Rynek fotowoltaiki zdominowany przez chińskich producentów. Europa nie powiedziała ostatniego słowa

fotowoltaika
© HAIYAN

Globalny rynek fotowoltaiki zdominowany jest obecnie przez Chiny, zarówno pod względem produkcji modułów, jak i mocy zainstalowanych w instalacjach fotowoltaicznych. Potwierdzają to dane Fraunhofer Institute for Solar Energy Systems⁽¹⁾, który wskazuje, że w 2020 r. około 92 proc. wszystkich modułów PV wyprodukowano w Azji. - Chiny produkują prawie wszystkie wafle krzemowe oraz około 75 proc. ogniw i modułów w technologii krzemu krystalicznego, której udział w rynku światowym wynosi około 93 proc. - wskazuje Instytut w swoim raporcie i jak dodaje, Europa produkuje tylko około 0,2 proc. ogniw i 2 proc. modułów w tej technologii. Instytut Energetyki Odnawialnej⁽²⁾ podaje z kolei, że europejscy producenci w 2020 r. wyprodukowali tylko 4 proc. zainstalowanych na terenie Unii Europejskiej modułów. Sytuacja wygląda podobnie na rodzimym rynku - dane uzyskane przez IEO na podstawie ankietowania sprzedawców i dystrybutorów modułów PV pokazują, że około 90 proc. sprzedanych na polskim rynku modułów pochodzi od deklarowanych producentów azjatyckich.

Europejska produkcja fotowoltaiczna: czy to ma sens?

Biorąc jednak pod uwagę rolę przypisywaną energetyce słonecznej w osiągnięciu przez Unię Europejską neutralności klimatycznej do 2050 r., coraz głośniej mówi się o znacznym zwiększeniu potencjału produkcyjnego europejskich wytwórców technologii fotowoltaicznych. Działania te mogłyby znacząco zmniejszyć zależność od chińskich dostaw. Zwłaszcza, że Europa ma bogaty potencjał rozwoju silnego przemysłu fotowoltaicznego. Jak wyjaśnia Roch Drozdowski-Strehl, dyrektor generalny L'Institut Photovoltaïque d'Île-de-France⁽³⁾ (IPVF) oraz wiceprzewodniczący The European Technology and Innovation Platform for Photovoltaics⁽⁴⁾ (ETIP PV), moc zainstalowana instalacji fotowoltaicznych w Europie wynosi obecnie 165 GW. - To rekordowy wynik, o 34 proc. większy niż rok wcześniej i o 16 proc. więcej niż przewidywała Międzynarodowa Agencja Energetyczna⁽⁵⁾ w poprzedniej prognozie EU Market Outlook (opublikowanej w grudniu 2020 r.). W ciągu najbliższych kilku lat spodziewany jest znaczny wzrost rocznej liczby instalacji, który będzie się wahał od 16 do 28 proc. – dodaje.

Czytaj też: Cel Giga PV - Położyć kres dominacji chińskich firm na rynku ogniw fotowoltaicznych

Ostatnie lata uwydatniły negatywne implikacje wynikające z zależności od dostaw chińskich komponentów solarnych. - Jak pokazał kryzys związany z pandemią oraz inwazja Rosji na Ukrainę, przywrócenie bezpieczeństwa energetycznego w Europie, przy mniejszym uzależnieniu od importu, ma strategiczne korzyści. Jest również bardzo prawdopodobne, że produkcja europejska będzie bardziej zrównoważona niż chińska, nie tylko ze względu na bardziej ekologiczny koszyk energetyczny (Chiny nadal w około 70 proc. opierają się na elektrowniach węglowych), ale także ze względu na postępy w realizacji koncepcji "cradle to cradle"⁽⁶⁾ - podkreśla Roch Drozdowski-Strehl.

Jak wskazuje Roch Drozdowski-Strehl, na kontynencie europejskim istnieje wiodący know-how w zakresie badań i rozwoju. - Z tych wszystkich powodów europejska produkcja ogniw fotowoltaicznych ma sens – konkluduje.

20 GW rocznej zdolności produkcyjnej do 2025 r.

W celu zwiększenia europejskiego potencjału produkcyjnego w maju 2020 r. ponad 100 podmiotów z branży PV z 15 krajów Europy (w tym z Polski), zawiązało koalicję Solar Europe Now. W lutym 2021 r. natomiast zainicjowana została przez Solar Power Europe i EIT InnoEnergy (a także formalnie zatwierdzona przez Komisję Europejską) Europejska Inicjatywa Solarna. Inicjatywa ma na celu zwiększenie zdolności produkcyjnej fotowoltaiki w Europie do 20 GW do 2025 r., uwolnienie 40 mld euro PKB rocznie i stworzenie 400 tys. nowych bezpośrednich i pośrednich miejsc pracy w całym łańcuchu wartości fotowoltaiki.

Także Komisja Europejska podejmuje działania w kierunku wzmocnienia europejskiego przemysłu PV. W styczniu 2022 r. KE rozpoczęła konsultacje w ramach przygotowania nowej strategii dotyczącej energii słonecznej. - W strategii zostanie rozważona kwestia zapewnienia nieprzerwanego dostępu do przystępnych cenowo i konkurencyjnych produktów związanych z energią słoneczną przy jednoczesnym wspieraniu wysokich norm w zakresie zrównoważonego rozwoju, w tym w odniesieniu do wpływu na środowisko i efektywnego wykorzystania surowców (np. poprzez wymogi regulacyjne w kontekście ekoprojektu i etykietowania energetycznego). Normy te mogą przyczynić się do dalszej akceptacji energii słonecznej przez ogół społeczeństwa. W analizie podażowych aspektów energii słonecznej w UE zostaną również uwzględnione korzyści i potencjalne zagrożenia wynikające z globalnych łańcuchów dostaw oraz zostanie ocenione, w jaki sposób innowacje w UE mogą przyczynić się do sprostania tym wyzwaniom – wskazuje KE.

Opinie w tym zakresie zgłaszać można do 12 kwietnia br.⁽⁷⁾

Strategia ma zostać opublikowana jeszcze w tym roku. - Decyzja o opracowaniu pierwszej unijnej strategii na rzecz energii słonecznej, jest dla przemysłu przełomową okazją do podkreślenia znaczenia produkcji energii słonecznej dla odporności łańcucha dostaw – wskazuje Solar Power Europe.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska