30 lat po katastrofie elektrowni jądrowej w Czarnobylu poziom skażenia radioaktywnego na Białorusi, choć wciąż znacząco wyższy niż gdzie indziej, spadł według ekspertów do poziomów niegroźnych dla ludzi. W zamkniętym rezerwacie doskonale rozwija się przyroda.
We wtorek mija 30. rocznica katastrofy czarnobylskiej. Ze wszystkich byłych republik Związku Radzieckiego Białoruś najbardziej odczuła skutki zdarzenia.
Odradza się flora i fauna
Władze Białorusi w położonej na granicy z Ukrainą strefie zamkniętej prowadzą monitoring świata zwierzęcego i roślinnego. Znajduje się tam Poleski Państwowy Rezerwat Radiacyjno-Ekologiczny.
- Zwierzęta i rośliny w rezerwacie radzą sobie doskonale. Nie wpływa na nie działalność człowieka, (...) rośnie wystarczająca ilość pasz wysokiej jakości, wzrosła populacja saren i dzików, pojawiły się wilki i inne zwierzęta - powiedziała PAP naczelniczka białoruskiego państwowego centrum ds. meteorologii, skażenia radioaktywnego i obserwacji środowiska naturalnego (Hidromet) Maria Hiermenczuk.
W rezerwacie pokazała się duża liczba ryb i ptaków, które wcześniej tam ani nie przylatywały, ani nie zimowały. Ponadto z Puszczy Białowieskiej sprowadzono pewną liczbę żubrów, które się dobrze zadomowiły. - Żadnych przejawów rozwoju, które można by wiązać ze skażeniem radioaktywnym, nie ma - podkreśliła szefowa Hidrometu.
Obszar skażenia kraju zmniejszył się do 18 proc.
Według danych ministerstwa środowiska w Mińsku obszar skażenia kraju zmniejszył się z 23 proc. w 1986 r. (głównie południowo-wschodnie tereny rolnicze) do 17-18 proc. w roku 2016. Wskaźnikiem referencyjnym jest izotop radioaktywnego cezu-137, którego czas połowicznego rozpadu nieznacznie przekracza 30 lat. Według Hiermenczuk do 2046 roku obszar skażenia zmniejszy się do 10-11 proc. powierzchni Białorusi.
Obecnie dane Hidrometu mówią, że na obszarach skażonych żyje około miliona ludzi. - Podejmowane są odpowiednie działania, funkcjonują odpowiednie systemy ochrony przed radiacją, przy czym w strefach, gdzie panuje bardzo wysoki poziom skażenia radioaktywnego, ludzie nie mieszkają - zastrzegła naczelniczka centrum.
- Zasadniczą dawkę promieniowania obywatele Białorusi otrzymali w 1986 roku w ciągu kilku pierwszych miesięcy poprzez radioaktywny jod-131. To właśnie skażenie środowiska naturalnego, żywności jodem-131 uwarunkowało rozwój nowotworów tarczycy, które światowe organizacje zdrowia uznają za bezpośredni skutek związany z katastrofą czarnobylską oraz jawną szkodę dla zdrowia od skażenia środowiska pierwiastkami czarnobylskimi - wyjaśniła ekspertka.
Według białoruskiego prawa najważniejszym kryterium bezpieczeństwa jest dawka napromieniowania przekraczająca 1 milisiwert na rok, a więc wyższa od tej, którą człowiek otrzymuje z naturalnego tła promieniowania jonizującego, występującego w przyrodzie. - Dziś w mniej niż 100 osiedlach ta dawka przewyższa 1 milisiwert i istnieje tam konieczność stosowania dodatkowych środków ostrożności. Ale na pozostałym obszarze dawka jest niższa od 1 milisiwerta - zapewniła Hiermenczuk.
26 kwietnia 1986 roku w elektrowni atomowej w Czarnobylu w jednym z bloków energetycznych doszło do eksplozji. Uwolniony przy wybuchu materiał radioaktywny doprowadził do skażenia znacznej części środkowej, wschodniej i północnej Europy. Największa ilość opadu radioaktywnego (70 proc.) spadła na Białoruś.
Z Mińska Michał Zabłocki (PAP)
