Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
24.03.2023 24 marca 2023

Ślad środowiskowy i rola opakowań „szytych na miarę” w ograniczaniu strat żywności

Optymalizacja rozmiaru i projektu opakowania jest kluczowa z punktu widzenia bezpieczeństwa żywności oraz ograniczania marnowania produktów spożywczych. Opakowania spełniają ściśle określone funkcje, warto czytać etykiety i opisy.

   Powrót       06 grudnia 2021       Odpady       Artykuł promocyjny   

Problematyczność zagospodarowania odpadów opakowaniowych, głównie z tworzyw sztucznych, jest często podnoszonym tematem w debacie publicznej. Rzadziej natomiast wspomina się o równie istotnej kwestii inteligentnego projektowania opakowań oraz właściwego ich używania. W rozmowie z redakcją Jaśmina Solecka, prezes Stowarzyszenia NATUREEF zrzeszającego firmy z branży opakowaniowej, produkcji żywności i recyklingu, wskazuje, że na to zagadnienie należy patrzeć kompleksowo. – Zrównoważona polityka produktowa to po pierwsze paradygmat, by w centrum uwagi mieć bezpieczeństwo żywności i konsumenta, a po drugie dążyć do znacznego ograniczenia odpadów. Na przykład: czy frytki na wynos naprawdę muszą być pakowane w trzy opakowania papierowe? Tam zaś, gdzie odpadów nie da się uniknąć, należy dążyć do odzyskania ich wartości gospodarczej, np. przez przetworzenie oraz zniwelowania lub ograniczenia ich wpływu na środowisko i zmianę klimatu – wyjaśnia Jaśmina Solecka.

Prezes NATUREEF dodaje, że odpowiedź na pytanie, jakie opakowanie dla danego produktu jest optymalne, wcale nie należy do łatwych. To kompleksowe zagadnienie, które wymaga wiedzy z kilku branż: opakowaniowej, żywnościowej, producentów/właścicieli marek oraz podmiotów z branży zagospodarowania odpadów, głównie recyklerów.

Rozmiar opakowania ma znaczenie

W centrum uwagi producentów i właścicieli marek jest uzyskanie opakowania o jak najmniejszym śladzie środowiskowym. Z kolei technolodzy żywienia intensywnie pracują nad rozwiązaniami, które umożliwiają przedłużenie świeżości i przydatności do spożycia produktów spożywczych. Stąd zróżnicowana paleta opakowań zawierających np. atmosferę modyfikowaną (dedykowana m.in. dla mięs), czy folii perforowanych (do pieczywa czy warzyw i owoców). Raport stworzony w ramach wiedeńskiego projektu STOP Waste - SAVE Food(1) prezentuje wyniki badań, które potwierdzają, że stosowanie odpowiednich opakowań skutecznie przeciwdziała marnowaniu żywności.

Szacuje się, że w Unii Europejskiej generowane są rocznie straty żywności na poziomie 89 mln ton, przy czym w gospodarstwach domowych marnotrawstwo szacowane jest na 38 mln ton/rok (42,6 proc.). W Polsce co sekundę marnuje się 150 kg żywności – 4,8 mln ton/rok, co w przeliczeniu daje nam 127 kg/mieszkańca/rok.

Jak jednak wyglada kwestia śladu węglowego opakowania?

- Z badań autorów ww. raportu wynika, że opakowania przyczyniają się do powstawania około 1,5-2,0 proc. łącznego śladu węglowego wytwarzanego przez europejskiego konsumenta, a dla opakowań żywności, wpływ ten kształtuje się na poziomie 0,7 proc. Natomiast łączny ślad węglowy opakowanego produktu (uwzględniając jego produkcję i dystrybucję) jest średnio ok. 30 razy większy, niż ślad węglowy samego opakowania. Innymi słowy, w przypadku pakowanej żywności tylko około 3-3,5 proc. wpływu na klimat generuje sam proces pakowania. Wynika z tego, że aby stosowanie opakowań opłacało się z punktu widzenia ochrony klimatu, wystarczy, że przyczynią się one do zmniejszenia ilości marnowanej żywności o ponad 3,5 proc. To powinno uzmysłowić nam, że decyzje zakupowe powinny być racjonale i optymalne dla środowiska. Lepiej kupić serek w małym opakowaniu i zjeść go w całości, niż w dużym opakowaniu i połowę wyrzucić do kosza na śmieci – argumentuje Jaśmina Solecka.

Zupełnie inną kwestią jest marketingowa rola opakowania, która powinna być minimalizowana, o ile nie spełnia kryteriów środowiskowych.

Praktyczny przewodnik: jak liczyć ślad środowiskowy produktu?

Na początku 2021 r. Stowarzyszenie NATUREEF rozpoczęło projekt, którego celem było stworzenie praktycznego przewodnika, w jaki sposób podejść do tematu liczenia śladu środowiskowego produktu. – Punktem wyjścia były rozmowy ze wszystkimi członkami Stowarzyszenia na temat znajomości tematu i doświadczeń praktycznych. Okazało się, że zapotrzebowanie na fachową wiedzę w obszarze definicji (ślad węglowy, ślad środowiskowy, LCA), określenia ram prawnych, czy wreszcie liczenia śladu węglowego jest bardzo duże – wyjaśnia Jaśmina Solecka. W efekcie przy zaangażowaniu ekspertów z Polski i z zagranicy powstał przewodnik, który niejako krok po kroku pokazuje, jak wdrożyć cały proces w firmie. – Bardzo pomocne okazało się doświadczenie praktyczne jednej z zrzeszonej firm, która miała już doświadczenie w obliczaniu śladu środowiskowego. Dużą wartością dodaną całego procesu było określenie tzw. hotspotów, czyli punktów zapalnych, które w istotny sposób determinują skalę emisji gazów cieplarnianych, głównie CO2. Wyliczenia wykazały m.in., że kluczową rolę w całym procesie odgrywa zużycie energii potrzebnej do produkcji opakowania. Jeśli pochodziła z odnawialnych, a nie konwencjonalnych źródeł, ślad środowiskowy produktu automatycznie zmniejszał się o 30 proc.– wyjaśnia Solecka.

Przewodnik powstał dzięki zaangażowaniu firm zrzeszonych w NATUREEF i wśród nich jest dystrybuowany. Dostęp do niego otrzymują też podmioty, które składają akces do organizacji.

Badania kontra greenwashing

Jak dodaje Jaśmina Solecka, Stowarzyszenie NATUREEF powstało w celu budowania relacji między szerokim gremium interesariuszy, stąd ambicja tworzenia platformy wiedzy z wielu przenikających się dziedzin. - Kwestia liczenia śladu środowiskowego, podobnie jak np. znakowania produktów, należy do działań horyzontalnych, które dotyczą wszystkich branż. Ściśle współpracujmy także z organizacjami europejskimi, które mają podobny do naszego profil działalności, jak np. CEFLEX (The Circular Economy for Flexible Packaging), co pozwala na międzynarodową wymianę doświadczeń i dobrych praktyk - dodaje Solecka.

W styczniu 2022 r. Stowarzyszenie będzie uczestniczyć wspólnie z organizacjami z Niemiec i Belgii w projekcie badawczym, który będzie miał na celu stworzenie funkcjonalnych i recyklingowalnych opakowań z powlekanego papieru do produktów żywnościowych. Dla każdego z nowych produktów zostanie wyliczony ślad środowiskowy.  – Obserwujemy, że greenwashing jest tak powszechny, że czasem nawet eksperci zastanawiają się, co jest korzystniejsze dla środowiska. Prozaiczny przykład: mamy potrzebę wysuszenia rąk i możemy to zrobić na kilka sposobów: użyć ręcznika jednorazowego papierowego, ręcznika wielorazowego lub skorzystać z automatycznej suszarki (dmuchawy). Analogicznie w projekcie będziemy porównywać ślad środowiskowy nowych opakowań z powlekanego papieru oraz ich dotychczasowych odpowiedników z tworzywa sztucznego, które zapewniają tą samą funkcjonalność – zabezpieczenie konkretnego produktu. Celem jest przedstawienie obiektywnych danych, które z opakowań są faktycznie bardziej przyjazne dla planety – konkluduje Jaśmina Solecka.

Strategie biznesowe firm wskazują, że są one w pełni świadome faktu, że tematu śladu środowiskowego nie da się już uniknąć.

NatureefArtykuł powstał we współpracy ze Stowarzyszeniem Natureef

Przypisy

1/ Raport do pobrania tutaj:
https://www.teraz-srodowisko.pl/media/pdf/aktualnosci/11141-guideline-stopwaste.pdf

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Płacimy „za odpady”, czyli właściwie za co? (31 stycznia 2023)Business for the Future już 17 listopada (26 października 2022)KE proponuje uczynienie zrównoważonych produktów normą (12 kwietnia 2022)Wyroby budowlane będą podlegały rozporządzeniu ws. ekoprojektowania (05 kwietnia 2022)Ekomodulacja - czym jest i kto może na niej zyskać? (09 marca 2022)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony