© krstrbrt
Polski Alarm Smogowy (PAS) opublikował wczoraj coroczne zestawienie najbardziej zanieczyszczonych miejscowości w Polsce. Ranking obejmuje dane z 2020 r. dotyczące średniorocznych stężeń benzo(a)pirenu (BAP), średnioroczne stężenie pyłów zawieszonych PM10 oraz liczbę dni z przekroczeniem dobowego poziomu dopuszczalnego pyłu PM10. - Co istotne, analiza dotyczy wyłącznie miejscowości, w których prowadzone są pomiary PMŚ(1). Nie jest znana sytuacja w pozostałych miejscowościach, lecz można przypuszczać, że również tam jakość powietrza często znacząco odbiega od obowiązujących norm – wskazuje PAS w komunikacie prasowym.
Jakie działania należy podjąć, by wyeliminować problem smogu w Polsce? Które zanieczyszczenia stanowią największe wyzwanie? O tym w rozmowie z przedstawicielem PAS.
Kto zwyciężył?
Zwycięzcą tego niechlubnego rankingu został podhalański Nowy Targ. W mieście tym odnotowano zarówno najwyższe średnioroczne stężenie benzo(a)pirenu - 18 ng/m3, średnioroczne stężenie pyłów zawieszonych PM10 - 42 ug/m3, oraz liczbę dni z powietrzem nienadającym się do oddychania - 90 dni. Odnotowane w Nowym Targu wartości analizowanych wskaźników znacząco przewyższają zarówno normy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), jak i normy obowiązujące w kraju(2).
Jak podkreśla Polski Alarm Smogowy, to pierwsza tego typu sytuacja, gdy jedno miasto uzyskało pierwszą lokatę we wszystkich analizowanych kategoriach. Jak podaje PAS, „władze miasta wraz z Głównym Inspektoratem Ochrony Środowiska (GIOŚ) zdecydowały się na przeniesienie stacji monitoringu powietrza na obrzeża miasta. Stara stacja przestała działać już na początku grudnia. Przedstawiciele ruchu antysmogowego nie kryją oburzenia takim podejściem władz miasta i państwowych służb ochrony środowiska”. Jak dodano, pełnomocnik premiera ds. czystego powietrza Bartłomiej Orzeł podjął w tej sprawie interwencję.
Małe miasta i uzdrowiska
Wśród smogowych rekordzistów ujętych w zestawieniu przeważają niewielkie miasta i wsie. W rankingu widnieją ponadto miejscowości uzdrowiskowe, np. Rabka-Zdrój, gdzie średnioroczne stężenie BAP wyniosło aż 900 proc. normy (szczegółowe informacje na ten temat na grafice obok). - Zauważalny jest brak dużych metropolii, uznawanych często za najmocniej zanieczyszczone obszary w kraju – wskazuje PAS.
Autorzy analizy zwrócili ponadto uwagę na fakt, że „od 2019 roku, w którym w życie weszła uchwała antysmogowa, w zestawieniach najbardziej zanieczyszczonych miast nie znajdziemy już Krakowa”. - To największa poprawa jakości powietrza w rankingach PAS. Widać, że konsekwentna polityka antysmogowa Krakowa przynosi odczuwalne i mierzalne skutki – podano.
Jakość powietrza w europejskich miastach też nie zachwyca
Tymczasem – jak wskazuje w najnowszym raporcie(3) Europejska Agencja Środowiska (EEA) - zdecydowana większość mieszkańców europejskich miast narażona jest na poziomy zanieczyszczeń powietrza przekraczające nowe wytyczne WHO. Jak wynika z raportu, w przypadku zanieczyszczeń pyłami zawieszonymi PM10 mowa aż o 97 proc. miejskiej populacji Europy, zanieczyszczenie dwutlenkiem azotu dotyczy 94 proc. populacji, a w przypadku zanieczyszczenia ozonem mowa natomiast o 99 proc.
Ostatnie dni konsultacji unijnych dyrektyw
Raport stwierdza ponadto, że głównym czynnikiem wpływającym na niebezpieczny dla zdrowia poziom pyłu zawieszonego, dwutlenku azotu i ozonu w powietrzu miejskim jest działalność człowieka. Przypomniano w nim, że obowiązujące w UE normy jakości powietrza są mniej rygorystyczne niż nowe, opublikowane w wrześniu br. wytyczne WHO.
Czytaj też: WHO rekomenduje bardziej restrykcyjne normy jakości powietrza
- W związku z powyższym Komisja Europejska zainicjowała przegląd dyrektyw w sprawie jakości powietrza atmosferycznego, który obejmuje przegląd unijnych norm jakości powietrza w celu ściślejszego ich dostosowania do zaleceń WHO. Obywatele i zainteresowane strony są proszeni o wyrażenie opinii w ramach konsultacji publicznych prowadzonych przez Komisję Europejską do 16 grudnia 2021 r. – wskazuje EEA.
Link do informacji na temat konsultacji dostępny jest tutaj.
Joanna SpillerDziennikarz, inżynier środowiska
Więcej treści dotyczących samorządów w zakładce Teraz Samorząd.
