75% dla stałych odbiorców, 10% wagi kryterium geograficznego. Sprzedaż drewna ma promować lokalność

© Szymon Majewski

Zasady sprzedaży drewna w Państwowym Gospodarstwie Leśnym Lasy Państwowe na lata 2025-2026 określają wydane przez dyrektora generalnego instytucji zarządzenie nr 120⁽¹⁾, a także decyzja nr 112⁽²⁾, która precyzuje parametry i regulamin sprzedaży w Portalu Leśno-Drzewnym i aplikacji e-drewno. O przyjętych normach na konferencji prasowej 3 października br. w siedzibie Ministerstwa Klimatu i Środowiska  (MKiŚ) mówiła ministra Paulina Hennig-Kloska razem z dyrektorem generalnym Lasów Witoldem Kossem i jego zastępcą Marcinem Polakiem. – Naszym naczelnym celem było ograniczenie eksportu nieprzetworzonego drewna poza granice Unii Europejskiej (…) Nowe zasady gospodarowania w Lasach Państwowych mają zagwarantować pewność, że surowiec na potrzeby krajowego przemysłu wykorzystującego drewno będzie dostępny w wystarczającej ilości oraz w cenach umożliwiających konkurencyjność na rynkach zagranicznych – powiedziała szefowa resortu, zaznaczając przy tym kluczową cechę nowych zasad – tzw. proklimatyczną lokalność. Koncepcja zakłada promocję skracania łańcuchów dostaw drewna oraz preferencje dla miejscowych odbiorców. – Poprzez kryterium geografii sprzedaży, wprowadzamy zasady, które pozwolą na redukcję śladu węglowego i promowanie firm, które generują PKB i tworzą miejsca pracy na miejscu. Jeśli jakieś drzewa mają być ścinane, powinny służyć Polkom i Polakom – dodała Hennig-Kloska. Jak stwierdził dyrektor Koss, wypracowane zasady to „dobry kompromis dla krajowej gospodarki”.

Czytaj też: Hennig-Kloska: do 2030 r. pozyskanie drewna w Polsce spadnie o ok. 5 proc.

Sprzedaż dwa razy w roku

Przedstawione zasady bazują m.in. na tzw. pakiecie dla przemysłu drzewnego, ogłoszonym przez MKiŚ w marcu br⁽³⁾. Ogłoszone zmiany na 2025 r. wprowadzają nową częstotliwość sprzedaży, która będzie odbywać się w dwóch, a nie trzech jak w poprzednim roku okresach – od stycznia do czerwca, a później od lipca do grudnia. – Zapewni to większą stabilizację dla firm i oszczędzi im pracy przy podpisywaniu umów. To samo dotyczy nadleśnictw – uzasadniał Michał Polak. Całościowa suma planowanej sprzedaży wyniesie ponad 38 mln m3. Udział drewna w sprzedaży ofertowej poprzez Portal Leśno-Drzewny – w puli przeznaczonej dla stałych odbiorców z historią zakupu - zostanie zwiększony z 70% do 75%. Pozostałe 25% będzie dostępne w systemowych aukcjach internetowych przeprowadzanych za pomocą aplikacji e-drewno. Równocześnie możliwość zakupów w puli ofertowej zostanie zmniejszona do 75%; jak uzasadniają Lasy, wycofanie możliwości składania ofert na 100% zakupu ma wyeliminować ryzyko powstawania nadpopytu i „nieracjonalnego” wzrostu cen. Za zgodą stron, umowy będą mogły być wydłużane o dwa miesiące.

25% kryteriów pozacenowych

Promowaniu „proklimatycznej lokalności” ma służyć zwiększenie udziału kryteriów pozacenowych z 20% do 25%. Wprowadzone zostanie kryteria udziału drewna przerobionego (o wadze 7,5%) i głębokości przerobu (również o wadze 7,5%). Zasady likwidują pulę energetyczną, włączoną do puli ogólnej i wprowadzają kryterium tzw. geografii wyboru o wadze 10%. Wyższą punktację będą otrzymywały firmy zakupujące drewno jak najbliżej swojej siedziby. Jak zaznaczył Michał Polak, premiujący charakter kryterium będzie dotyczył również przedsiębiorstw zagranicznych działających blisko naszych granic. Zasady mają też zapewnić transparentność procesów sprzedażowych dzięki jawności wyników postępowań z równoczesnym zachowaniem tajemnicy przedsiębiorstw (wysokość zakupów przez poszczególne firmy będzie prezentowana z podziałem na Regionalne Dyrekcje Lasów Państwowych bez schodzenia na poziom poszczególnych jednostek), audytów przedsiębiorców korzystających z kryteriów pozacenowych i publikowaniu planów sprzedaży na 2025 r. przed rozpoczęciem procedur.

Czytaj też: Ponad 3 tys. miejsc pracy mniej? Szacunki nt. sprawiedliwej transformacji terenów leśnych

Nowy standard FSC

Paulina Hennig-Kloska przekonywała o dobrych warunkach rynkowych w branży drzewnej, która może korzystać z niższych od zeszłorocznych cen drewna; według słów ministry, średnia cena netto metra sześciennego drewna spadła o 41,62 zł (13%). Przedstawicielka rządu broniła przedłużonej pod koniec września br. decyzji o moratorium na wycinki lasów w dziesięciu wskazanych lokalizacjach. – W miejscach, w których wprowadziliśmy moratorium, bezrobocie spada – od 0,3 pp. do 1,6 pp. Nie ma regionu, w którym spotkalibyśmy się ze wzrostem bezrobocia. Jeśli chodzi o pracę zakładów usług leśnych, dzięki należytej dbałości Lasów Państwowych doprowadziliśmy do realizacji umów – obwieściła Hennig-Kloska, wspominając dalej o przyjęciu 2 lipca br. nowego standardu certyfikacji gospodarki leśnej FSC (ang. Forest Stewardship Council). Certyfikat został przywrócony m.in. w regionalnej dyrekcji Lasów w Białymstoku, wprowadzono go też po raz pierwszy w dyrekcji w Krośnie. – Przedsiębiorstwa, którym zależy na certyfikowanym drewnie, uznając je za swoją przewagę konkurencyjną, będą mogły z niego korzystać – podsumowała.

Opóźnienie rozporządzenia przeciw wylesianiu

Ważne rozstrzygnięcia dotyczące ekonomicznego użytkowania ekosystemów leśnych oraz gospodarki leśnej zapadły ostatnio także na poziomie unijnym. 2 października br. Komisja Europejska (KE), publikując wytyczne nt. tzw. rozporządzenia przeciw wylesianiu, przedstawiła propozycję opóźnienia wejścia regulacji w życie o co najmniej 12 miesięcy. Decyzja KE jest odpowiedzią na apele państw afrykańskich, azjatyckich czy latynoamerykańskich, ale także europejskich producentów papieru czy właścicieli lasów. Interesariusze uzasadniali to swoją niegotowością na dostosowanie się do przepisów, które pierwotnie miały obowiązywać od stycznia 2025 r. Obawy wyrażano m.in. podczas ostatniego Zgromadzenia Ogólnego ONZ we wrześniu br. Przypomnijmy; rozporządzenie nakłada obowiązki na importerów i producentów w zakresie dokumentowania, że towary takie jak drewno, kauczuk, soja, kakao, kawa czy olej palmowy nie powstały na specjalnie wylesionych pod ich uprawy obszarach. Jeżeli Parlament Europejski i Rada UE zatwierdzą proponowane przedłużenie, dla dużych przedsiębiorstw potrwa ono do końca grudnia 2025 r., natomiast dla małych – do końca czerwca roku 2026. – Ponieważ narzędzia wdrożeniowe są już technicznie gotowe, dodatkowe 12 miesięcy może służyć jako okres ich stopniowego wprowadzania, które zapewni prawidłowe i skuteczne wdrożenie – poinformowała Komisja.

Czytaj też: UE uruchamia obserwatorium wylesiania i degradacji lasów

Szymon Majewski
Dziennikarz