Inwestorzy potrzebują rzetelnych danych, a w branży odpadowej chaos informacyjny

© blankstock

Chodzi o uwagi⁽¹⁾ do Załącznika do uchwały Rady Ministrów „Ocena luki inwestycyjnej (potrzeb inwestycyjnych) w kraju w zakresie zapobiegania powstawaniu odpadów oraz gospodarowania odpadami w związku z nową unijną perspektywą finansową 2021-2027 oraz informacje o źródłach dochodów dostępnych w celu pokrycia kosztów eksploatacji i utrzymania infrastruktury zagospodarowania odpadów”.

O sprawie pisaliśmy tutaj: Projekt KPGO 2022. Resort wskazuje nowe potrzeby inwestycyjne w zakresie gospodarki odpadami

- Na początku stycznia przesłaliśmy prośbę o udostępnienie analizy opracowanej przez Instytut Ochrony Środowiska, będącej podstawą nowelizacji Krajowego Planu Gospodarki Odpadami (KPGO). Do tej pory jednak nie otrzymaliśmy odpowiedzi ze strony Ministerstwa Klimatu i Środowiska na nasz wniosek. Tym samym w naszej analizie odnosimy się wyłącznie do danych zamieszczonych w Załączniku, bez wiedzy dotyczącej metodologii przyjętej w analizie oraz źródeł danych będących podstawą szacownych ilości odpadów – wskazuje Paweł Głuszyński, ekspert Towarzystwa na rzecz Ziemi (TNZ).

Zaniżona liczba sortowni odpadów

TNZ wskazuje na wiele rozbieżności, wśród nich np. kwestia wydajności instalacji do przetwarzania odpadów zmieszanych oraz sortowni odpadów zebranych selektywnie. TNZ mówi wprost, że dane nie pokrywają się z tymi zamieszczonymi w Wojewódzkich Planach Gospodarki Odpadami WPGO i w sprawozdaniach urzędów marszałkowskich. I tak: wydajność instalacji MBP⁽²⁾ w części mechanicznej wynosiła na koniec 2016 r. 11 060 852 Mg/r, co daje większą dostępną wydajność wynoszącą 5 379 816 Mg/r - nie odpowiadającej podanej w Załączniku: 4 705 000 Mg/r. Jeszcze większa rozbieżność dotyczy wskazywanej przez MKiŚ wydajności linii do sortowania selektywnie zbieranych 4 frakcji surowcowych, która wynosiła co najmniej 5 379 816 Mg/r (brak danych z woj. warmińsko-mazurskiego), a nie 95 030 Mg/r jak wpisano w Załączniku.

Za to podana w Załączniku wydajność MBPów w części biologicznej jest zgodna z danymi WPGO: 5 310 598 Mg/r.

Niedoszacowany wolumen bioodpadów

Tutaj TNZ ocenia, że potrzeby inwestycyjne w tym obszarze wynoszą co najmniej 2 837 000 Mg, a nie 2 139 186 Mg jak podaje ministerstwo. Argumentują to tym, że przyjęta ilość bioodpadów 3 650 839 Mg w 2034 r., które będą wymagały przetworzenia, jest niedoszacowana. Biorąc pod uwagę, że bioodpady stanowią ok. 35 – 40 proc. strumienia odpadów komunalnych oraz założony w KPGO 0,5 proc. roczny wzrost ilości tegostrumienia, to docelowa wydajność instalacji powinna wynosić co najmniej 4 500 000 Mg/r, gdy obecnie nie przekracza 860 000 Mg/r w instalacjach posiadających decyzję ministra ds. rolnictwa o zmianie statusu odpadu na produkt⁽³⁾ oraz 803 000 Mg/r w pozostałych – łącznie ok. 1 663 000 Mg/r.

Podobnie niedoszacowane są dane dotyczące ilość odpadów powstających z opakowań i tektury oraz uzdatniania i recyklingu szkła. TNZ wskazuje, że według WPGO oraz sprawozdań urzędów marszałkowskich sumaryczna wydajność instalacji do przetwarzania odpadów papieru i tektury wynosiła na koniec 2016 r. 3 053 005 Mg/r, a więc była wyższa niż podana w Załączniku (2 500 000 Mg/r). Za to w Załączniku w ogóle nie podano wydajności istniejących instalacji do przetwarzania tworzyw sztucznych.

Termiczne przekształcanie w cementowniach

Nie mniej kontrowersji znaleziono w temacie wydajności istniejących instalacji do termicznego przekształcania odpadów pochodzących ze strumienia komunalnego. W Załączniku określono ją na 1 134 000 Mg/r. TNZ twierdzi, że w rzeczywistości wynoszą one 1 214 000 Mg/r. - Nie wzięto jednak w ogóle pod uwagę mocy przerobowy cementowni, które w praktyce wynoszą 1 300 000 Mg/r. Według informacji przygotowanej przez Ministra Środowiska dla Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska (1 kwietnia 2019 r.), posiłkującego się danymi Stowarzyszenia Producentów Cementu, cementownie wykorzystują co najmniej 70 proc. RDF (definicja terminu RDF tutaj) pochodzącego z przetwarzania odpadów komunalnych, czyli ok. 910 000 Mg/r. O taką ilość należy też skorygować moce przerobowe istniejącej wydajności instalacji – czyli łącznie 2 124 000 Mg/r dostępnych, a wkrótce 2 699 000 Mg/r biorąc pod uwagę stan zaawansowania projektów w Gdańsku, Olsztynie oraz Warszawie – przekonuje TNZ.

Odpady medyczne – wzrost o 400 proc.?

Ministerstwo Klimatu i Środowiska wskazuje także na gigantyczny wprost wzrost ilości odpadów medycznych i weterynaryjnych, czyli o ponad 400 proc. w latach 2017-2018. Dane Ministerstwa nie znajdują jednak potwierdzenia w sprawozdaniach do urzędów marszałkowskich i w Wojewódzkim Systemie Odpadowym (WSO). Faktyczny wzrost ilości tego typu odpadów wyniósł w rzeczywistości 30 proc. i jak uważa TNZ, był efektem systematycznie pogarszającego się poziomu segregacji odpadów w placówkach szpitalnych, a nie wzrostem liczby pacjentów oraz liczby łóżek - te akurat zmniejszyły się w tym okresie.

W obliczu powyższych wyliczeń, TNZ uważa że ponowna analiza potrzeb inwestycyjnych jest konieczna.

Czytaj: Czy pandemia to Eldorado dla spalarni odpadów medycznych?

Katarzyna Zamorowska
Dyrektor ds. komunikacji

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.