymalna formuła dla danego zadania inwestycyjnego. Planując bowiem publiczne inwestycje infrastrukturalne, należy przede wszystkim mieć na względzie interes publiczny oraz pamiętać, że PPP stanowi jedno z dostępnych narzędzi realizacji przedsięwzięć, którego wykorzystanie powinno być zawsze uzasadnione większą korzyścią dla podmiotu publicznego oraz wyższą efektywnością wykorzystania publicznych zasobów.

TŚ: Usystematyzujmy zatem, jaki jest obowiązujący stan prawny?

AK: Obecnie problematykę PPP regulują trzy główne ustawy, są to: ustawa o partnerstwie publiczno-prywatnym (dalej: „Ustawa o PPP”), ustawie o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi (dalej: „Ustawa o umowie koncesji") oraz ustawa Prawo zamówień publicznych (dalej: „Ustawa Pzp”). Punktem spajającym te trzy akty prawne jest forma wyboru partnera prywatnego, opisana w ustawie o PPP: partner prywatny może być wybrany w jednym z trybów opisanych w ustawie o umowie koncesji albo w ustawie Prawo zamówień publicznych.

Istotną rolę odegrało to, że PPP zaczęło być dostrzegane na szczeblu rządowym. W celu zwiększenia skali i efektywności inwestycji w formule PPP, Rząd Polski w 2017 r. przyjął „Politykę Rządu w zakresie rozwoju partnerstwa publiczno-prywatnego” (Polityka Rządu ds. PPP), będący elementem „Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju”. W tym dokumencie wprost wskazano na PPP jako jedno z narzędzi umożliwiające realizację usług i rozwoju infrastruktury w dotychczasowym tempie. Dodajmy, że spełnienie tego ambitnego zadania będzie wymagało zaangażowania do 2030 r. kapitału o wartości, bagatela, 1,5 bln PLN! Ze względu na brak możliwości dysponowania takimi środkami przez podmioty publiczne, konieczne jest pozyskanie do realizacji tych inwestycji środków prywatnych. Obecnie przygotowane są bardzo duże, można powiedzieć strategiczne, inwestycje w formule PPP – porty morskie w Gdyni i Gdańsku.

Coraz większa popularność tego narzędzia, mimo że przygotowanie i wdrożenie projektu PPP jest dłuższe i wymaga szczegółowych analiz, wynika bezpośrednio ze zmniejszającej się puli środków dotacyjnych z funduszy Unii Europejskiej, bardzo dużych (cały czas) potrzeb inwestycyjnych, przy jednoczesnym braku możliwości sfinansowania ich z budżetów jednostek administracji.

TŚ: Czy patrząc z punktu widzenia praktyka, który od prawie 20 lat doradza samorządom i firmom w zakresie projektów PPP, może Pani stwierdzić, że regulacje są adekwatne do uwarunkowań rynkowych?

AK: Przede wszystkim zauważmy, że w przedsięwzięciach PPP regulacje prawne mają dwa podstawowe zadania: wskazać administracji, że może realizować takie przedsięwzięcia (bowiem administracja wykonuje tylko takie działania, jakie są jej dozwolone) oraz w jaki sposób, w jakich ramach ma to przeprowadzić. Obecne ustawy spełniają swoją rolę, ponieważ wprowadziły obowiązek przygotowania analiz przedrealizacyjnych (oceny efektywności), były kilkukrotnie nowelizowane i teraz odnoszą się do nowych rozwiązań rynkowych (np. step-in). Ich atutem jest to, że jednocześnie nie są „przeregulowane” i dobrze, aby takie pozostały, ponieważ procesy przygotowawcze przy projektach PPP są i tak długie, więc nie ma potrzeby jeszcze bardziej ich komplikować.

PPP nie jest trudnym narzędziem do zastosowania. Należy poznać jego zasady, aby wiedzieć, czy warto zastanawiać się nad użyciem tego narzędzia w konkretnym projekcie. Mamy wytyczne, opracowane przez Ministerstwo Funduszy i Rozwoju Regionalnego, z których można skorzystać, a przede wszystkim na rynku funkcjonują doświadczeni doradcy, którzy pomogą przebrnąć przez wszystkie bądź wybrane etapy przygotowań.

TŚ: Jak kształtuje się dynamika podpisywanych umów w formule PPP od 2009 r.? Czy samorządy mają kompetencje, by odpowiednio zdiagnozować strategiczne obszary i przełożyć to na konkretne projekty?

AK: Tych projektów nie jest dużo, ponieważ PPP nie jest formułą stosowaną powszechnie i nie nadaje się do wszystkich przedsięwzięć inwestycyjnych. Są to raczej przedsięwzięcia o dużej i bardzo dużej wartości, dla których jest potrzeba finansowania, pozyskania z rynku odpowiedniego know-how, pomysłu na zrealizowanie projektu w optymalnej strukturze. Zresztą, w przypadku PPP warto kierować się zasadą jakości, a nie ilości.

Z mojego doświadczenia wynika, że wśród samorządów jest dużo pomysłów na nowe przedsięwzięcia w formule PPP. Rozmawiamy z wieloma gminami o nowych projektach, na bieżąco doradzamy przy kilku z nich, niektóre następnie są ogłaszane i rozpoczyna się oficjalna procedura wyboru partnera prywatnego, a niektóre są realizowane w inny sposób. Doświadczony i profesjonalny doradca powinien rekomendować najbardziej efektywny sposób realizacji danego, konkretnego przedsięwzięcia i nie forsować na siłę PPP, ponieważ to wróci na etapie procedury wyboru partnera prywatnego albo w postaci zwiększonych kosztów na realizację inwestycji, albo w postaci braku oferty od partnerów prywatnych.

TŚ: Czy mogłabym prosić o wskazanie kilku interesujących projektów, nazwijmy to, środowiskowych, które zostały zrealizowane w tej formule?

AK: Ostatnio, w listopadzie ub. roku została zawarta w Olsztynie umowa PPP dotycząca realizacji przedsięwzięcia zagospodarowania odpadów poprzez termiczne przekształcenie frakcji palnej z odpadów komunalnych z terenu województwa warmińsko-mazurskiego, wraz z odzyskiem energii w procesie wysokosprawnej kogeneracji.

Odzyskana energia zostanie wykorzystana m.in. dla zapewnienia dostaw ciepła dla mieszkańców Olsztyna. To obecnie największy projekt realizowany w formule partnerstwa publiczno-prywatnego, miałam możliwość współpracować przy jego przygotowaniu przez kilka ostatnich lat.

W Mławie została zrealizowana i w ubiegłym roku oddana do eksploatacji miejska oczyszczalnia ścieków. W samorządach pojawiają się pomysły na realizacje kolejnych oczyszczalni ścieków, instalacji przetwarzania odpadów, wykorzystania fotowoltaiki i innych środowiskowych inwestycji.

TŚ: I na koniec, jakie argumenty mogłyby być swego rodzaju rekomendacją i zachętą do połączenia sił publicznych z prywatnymi w konkretnych inwestycjach?

AK: Jeszcze raz pokreślę, partnerstwo publiczno-prywatne jest dedykowane projektom, w których efektywność inwestycji zależy od know-how i kompetencji w zakresie zarządzania i eksploatacji infrastruktury w czym bardziej doświadczony jest partner prywatny. Możliwość finansowania inwestycji etapami, rozłożenie finansowania w czasie, czy pozyskanie finansowania przez partnera prywatnego (oczywiście w zależności do specyfiki przedsięwzięć i struktury transakcji) jest dodatkową zachętą. Dodatkowo, w formule PPP cechą charakterystyczną umów jest podział zadań i ryzyk pomiędzy stronami, a w związku z tym podmiot publiczny może przekazać ryzyka projektu partnerowi prywatnemu, który jest w stanie efektywniej nimi zarządzać.

Powodów, aby stosować PPP, jest bardzo dużo, należy jednak je rzetelnie przeanalizować i ocenić, aby być pewnym, że wybrana formuła realizacji zadania odpowiada potrzebom danego samorządu i jego mieszkańców.

Katarzyna Zamorowska: Dyrektor ds. komunikacji Teraz SamorządWięcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Gospodarka odpadami w Polsce potrzebuje bodźców do rozwoju (28 listopada 2023)Poznański ITPOK świętuje 10-lecie podpisania umowy PPP między Miastem Poznań a PreZero Zielona Energia (13 listopada 2023)Termomodernizacja z gwarancją oszczędności – nowe otwarcie (07 sierpnia 2023)KAPE S.A. i Kancelaria Cieślak tworzą pierwszego w Polsce Facylitatora EPC - kompleksowego doradcę EPC (19 lipca 2023)Polityka rządu w zakresie PPP. Wkrótce przyjęcie dokumentu (30 czerwca 2023)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony