Przywrócić obligo giełdowe, urealnić datę odejścia od węgla. Apel do rządu ws. energetyki

© meegi

Biznes i eksperci „z głębokim niepokojem” obserwują brak oczekiwanych działań rządu w obszarze energetyki. Specjalny apel do premiera Donalda Tuska⁽¹⁾ skierowały Konfederacja Lewiatan, Izba Gospodarcza Energetyki i Ochrony Środowiska oraz Ekspercka Rada ds. Bezpieczeństwa Energetycznego i Klimatu.

Jak mówią sygnatariusze apelu (pod którym widnieją podpisy prezydenta Konfederacji Lewiatan Macieja Wituckiego, Moniki Morawieckiej z Eksperckiej Rady ds. Bezpieczeństwa Energetycznego i Klimatu oraz dyrektora generalnego Izby Gospodarczej Energetyki i Ochrony Środowiska Bogdana Pilcha) deklaracje powołanego pod koniec 2023 r. rządu na temat przyspieszenia polskiej transformacji energetycznej („wytwarzania, przesyłu i sprzedaży energii elektrycznej i ciepła”) zostały przez nich przyjęte „z wielką satysfakcją i wielkimi oczekiwaniami”. Bilans pięciu miesięcy jakie minęły od momentu sformowania gabinetu Tuska według autorów nie przedstawia się jednak zadowalająco.

Czytaj też: Czy powstanie Akademia Wiatrowo-fotowoltaiczna? Transformacja w oparciu o wiatr na konferencji PSEW

Emisje dwa razy powyżej średniej

- Bezpieczeństwo energetyczne Polski będzie pod coraz większą presją wobec braku realnej strategii związanej z przebudową systemu energetycznego opartej o racjonalne procesy inwestycyjne – czytamy w apelu. Polska, będąca szóstym największym rynkiem energii w Unii Europejskiej, jest równocześnie emitentem CO₂ dwukrotnie przewyższającym unijną średnią, za co odpowiada ponad 60% udziału węgla w wytwarzaniu energii. Jak piszą autorzy, przekłada się to na wysokie ceny, które z kolei negatywnie oddziałują na konkurencyjność polskiego przemysłu i kondycję finansową odbiorców końcowych; szczególnie w perspektywie 2030 r. – Po przemyśle, szczególnie w formie wycofywanych inwestycji zagranicznych z Polski, problem śladu węglowego dotknie kolejne sfery działalności gospodarczej prowadzonej w naszym kraju, w tym również produkcji żywności – stwierdzają dalej sygnatariusze. Ich niepokój budzi także brak podjęcia przez rząd dialogu z sektorem energetycznym, pracodawcami oraz pozostałymi interesariuszami, „którzy są szczególnie zainteresowani tempem i kosztem transformacji”. Co więc należy zrobić?

Odejść od węgla do 2035 r.

„Racjonalne zmiany” na polskim rynku energii miałyby polegać na przyspieszeniu rozwoju źródeł odnawialnych czy usunięciu barier w rozbudowie sieci przesyłowych i dystrybucyjnych. Sygnatariusze prezentują trzy kluczowe postulaty – pierwszy z nich to przywrócenie „transparentności i konkurencyjności” rynkowej, szczególnie poprzez ponowne wprowadzenie obliga giełdowego w obrocie energią elektryczną. Następny mówi o przyśpieszeniu transformacji – zwłaszcza pod kątem „urealnienia” daty odejścia od zużycia węgla energetyce do 2035 r. oraz „zmobilizowania” inwestycji, które zapełnią powstałą lukę. Jak piszą autorzy, wątek ten ma ogromne znaczenie także z uwagi na społeczny aspekt transformacji górnictwa. W ostatnim, trzecim punkcie czytamy z kolei o potrzebie opracowania, skonsultowania i przyjęcia dokumentów strategicznych, które odzwierciedlą scenariusz przyśpieszonej transformacji. – Brak podjęcia działań w kwestii strategicznych decyzji dotyczących mocy w energetyce i ciepłownictwie spowoduje, że Polska ugrzęźnie w wysokich kosztach energii elektrycznej i ciepła oraz będzie tracić konkurencyjność w dłuższej perspektywie – brzmi ostrzeżenie.

Warto zauważyć, że postulaty podnoszone w apelu nie są nowe – jedna z jego sygnatariuszek, Monika Morawiecka z Eksperckiej Rady ds. Bezpieczeństwa i Klimatu oraz organizacji Regulatory Assistance Project, podnosiła kwestię przywrócenia obliga giełdowego już podczas zorganizowanej po ostatnich wyborach parlamentarnych konferencji Forum Energii w listopadzie ub.r. 2035 r. jako aspiracyjna data odejścia od energetyki węglowej pojawił się również w rekomendacjach opublikowanych przez Ekspercką Radę ds. Bezpieczeństwa i Klimatu w lutym br. Co do dokumentów strategicznych, zapytany przez nas rzecznik prasowy Ministerstwa Klimatu i Środowiska odpowiedział, że w niedługim czasie zostanie zaprezentowany projekt Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu uwzględniający planowane działania rządu.

Czytaj też: Dekarbonizacja w 11 lat. Co rekomenduje Rada BEiK

Szymon Majewski
Dziennikarz