Jak się mają oceny oddziaływania na środowisko do zmian klimatu? Podręcznik IOŚ-PIB

© lumerb

Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczego (IOŚ-PIB) opublikował podręcznik „Zmiany klimatu i adaptacja do zmian klimatu w ocenach oddziaływania na środowisko”.  - Przezwyciężenie kryzysu klimatycznego wymaga transformacji gospodarki w bezprecedensowej skali. Oznacza to, że we wszelkich podejmowanych przez nas decyzjach konieczne jest rozważenie, czy skutki tych decyzji przyczynią się do łagodzenia zmian klimatu oraz budowania struktur społecznych i przestrzennych odpornych na te zmiany. Rozwój metod ocen oddziaływania na środowisko powinien służyć poszerzeniu wiedzy w zakresie problematyki zmian klimatu w kontekście planowania przedsięwzięć i podejmowania decyzji o ich realizacji oraz pomóc wypełnić wymagania polityki klimatycznej dzięki metodycznemu i rzetelnemu procesowi oceny oddziaływania na środowisko – czytamy w podręczniku.

Czytaj też: Klimat ma wpływ na całokształt życia i aktywności

Opracowanie skierowane jest przede wszystkim do autorów raportów OOŚ, inwestorów i projektantów, a także przedstawicieli organów ochrony środowiska, w szczególności poziomu lokalnego.

Oddziaływanie przedsięwzięcia na klimat i klimatu na przedsięwzięcie

To, w jaki sposób i w jakim stopniu dane przedsięwzięcie oddziałuje na klimat zależy m.in. od jego cech technicznych, sposobu funkcjonowania i lokalizacji. Jak podkreślają autorzy podręcznika, należy rozróżnić oddziaływanie na klimat globalny i klimat lokalny. - Oceniając oddziaływanie przedsięwzięcia na klimat lokalny, należy przeanalizować możliwe zmiany poszczególnych elementów klimatu – termiki, opadów i warunków anemometrycznych wywołane przez przedsięwzięcie. Opisując oddziaływanie przedsięwzięcia na klimat globalny, należy odnosić się do emisji gazów cieplarnianych, pośredni i bezpośrednio związanych z przedsięwzięciem – dodano.

Jest też wektor odwrotny. Tu, w analizie oddziaływania klimatu na przedsięwzięcie sprawdza się zagrożenia dla przedsięwzięcia płynące z niektórych zjawisk klimatycznych. - W tym kontekście celem OOŚ jest sprawdzenie, w jakim stopniu przedsięwzięcie może być wrażliwe na zagrożenia klimatyczne, oraz w jaki sposób minimalizować ryzyko klimatyczne związane z tymi zagrożeniami – wskazano. - Oceniając wrażliwość przedsięwzięcia na zmiany klimatu, należy brać pod uwagę, zarówno trwałą zmianę klimatu (np.: wyższa temperatura powietrza w sezonie letnim i zimowym, wcześniejsze przyjście wiosny, podwyższenia poziomu morza), jak i zakres zmienności klimatu (roczne fluktuacje). Każde zjawisko zaś wymaga rozpatrzenia pod kątem zmiany jego natężenia (np.: wartości temperatury, grubości pokrywy śnieżnej) oraz pod kątem zmiany frekwencji i czasu trwania zjawiska (np.: liczby dni w roku z temperaturą maksymalną powyżej określonego progu, częstotliwość opadów nawalnych, czas zalegania pokrywy śnieżnej itp.) – dodano.

Klimat jako element środowiska w OOŚ

Dokonywana w ramach oceny OOŚ charakterystyka klimatu – jak podkreślono – powinna odnosić się odnosić się do regionu klimatycznego, w którym położone jest przedsięwzięcia oraz do lokalnych warunków klimatycznych oraz powinna:

• bazować na wynikach wieloletnich pomiarów prowadzonych przez służby meteorologiczne i hydrologiczne,
• wynikać z analizy historycznych danych meteorologicznych obejmujących przynajmniej 30-letni okres,
• uwzględniać parametry elementów klimatu uśrednione (wartości średnie) i ekstremalne (wartości maksymalne i minimalne),
• opisywać trendy zmian warunków klimatycznych na podstawie scenariuszy klimatycznych,
• uwzględniać dane pozwalające scharakteryzować klimat lokalny w odniesieniu do podstawowych elementów: termiki, opadów i warunków anemometrycznych,
• uwzględniać lokalną modyfikację klimatu regionalnego, uwarunkowaną rzeźbą terenu oraz charakterem jego pokrycia i sposobów zagospodarowania (topografią) w rejonie przedsięwzięcia (charakterystyka topoklimatu),
• skupiać się na elementach klimatu istotnych z punktu widzenia potencjalnego oddziaływania przedsięwzięcia na klimat i wrażliwości przedsięwzięcia na klimat.

Więcej wskazówek, jak powiązać OOŚ ze zmianami klimatu w treści podręcznika.

Joanna Spiller
Dziennikarz, inżynier środowiska