Projekt REGATRACE ważnym krokiem w opracowaniu krajowych strategii rozwoju biometanu

Dr Magdalena Rogulska
Kierownik projektu REGATRACE © UPEBI

Wymienione wyżej "zielone gazy", w tym szczególnie biometan, czyli biogaz uzdatniony do parametrów gazu ziemnego, mogą (i powinny) odegrać kluczową rolę w długoterminowym dążeniu do dekarbonizacji systemu energetycznego, w zagospodarowaniu odpadów i przyczynieniu się do przejścia na gospodarkę obiegu zamkniętego.

UE akcentuje rolę biogazu i biometanu

W ramach wdrażania Europejskiego Zielonego Ładu 14 października br. Komisja Europejska przyjęła strategię UE dotyczącą redukcji emisji metanu. Dokument tenuznaje kluczową rolę biogazu i biometanu w ograniczaniu emisji metanu w UE w sektorach rolnictwa i gospodarki odpadami.

Europejskie Towarzystwo Biogazu (EBA) opracowało potencjalne możliwości redukcji emisji gazów cieplarnianych w produkcji biogazu i biometanu. Patrz: infografika

Potencjał redukcji emisji gazów cieplarnianych w przemyśle biogazu i biometanu© EBA

A jak wygląda rzeczywistość? W Europie w ostatnich latach sektor biometanu rozwija się dynamicznie – Raport statystyczny EBA⁽¹⁾ podaje, że w 2018 r. było w UE łącznie 610 instalacji produkcji biometanu (przyrost 13 proc. w stosunku do 2017 r.), które wytworzyły 2,28 mld m sześc. biometanu (22 787 GWh). Najwięcej biometanowni znajduje się w Niemczech (200 instalacji), następnie w Wielkiej Brytanii (93), we Francji (76) oraz w Szwecji (73). W Polsce jak na razie więcej mówimy niż robimy, czekamy na uruchomienie pierwszej biometanowni!

Czytaj: Biometanownia w każdej gminie? Wizja przedstawiona przez prezesa PGNiG podczas Green Gas Poland

Wachlarz zastosowań biometanu

Wiele krajów postrzega przejście na biometan jako interesujące uzupełnienie dla istniejących biogazowni, ponieważ może pomóc w dekarbonizacji sieci gazu ziemnego. Zauważalnym trendem jest również to, że coraz więcej krajów przestawia się z dopłat do biogazu na wsparcie produkcji biometanu, ponadto producenci biometanu mają większe szanse na uniezależnienie się od dopłat niż producenci biogazu, ponieważ końcowe obszary zastosowań i tym samym możliwości rynkowe są zdywersyfikowane.

W sektorze produkcji czystej energii w Europie do głównych zastosowań biometanu należą: produkcja ciepła i/lub pary, wytwarzanie energii elektrycznej i skojarzone wytwarzanie ciepła i energii elektrycznej (CHP), ale również zastępowanie gazu ziemnego (wtłaczanie do sieci gazowej), zastępowanie sprężonego gazu ziemnego CNG i oleju napędowego - (bio CNG) oraz ciekłego gazu ziemnego LNG - (bio LNG).

Praktyka poszczególnych krajów w kwestii sposobów wykorzystania biometanu jest różna, ale w wielu z nich jest jasno określona i uregulowana. Np. w Szwecji i we Włoszech głównym zastosowaniem końcowym jest transport, podczas gdy w Wielkiej Brytanii jest to ogrzewanie i chłodzenie. We Włoszech wykorzystanie biometanu w sektorze transportu ułatwia istniejąca już infrastruktura i flota pojazdów NGV⁽²⁾ napędzanych metanem, natomiast w Szwecjibiometan jest wykorzystywany w sektorze transportu od wielu lat ze względu na korzystny system wsparcia.

Czytaj: Sposób na bioodpady w Szwecji. Biogaz priorytetem

Biometan może być również alternatywnym, w stosunku do gazu ziemnego, surowcem do produkcji odnawialnego wodoru, co może podziałać stymulująco na rozwój rynku biogazu i biometanu w Europie, w tym w Polsce, co również jest jednym z celów polityki UE w obszarze klimatu i energii.

Na czym polega projekt?

Głównym celem projektu REGATRACE⁽³⁾ (REnewable GAs TRAde Centre in Europe) jest opracowanie i wdrożenie efektywnego systemu handlu opartego na emisji i obrocie gwarancjami pochodzenia dla biometanu (zielonego gazu), co ma przyczynić się do rozwoju wspólnego rynku biometanu. Działania prowadzone są na trzech poziomach: europejskim, krajowym i regionalnym/lokalnym. Całość jest współfinansowana przez Komisję Europejską w ramach programu Horyzont 2020, realizowana od 2019 r. przez konsorcjum 15 partnerów z 10 państw⁽⁴⁾, w Polsce przez Unię Producentów i Pracodawców Przemysłu Biogazowego (UPEBI).

Udział w projekcie ma pomóc partnerom we wdrażaniu projektów dotyczących biometanu poprzez opracowanie krajowych strategii rozwoju rynku lub innych zielonych gazów, w tym zaleceń dotyczących zmian legislacyjnych i rynkowych. Jednym z elementów będzie opracowanie wytycznych dotyczących analizy wykonalności dla biometanowni oraz przewodnika po źródłach finansowania inwestycji w sektorze produkcji biometanu. Warto śledzić stronę projektu, gdzie sukcesywnie zamieszczane są opracowania i raporty prezentujące efekty poszczególnych pakietów roboczych.

Na krajowym podwórku

W celu wypracowania polskiej strategii rozwoju sektora biometanu UPEBI zorganizuje cztery warsztaty partycypacyjne zapraszając głównych interesariuszy do współpracy w ramach nieformalnej Grupy Roboczej ds. Rozwoju Biometanu projektu REGATRACE. Równoległe działania będą realizowane przez partnerów konsorcjum w 14 krajach europejskich.

Pierwsze warsztaty partycypacyjne projektu w Polsce odbyły się w październiku podczas drugiego dnia III Międzynarodowej Konferencji Producentów Biogazu i Biometanu - Green Gas Poland. W warsztatach wzięło udział ponad 30 osób zainteresowanych tematem, w tym przedstawiciele Towarowej Giełdy Energii oraz takich firm jak PGNiG, Grupa Lotos, Orlen oraz Gaz-System, a także biogazowni posiadających projekty biometanowe.

W ramach dyskusji z uczestnikami zidentyfikowano szanse i bariery rozwoju sektora biometanu. Jako szanse na przyspieszenie podaży i popytu na biogaz/biometan wskazano: cele UE i naszego kraju, jako państwa członkowskiego, związane z osiągnięciem neutralności klimatycznej, dążenie do zwiększania krajowej samowystarczalności energetycznej poprzez m.in. wzmacnianie regionów. Znaczenie mają również cele dotyczące redukcji emisji w transporcie i rolnictwie. Wśród barier rozwojowych zidentyfikowano brak stabilnych regulacji prawnych uwzględniających wsparcie dla biometanu i brak jednoznacznej krajowej strategii kraju na najbliższe lata w zakresie transportu, ciepła, lokalnej dystrybucji gazu i, co bardzo ważne, przyłączenia do sieci gazowej.

Czytaj: Polska ma jeden z największych w Europie potencjałów do produkcji biogazu i biometanu. Co nie gra?

Konkludując, decydujący wpływ na uruchomienie sektora biometanu w Polsce mają decyzje polityczne. Obecnie w Ministerstwie Klimatu i Środowiska trwają intensywne prace nad nowelizacją ustawy o odnawialnych źródłach energii oraz Prawa energetycznego mające na celu uruchomienie sektora biometanu. Czekamy na efekty.

dr Magdalena Rogulska