© FrankBoston
Negocjacje nad układem Rady i Parlamentu zakończyły się w nocy z 18 na 19 lutego br. – tym samym unijne instytucje osiągnęły kolejny ważny etap w procesie legislacyjnym zapoczątkowanym w lipcu 2023 r. propozycją Komisji Europejskiej wchodzącą w zakres Europejskiego Zielonego Ładu. O dalszych losach planowanych zmian ramowej dyrektywy odpadowej pisaliśmy w ubiegłym roku po zabraniu głosu przez europarlamentarną komisję ds. środowiska, a także przez całą Izbę. Główne modyfikacje jakie miała przynieść rewizja, i które zachowano w porozumieniu obu organów, to wprowadzenie wymiernych celów redukcyjnych dla odpadów żywnościowych oraz wprowadzenie Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP) w branży tekstylnej. Jak w ramach sprawowanej polskiej prezydencji w Radzie UE zauważyła ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska, ambicje ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów żywnościowych pojawiły się po raz pierwszy w unijnej historii, a ich celem jest wprowadzenie bardziej zrównoważonego systemu żywnościowego w Europie. – Dzisiejsze ustalenia nt. odpadów tekstylnych wskazują istotny krok w kierunku wytrzymałej, cyrkularnej i konkurencyjnej gospodarki UE przy równoczesnym zachowaniu zasady „zanieczyszczający płaci” – stwierdziła przy tym przedstawicielka naszego kraju.
Czytaj też: Selektywna zbiórka odpadów żywnościowych w Polsce wzrosła o 94%. Na Malcie – o 815%
30% mniej odpadów z restauracji
Zgodnie z porozumieniem, odpady żywnościowe zostaną objęte dwoma celami redukcyjnymi, których wysokość została uzależniona od pochodzenia odpadów. Ilość tych, które wytworzono przy produkcji oraz przetwórstwie żywności, będzie musiała zmniejszyć się o 10%; z kolei wskaźnik dla odpadów z handlu detalicznego, usług gastronomicznych i gospodarstw domowych wynosi 30%. W obu przypadkach punktem odniesienia będą ilości odpadów żywnościowych wytworzonych przez właściwe sektory w latach 2021-2023, moment realizacji celów wskazano natomiast na 2030 rok. – Umowa przewiduje również dobrowolne przekazywanie niesprzedanej i bezpiecznej do spożycia żywności jako ważny aspekt ograniczania jej marnotrawstwa – informuje Rada UE w przedstawionym komunikacie.
ROP na tekstylia
Kolejna zmiana dotyczy wprowadzenia systemu ROP dla branży tekstylnej i modowej. Producenci będą musieli ponosić koszty selektywnej zbiórki, sortowania oraz recyklingu odpadów tekstylnych; zasady te zaczną obowiązywać w ciągu 30 miesięcy po wejściu zrewidowanej dyrektywy w życie. Objęci nimi będą wszyscy producenci, w tym korzystający z usług e-commerce oraz ci z siedzibami poza terytorium UE. Dla mikroprzedsiębiorstw przewidziano 12 dodatkowych miesięcy na przygotowanie do norm ROP. Dyrektywa zakłada także zastosowanie ekomodulacji, a więc uzależnienia wysokości uiszczanych przez producentów opłat od cyrkularności wprowadzanych na rynek towarów. Państwa członkowskie będą mogły też wprowadzić dodatkowe opłaty uzależnione od trwałości i długości cyklu życia produktów. – Rada i Parlament uzgodniły również, że państwa członkowskie powinny zająć się praktykami ultraszybkiej mody i szybkiej mody przy ustalaniu wkładów finansowych do programów ROP – informuje przy tym Parlament Europejski. Produkty tekstylne objęte ROP to odzież i obuwia, koce, pościel, tekstylia kuchenne, zasłony czy kapelusze.
132 mld euro kosztów
Rewizja ramowej dyrektywy odpadowej w obu wskazanych obszarach ma odpowiedzieć na rosnące wyzwania środowiskowe związane z wytwarzaniem odpadów; jak wynika z przytaczanych przez Radę UE danych, każdego roku we Wspólnocie powstaje ponad 59 mln ton odpadów żywnościowych. Koszty tego stanu rzeczy są szacowane na 132 mld euro. Ilość produkowanych odpadów tekstylnych ma z kolei sięgać 12,6 mln ton rocznie, z czego 5,2 mln ton przypada na odzież i obuwie (12 kg w przeliczeniu na mieszkańca). Wynegocjowane porozumienie będzie musiało zostać przyjęte osobno przez Radę i Europarlament; kiedy do tego dojdzie, państwa członkowskie będą miały 20 miesięcy na wdrożenie przepisów dyrektywy do własnych porządków prawnych. Do 2027 r. Komisja Europejska dokona przeglądu celów redukcyjnych dla odpadów żywnościowych, łącznie z ewentualnym wyznaczeniem wskaźników na rok 2035; do 2029 r. dojdzie za to do przeglądu finansowania systemów ROP dla tekstyliów wraz z ewentualnym wyznaczeniem celów redukcyjnych dla odpadów tego pochodzenia.
Czytaj też: Ubrania i meble z największym potencjałem cyrkularności? O ekoprojektowaniu w tygodniu konsumpcji
Szymon MajewskiDziennikarz
