Jaki będzie nowy, wyczekiwany ROP? Karty zostały odkryte, operatorem systemu NFOŚiGW

© Scisetti Alfio

Projekt nowelizacji ustawy o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi i niektórych innych ustaw⁽¹⁾ ujrzał wczoraj światło dzienne. Jak przekonuje projektodawca w Ocenie Skutków Regulacji (OSR), projekt ma za zadanie wdrożyć do krajowego porządku prawnego rozwiązania określone w art. 8 i 8a znowelizowanej dyrektywy w sprawie odpadów 2008/98/WE (katalog zasad, jak powinien być skonstruowany system ROP, czyli m.in. obowiązków, jakie powinien spełniać przemysł) oraz w art. 6 i 9 dyrektywy w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko 2019/904. Mianowicie art. 6 dyrektywy 2019/904 wprowadza dwa obowiązki dla wprowadzających produkty w butelkach oraz pojemnikach z tworzywa sztucznego: 1) obowiązek stosowania zakrętek i wieczek wykonanych z tworzyw sztucznych do pojemników na napoje o pojemności do 3l trwale przymocowanych do tych pojemników, 2) obowiązek zapewnienia, że butelki na napoje o pojemności do 3l:

1. od 2025 r. wykonane z PET zawierają co najmniej 25 proc. tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu,
2. od 2030 r. wykonane z tworzyw sztucznych, w tym z PET, zawierają co najmniej 30 proc. tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu.

Z kolei art. 9 ww. dyrektywy wprowadza obowiązek zapewnienia selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych powstałych z butelek na napoje o pojemności do 3l wraz z ich zakrętkami i wieczkami na poziomie 77 proc. w 2025 r. oraz 90 proc. w 2029 r.

Od ogółu do szczegółu

Projekt przewiduje podzielenie strumienia opakowań na konsumenckie oraz pozostałe (z handlu, dystrybucji czy przemysłu). Podział oznacza również oddzielne traktowanie tych strumieni w kontekście wykonywania ustawowych obowiązków, takich jak recykling i jego rozliczanie, opłaty produktowe itp.

Producenci w ramach ROP będą ponosić specjalną opłatę opakowaniową. Jej stawki określi minister właściwy ds. klimatu; będą one zróżnicowane m.in. ze względu na rodzaj opakowania, możliwość recyklingu, zawartość materiału pochodzącego z recyklingu po uwzględnieniu dochodów z ponownego użycia, sprzedaży materiałów z recyklingu. Producenci nałożone na nich ustawą obowiązki recyklingu opakowań będą mogli wykonywać albo samodzielnie, albo za pośrednictwem organizacji odpowiedzialności producentów.

- W związku ze zmianą nazwy, obowiązków oraz wymagań dla dotychczasowych organizacji odzysku opakowań, postanowiono o zmianie nazwy na „organizacje odpowiedzialności producentów” – wskazuje uzasadnienie projektu. Organizacje te będą miały obowiązek przeznaczenia 95 proc. środków pochodzących z wynagrodzenia na rzecz podmiotów prowadzących recykling oraz zbierających odpady opakowaniowe. W ten sposób będą zapewniały osiągnięcie ustawowego poziomu recyklingu - podkreśla się w uzasadnieniu. Minister ds. klimatu będzie dodatkowo ustalał, w drodze rozporządzenia, wymagane w danym roku poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych i wysokość opłaty produktowej.

Nowe zadanie dla NFOŚiGW

Opłata opakowaniowa pobierana przez marszałków województw będzie przekazywana na wyodrębniony rachunek bankowy operatora systemu ROP, tj. Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). NFOŚiGW 80 proc. zebranych środków będzie przeznaczał na dofinansowanie gminnych systemów gospodarowania odpadami komunalnymi. Przekazywanie środków będzie się odbywać na podstawie sprawozdań zawierających informacje o masie selektywnie zebranych i poddanych recyklingowi odpadów opakowaniowych. - Takie sprawozdania funkcjonują już w obecnym systemie prawnym i są składane przez wójtów, burmistrzów lub prezydentów miast z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi. Ponadto ze względu na zawartość tych sprawozdań w BDO przewiduje się łatwą dostępność do nich przez uprawnione podmioty. Podział środków przez NFOŚiGW dla poszczególnych gmin będzie uzależniony od wyników gminy w zakresie gospodarowania odpadami opakowaniowymi, tj. od masy odpadów komunalnych przygotowanych do ponownego użycia i recyklingu na terenie gminy, a także liczby mieszkańców danej gminy – wskazuje projektodawca.

Czytaj: Jaką rolę mógłby odegrać NFOŚiGW w nowym systemie ROP?

Bardzo ważny projekt, konsultacje w cieniu wakacyjnego wypoczynku

Ministerstwo Klimatu i Środowiska zdecydowało, że konsultacje będą prowadzone przez 30 dni od dnia publikacji projektu ustawy (a publikacja nastąpiła wczoraj 5 sierpnia 2021 r. w godzinach wieczornych). Już pojawiły się głosy, że to zbyt krótki termin dla tak ważnego projektu.

Abstrahując od tego, ile i jakie uwagi spłyną w trakcie konsultacji, sama publikacja projektu odbiła się echem. - To wielkie wydarzenie. Jako branża recyklingu i gospodarki odpadami długo oczekiwaliśmy na projekt ROP. Pieniądze od wprowadzających to wielka szansa dla polskiego recyklingu i czystszego środowiska w naszym kraju - mówi Szymon Dziak-Czekan, prezes Stowarzyszenia „Polski Recykling”. Z szacunków SPR wynika, że roczne wpływy z opłat ponoszonych w ramach nowego systemu ROP przez firmy wprowadzające produkty w opakowaniach na rynek powinny wynosić od 5 do 13 mld zł.

Warto wiedzieć, że projekt ustawy będzie też notyfikowany Komisji Europejskiej. Planuje się, że wejście w życie przepisów ustawy nowelizującej nastąpi 1 stycznia 2023 r.

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji