Robots
Cookies

Ustawienia cookies

Strona Teraz Środowisko wykorzystuje cookies. Część z nich jest niezbędna do funkcjonowania strony. Inne służą poprawianiu jakości naszych usług.
Więcej  ›
28.03.2024 28 marca 2024

Zielony Kraków, czyli adaptacja do zmian klimatu w praktyce

Zarządzanie zielenią miejską wymaga kompleksowych działań w wielu obszarach. W priorytecie retencja, zielono-błękitna infrastruktura, utrzymanie i rewitalizacja parków, prowadzenie zalesień etc. Celem „miasto gąbka” zamiast miejskiej wyspy ciepła.

   Powrót       18 listopada 2022       Zrównoważony rozwój       Artykuł promocyjny   
Kolorowa jesień na krakowskich plantach w mglisty poranek

Tereny zielone i woda są ze sobą silnie powiązane na wielu płaszczyznach. Rola, jaką odgrywają w życiu mieszkańców oraz jakie mają znaczenie w kontekście przyrodniczym, jest fundamentalna.  Jakość życia w mieście jest ściśle skorelowana z ilością terenów zielonych. Zieleń wraz z wodą stanowią aktywny filtr biologiczny, który niweluje zjawisko miejskiej wyspy ciepła oraz przyczynia się do powstania „miasta gąbki”. Jest to szczególnie istotne w obliczu presji globalnych zmian, w szczególności tych odbijających się dużym echem na terenach miejskich.

Jak dbać o zasoby wodne?

Jak zauważa dr inż. Piotr Kempf, dyrektor Zarządu Zieleni Miejskiej w Krakowie (ZZM), o zasoby wodne należy zadbać na wielu różnych szczeblach - centralnym, samorządowym, a także jednostkowym. Dlatego pomimo stosowania retencji rzecznej i jeziornej, budowania zbiorników retencyjnych, a także realizowania prac zmierzających do odtworzenia zasobów wodnych jezior czy mokradeł, należy pamiętać o lokalnym działaniu zmierzającym do poprawy bilansu wodnego.

- Zarząd Zieleni Miejskiej od 2018 roku zajmuje się rewitalizacją, utrzymaniem oraz tworzeniem infrastruktury i ekosystemów wodnych na terenie Gminy Miejskiej Kraków. W ramach swoich działań regularnie oczyszcza i odmula zbiorniki wodne. Rewitalizacja ta prowadzi do zwiększenia pojemności retencyjnej oraz poprawy jakości wody. Dotychczas na obszarach wodnych zajmujących powierzchnię ok. 161 ha wydobyto ok. 25 000 m3 namułów na różnych obiektach wodnych na terenie Krakowa – wskazuje Piotr Kempf.

Ponadto pracownicy ZZM systematycznie prowadzą pielęgnację zbiorników wraz z wycinką nadmiaru trzcinowisk, w celu zwiększenia powierzchni lustra wody. Zaś tam, gdzie to konieczne, wprowadzana jest roślinność przybrzeżna i wodna dla poprawy bioróżnorodności i warunków bytowych płazów i ptaków. Woda zgromadzona w stawach, częściowo jest wykorzystywana do podlewania terenów zielonych. Ponadto właściwie utrzymane zbiorniki poprawiają warunki wodne terenów przylegających oraz wpływają pozytywnie na lokalny mikroklimat. Jednostka wprowadza roślinne strefy buforowe wokół stawów, które są koszone z niewielką częstotliwością i stanowią naturalną barierę ekologiczną, schronienie dla ptaków i płazów, a także pełnią funkcję podczyszczającą wodę i glebę, dzięki zdolnościom fitoremediacyjnym roślin.

Cztery standardy koszenia

Utrzymanie zieleni w mieście wiąże się z dużym zużyciem wody, dlatego też do podlewania zielonych terenów miejskich  ZZM wykorzystuje na możliwie szeroką skalę tzw. wodę szarą. W zakresie bieżącego utrzymania zieleni niskiej w Krakowie zostały wprowadzone cztery standardy koszenia, w celu ograniczenia parowania wody z gleby, zmniejszania temperatury powietrza oraz zwiększania miejskiej bioróżnorodności.

W pierwszym standardzie koszone są miejsca rekreacyjne oraz miejsca, w których niezbędne jest zapewnienie bezpieczeństwa, tam koszenie odbywa się na bieżąco. Na pozostałych terenach koszenie trawników zostało ograniczone. W drugim standardzie koszenie odbywa się 4 razy w sezonie, z przerwą na okres lipiec/sierpień, kiedy występują największe upały i susze. Taka liczba koszeń pozwala na dostosowanie ich pory do warunków pogodowych, aby unikać koszenia np. w okresie upałów i nie doprowadzać do wysychania darni. Na obszarach mniej uczęszczanych wyznaczono strefy koszone dwa razy w sezonie, a łąki kwietne raz w sezonie, w celu zachowania bioróżnorodności. Na tych terenach liście zostają pozostawione na okres zimowy, a grabienie odbywa się w okresie wiosennym. Na części terenów wprowadzono całkowity zakaz ingerencji w zakresie utrzymania zieleni, teren utrzymywany jest w stanie naturalnym. Są to tzw. ekostrefy, gdzie ZZM podejmuje jedynie działania przyrodnicze, aby utrzymać siedliska w stanie prawidłowym.

Przykłady zrealizowanych działań

Na użytku ekologicznym Rybitwy pierwszy raz wykonano przyłącze kanalizacji deszczowej odprowadzającej wody opadowe z okolicznej zabudowy mieszkaniowej z wylotem do jednego ze stawów oraz separatorem i studnią osadnikową, we współpracy z deweloperem. W Parku Lotników Polskich wykonano suchy polder, w postaci reprofilacji terenu w formie ogrodu deszczowego o powierzchni 2 040 m2 z przeznaczeniem na okresowe przyjęcie wód opadowych (w przypadku wystąpienia deszczy nawalnych). Przy tężni solankowej na Bagrach, wykonano nieckę bioretencyjną o powierzchni 70 m2, w postaci łagodnego zagłębienia w terenie, z warstwami przepuszczalnymi o różnej frakcji kruszywa, w której czasowo gromadzi się nadmiar wody opadowej z terenu wokół tężni. Woda ta jest podczyszczana dzięki nasadzonym tam roślinom, a następnie infiltruje do gruntu. Na powierzchni niecki utworzono rabatę, nasadzono ponad 300 szt. roślin słonolubnych, a także odpornych na czasowe zalewanie. Wykonano zielone dachy retencjonujące wodę opadową poprzez maty retencyjne na trzech obiektach o łącznej powierzchni ok 200 m2.

Projekt Life Urbangreen

- Ogromne znaczenie w kwestii zrównoważonego utrzymania zieleni miejskiej ma również przeprowadzony projekt Life Urbangreen. W ramach projektu na terenach zieleni miejskiej badane były korzyści ekosystemowe drzew (pochłanianie zanieczyszczeń, produkcja tlenu itp.) oraz zamontowane zostały specjalne czujniki monitorujące wilgotność – zauważa dyrektor Kempf. Czujniki te po uwzględnieniu danych pogodowych przekazują informacje, w którym miejscu drzewa wymagają podlania i w jakim zakresie, np. jeśli prognozowany jest deszcz, podlewanie jest ograniczone zgodnie ze wskazaniem czujnika, albo podlewane są drzewa, które tego wymagają ilością wody, która zapewni ich dobrostan. Dzięki temu woda jest oszczędzana. Dodatkowo prowadzone są również działania takie jak mulczowanie i napowietrzanie, które zapobiegają szybkiemu ubytkowi wody z gleby pod drzewami.

Poprawa lesistości

Kraków podejmuje także działania w zakresie zwiększania lesistości miasta. Lasy zmniejszają zagrożenie powodziowe (mają wyjątkową zdolność do gromadzenia wody w okresie, gdy jest jej nadmiar, i oddawania jej środowisku w czasie niedoboru), w lasach komunalnych prowadzona jest także racjonalna gospodarka z naciskiem na funkcje ochronne lasów, pozostawiane jest martwe drewno do naturalnego rozkładu (drewno z czasem pokrywa się warstwą mchów i porostów i razem z nimi potrafi zatrzymać kilka razy więcej wody, niż samo waży).

Budżet miasta i zielony budżet obywatelski

- Na zieleń w 2021 roku Kraków przeznaczył ok. 190 mln zł. Tworzenie nowych parków, skwerów, zagospodarowanie ciągów komunikacyjnych, pojawienie się wielu parków kieszonkowych wymaga odpowiednich środków finansowanych. Ważnym elementem budżetu jest bieżące utrzymanie zieleni, której przybywa, lub takiej, o którą w specjalny sposób ZZM jest zobowiązany się troszczyć, tak aby wcześniejsze wydatki w tym zakresie przynosiły długofalowe efekty – wskazuje Piotr Kempf.

W planach są kolejne działania, które sprzyjają lokalnej retencji, poprawiają mikroklimat terenów zurbanizowanych i dostarczają licznych usług ekosystemowych mieszkańcom. Strategią ZZM jest wprowadzanie rozwiązań opartych na przyrodzie oraz rozwijanie tzw. błękitno-zielonej infrastruktury.

UM KrakówArtykuł powstał we współpracy z Urzędem Miasta Krakowa

Polecamy inne artykuły o podobnej tematyce:

Za nami VI posiedzenie Komitetu Monitorującego program Fundusze Europejskie dla Polski Wschodniej (28 marca 2024)Kraków przygotowuje się na zmiany klimatyczne. Lokalne partnerstwa i naśladowanie natury (26 marca 2024)MKiŚ rozpoczyna współpracę z organizacjami pozarządowymi. Środowisko dla Rozwoju (15 marca 2024)IOŚ-PIB zrealizuje pierwszy w kraju Regionalny Plan Adaptacji do Zmian Klimatu (12 marca 2024)0,5 mld zł na wodę. NFOŚiGW przedłuża nabór (27 lutego 2024)
©Teraz Środowisko - Wszystkie prawa zastrzeżone.
Kopiowanie i publikacja tekstów, zdjęć, infografik i innych elementów strony bez zgody Wydawcy są zabronione.
▲  Do góry strony