Pilna potrzeba wykształcenia kadr gotowych pracować w transporcie 4.0

Przemysł Motoryzacyjny - Polska
© BlackMediaHouse

Dekarbonizacja europejskiej gospodarki – zaplanowana w strategii Zielony Ład i wcielana w życie poprzez pakiet reform legislacyjnych Fit for 55 – wymaga głębokiej transformacji m.in. w obszarze transportu i motoryzacji. - Dla polskich pracodawców istotnym wyzwaniem jest przygotowanie kadr dla rozwijających się branż związanych z termomodernizacją, elektromobilnością czy alternatywnymi źródłami energii. Potrzebujemy pracowników wszystkich szczebli, którzy będą dobrze przygotowani do nowych wyzwań – tak Maciej Witucki, prezydent Konfederacji Lewiatan, rozpoczyna publikację pt. „Prognozowane zmiany na rynku pracy wywołane transformacją energetyczną⁽¹⁾”.

Budowa, naprawa, ładowanie i recykling pojazdów elektrycznych

Zdaniem Doroty Zawadzkiej-Stępniak, dyrektor Departamentu Energii i Zmian Klimatu w Konfederacji Lewiatan, dla transportu i motoryzacji najważniejszą zmianą związaną z „Fit for 55” jest ograniczenie emisji gazów cieplarnianych z nowopowstałych pojazdów o 55 proc. od 2030 roku i o 100 proc. od 2035 roku. - Producenci samochodów będą musieli wykorzystywać w nowopowstających pojazdach napęd alternatywny (silniki elektryczne czy zasilane wodorem), a w konsekwencji budować swoje auta w zupełnie inny, niż dotychczas, sposób. Zmienią się zatem zarówno zakres obowiązków, jak i wymagane kompetencje zatrudnionych w tym sektorze – mówi ekspertka.

Co istotne, nie mówimy tu o odległej przyszłości. Zawadzka-Stępniak zauważa, że już obecnie coraz wyraźniej widać zapotrzebowanie na pracowników posiadających umiejętności związane z produkcją i recyklingiem baterii do samochodów elektrycznych, projektowaniem, produkcją i naprawą tego typu pojazdów, a także budowy i obsługi dedykowanych stacji ładowania pojazdów elektrycznych.

Wspomniana infrastruktura będzie sporym wyzwaniem. - Łączy ona w sobie obszary elektroniki, energoelektroniki, software, elektryki, mechaniki, projektowania, budownictwa, logistyki – wymienia Krzysztof Burda, prezes zarządu Stowarzyszenia Polska Izba Rozwoju Elektromobilności. Podkreślając jednocześnie, że jest to bardzo przyszłościowy obszar, ponieważ infrastruktura ładowania w najbliższych latach będzie się powiększać zarówno w Europie, jak i w Polsce.

W kwestii produkcji baterii Burda zauważa natomiast, że w ostatnim czasie wiele nowych inwestycji z branży szuka dogodnej lokalizacji na swoje fabryki również w Polsce. - Oprócz miejsca potrzebują też wykfalifikowanej kadry - podkreśla.

A naprawa pojazdów elektrycznych? Już teraz według Barometru Zawodów 2022⁽²⁾ na rynku pracy są wprawdzie np. bezrobotni mechanicy, ale posiadają oni nieaktualne kwalifikacje, nie mają znajomości „nowoczesnych technologii m.in. wykorzystywanych w samochodach sterowanych elektronicznie”. Stąd wniosek, że problem może stanowić także nowoczesny silnik elektryczny…

Pilnie potrzebne szkolenia dla 170 tys. pracowników

Eksperci są zgodni, że cała branża musi zainwestować w szkolenia, a na polskim rynku brakuje doświadczonych specjalistów i inżynierów ukierunkowanych na elektromobilność. Ilu pracowników czeka zdobywanie nowych kwalifikacji? W raporcie pt. „Jak elektromobilność zmieni rynek pracy w Polsce?⁽³⁾” oszacowano, że wymóg przeszkolenia lub przekwalifikowania obejmie ok. 170 tys. osób.

Burda radzi, aby szukać inspiracji za granicą. - Dobrym przykładem są nasi przyjaciele z Włoch, którzy zorganizowali pierwszy w Europie całoroczny kurs elektromobilności dla uczniów ze szkół technicznych. To bardzo dobry kierunek, którym powinniśmy podążać jako kraj – wskazuje.

Kierowcy, motorniczy i maszyniści będą poszukiwani

Podczas pandemii liczba użytkowników komunikacji miejskiej spadła, ale w dłuższej perspektywie - ze względu na ochronę środowiska i klimatu - przewiduje się wzrost znaczenia transportu zbiorowego. - Poszukiwani będą więc kierowcy autobusów, motorniczy tramwajów czy maszyniści pociągów – mówi Dorota Zawadzka-Stępniak. Takie przewidywania potwierdzają się w prognozach na 2022 r. Według Barometru Zawodów w trwałym deficycie znajdują się m.in. kierowcy autobusów.

To nie jedyne konsekwencje przewidywanej popularności komunikacji zbiorowej. - Dużą rolę odegrają logistycy przejazdów i systemów parkowania, by w optymalny sposób użytkownicy samochodów osobowych mieli możliwość pozostawienia pojazdu na dedykowanym parkingu, poza centrum miasta, a dalszą drogę w obrębie miasta mogli wygodnie pokonać środkami transportu zbiorowego – dodaje Zawadzka-Stępniak.

Zwiększająca się liczba osób korzystających z mikromobilności również zaowocuje zapotrzebowaniem na pracowników. Przykładem są popularne w miastach hulajnogi elektryczne. - Z uwagi na dość krótki cykl życia hulajnóg elektrycznych (3 do 10 miesięcy), poszukiwani będą pracownicy do ich serwisu oraz do zarządzania ich rozmieszczeniem w obrębie miasta – przewiduje Zawadzka-Stępniak.

Nowe 6 tys. miejsc pracy? Piłka w grze

- Oceniając wpływ zielonej transformacji na rynek pracy warto pamiętać, że analizy ekspertów wskazują na pozytywny kierunek zmian w kontekście rynku pracy – konkluduje Zawadzka-Stępniak.

Wszystko zależy od tego, jakie działania na różnych szczeblach zostaną podjęte. - W scenariuszu bazowym transformacja sektora motoryzacyjnego ograniczy redukcję miejsc pracy o 5 tys., zaś w scenariuszu optymistycznym możliwe będzie zwiększenie zatrudnienia nawet o 6 tys. nowych stanowisk – komentuje Maciej Mazur, dyrektor zarządzający PSPA, odnosząc się do wspominanego już raportu, w którym badano różne scenariusze wpływ elektromobilności na rynek pracy w Polsce. A jakie działania zalecają autorzy raportu? W gestii administracji publicznej leży np. opracowanie przekrojowych prognoz na temat zatrudnienia w całej gospodarce. Firmy motoryzacyjne mogą opracowywać własne strategie zatrudnienia. A pracownicy podnosić kwalifikacje we własnym zakresie.

Dominika Adamska
Sekretarz redakcji, geograf