Nic o nas bez nas? Przy zaostrzaniu przepisów należy uwzględnić perspektywę biznesu

© Pavlo

Zaangażowanie Unii Europejskiej w realizację postanowień Porozumienia paryskiego, wdrażanie gospodarki obiegu zamkniętego i przyjęcie dyrektyw odpadowych czy najmłodsze dziecko Komisji Europejskiej – Nowy Zielony Ład… szeroko rozumiana ochrona środowiska zaczyna grać pierwsze skrzypce w coraz większej liczbie strategicznych dokumentów. Do których, koniec końców, będzie musiał dostosować się biznes. - Zaostrzające się w Unii Europejskiej normy środowiskowe są wyzwaniem ekonomicznym, ale nie mają tylko negatywnych skutków. Mogą być dla przemysłu szansą na rozwój, z której będzie można skorzystać pod warunkiem zapewnienia czasu na dostosowanie się – komentuje w rozmowie z Teraz Środowisko Lidia Wojtal, ekspertka ds. polityki klimatyczno-energetycznej. Dodaje, że niezwykle ważne jest, aby przekaz o nowych w kraju przepisach, będących konsekwencją międzynarodowych, a następnie unijnych ustaleń, pochodził ze strony rządowej, a także samorządowej. - Same apele organizacji pozarządowych o nieuniknionej konieczności ograniczenia plastiku czy redukcji emisji CO₂ to za mało, aby uświadomić zarówno obywateli, jak i przedsiębiorców – zaznacza Lidia Wojtal.

Wałbrzych zaczyna od siebie

Głośnym przykładem samorządu, który postanowił pójść o krok dalej niż unijne i krajowe ograniczenia dotyczące jednorazowego plastiku, jest wspomniany Wałbrzych. Radni podjęli uchwałę umożliwiającą tworzenie stref wolnych od jednorazowego plastiku. Argumenty miasta? Rozkład plastikowych odpadów trwa setki lat, a produkcja tworzyw sztucznych stale rośnie – aby chronić środowisko, trzeba działać już teraz. Jednocześnie miasto postanowiło postępować zgodnie z zasadą „zacznij od siebie”. - Wiemy już, że przykład instytucji miejskich, który od razu przyniósł znakomite wyniki, inspiruje kolejne instytucje i firmy w Wałbrzychu – mówił prezydent Wałbrzycha Roman Szełemej cytowany na stronie Urzędu Miasta.

Komunikat samorządu jest więc jasny, ale zdaniem przedsiębiorców przejście od planów do czynów było zbyt szybkie.

Producenci zaapelowali do Wojewody Dolnośląskiego o unieważnienie uchwały

Wspomniana uchwała została unieważniona przez Wojewodę Dolnośląskiego⁽¹⁾, o co apelowali przedsiębiorcy zrzeszeni w Polskim Związku Przetwórców Tworzyw Sztucznych (PZPTS). - Przedsiębiorcy zostali kompletnie zaskoczeni regulacją wałbrzyskiej uchwały (…). Konsekwentnie stoimy na stanowisku, że działający lokalnie przedsiębiorcy nie mogą być zaskakiwani regulacjami kształtującymi porządek prawny odmiennie niż czyni to ustawodawca w przepisach na terenie całego kraju – wyjaśniał Robert Szyman, dyrektor generalny PZPTS. W opinii Związku wspomniany zakaz sprzedaży i posiadania wybranych tworzyw sztucznych był niezgodny z szeregiem obowiązujących ustaw. Ponadto wskazują oni, że „nieprecyzyjne zapisy uchwały m.in. uderzają w zasadę pogłębiania zaufania, proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania przedsiębiorców”.

Warto zauważyć, że Wojewoda docenia starania samorządu gminnego o ochronę środowiska, a unieważnienie tłumaczy naruszeniem przez uchwałę innych aktów prawnych.

Szczególna troska należy się małym firmom

Przypadek Wałbrzycha jak w soczewce pokazuje, jak ważne jest przygotowanie biznesu na nowe przepisy. A w najbliższych latach czeka nas ich cały szereg, i będą to zmiany na poziomie całego kraju, wynikające z wdrażania regulacji unijnych. W tym zakaz właśnie jednorazowego plastiku czy informowanie o śladzie węglowym produktów.

- Duży biznes sobie poradzi, bo posiada swoje lobby na najwyższych szczeblach. Powinniśmy dbać przede wszystkim o lokalny biznes, o małe i średnie przedsiębiorstwa. Tymczasem spotykam się z przypadkami, gdzie np. polski producent opakowań plastikowych dopiero co zakupił dodatkowe maszyny i nagle dowiaduje się, że zgodnie z unijną dyrektywą w 2021 r. jego produkty będą zakazane… Dlaczego taki przedsiębiorca tego nie wiedział? Dlaczego nie miał szansy przygotować się na nowe wymogi? Powodem takiej sytuacji jest brak włączenia biznesu, a szczególnie MŚP np. w unijne, a następnie krajowe konsultacje planowanych regulacji, o których niejednokrotnie nawet nie miały szansy się dowiedzieć – Lidia Wojtal.

Z kolei Grzegorz Wiśniewski, prezes zarządu Instytutu Energetyki Odnawialnej, podczas seminarium pt. „Przedsiębiorca jako prosument – mikroinstalacje⁽²⁾”, podnosił temat oznaczania śladu węglowego produktów, co wkrótce będzie obowiązkowe. Podkreślał, że to standardy ekologiczne, które chodzą pełną parą. Ponadto świadomość obywateli UE w zakresie ochrony środowiska i klimatu stale rośnie i łatwo się domyślić, jakie produkty będą chętniej wybierane przez konsumentów. Przez wzgląd na dominację węgla w polskim miksie energetycznym ślad węglowy produktów jest znaczny. Wskazywanym przez eksperta wyjściem są inwestycje firm w instalacje OZE.

O tym, jak przedsiębiorcy mogą skorzystać z rozszerzenia katalogu prosumentów na przedsiębiorców, pisaliśmy tutaj.

Dominika Adamska
Sekretarz redakcji, geograf

Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.