Opakowania z papieru i tektury dominują na rynku i w procesach recyklingu. Raport IOŚ-PIB

© FoxGrafy

34,9%  jakie wśród wprowadzonych opakowań stanowiły te z papieru i tektury to w liczbach bezwzględnych 2354,8 tys. ton, z kolei 56% poddanych recyklingowi odpadów opakowaniowych, jakie należały z tej frakcji – 2022,5 tys. ton. Dane, obliczone zgodnie z przyjętą metodyką lub pozyskane z Bazy danych o produktach i opakowaniach (BDO), w raporcie o polskim rynku recyklingu odpadów opakowaniowych w 2022 r.⁽¹⁾ przedstawia Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB). Publikacja we wstępie przypomina o ochronnych i transportowych funkcjach opakowań, zwraca jednak też uwagę na ich oddziaływanie na środowisko naturalne, zarówno wskutek zużycia surowców pierwotnych, jak i późniejszych zanieczyszczeń. Raport ma zatem na celu podsumowanie faktów dotyczących jednego z ważniejszych środków ograniczania negatywnego wpływu odpadów opakowaniowych, jakie wskazuje hierarchia postępowania z odpadami. Eksperci omawiają polski oraz unijny stan prawny w tym obszarze, regulowanym przez takie dokumenty jak zrewidowane w 2018 r. dyrektywy w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych (tzw. dyrektywa opakowaniowa) oraz w sprawie odpadów (tzw. ramowa dyrektywa odpadowa). Dochodzą do tego przyjęta w 2019 r. dyrektywa w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (tzw. dyrektywa SUP) oraz projektowane rozporządzenie PPWR .

Czytaj też: 4272,1 tys. ton odpadów opakowaniowych poddano w 2022 r. recyklingowi. Raport IOŚ-PIB

532 instalacje w 2022 r.

Eksperci IOŚ-PIB poddali analizie 532 instalacji, które w 2022 r. zajmowały się recyklingiem odpadów opakowaniowych. Na rynku w tym roku znalazło się 6740 tys. ton opakowań. Oprócz wymienionych już, dominujących opakowań z papieru i tektury, których było 34,9% (największe ilości w tym zakresie wykazały organizacje odzysku – 2239,2 tys. ton), 22,7% stanowiły opakowania z drewna. Wprowadzono ich 1528,2 tys. ton, z czego aż 1510,4 tys. ton wykazały organizacje odzysku. Następne w kolejności procentowego udziału były opakowania ze szkła z wynikiem 19,5%. Wprowadzono ich 1316,6 tys. ton, organizacje odzysku wykazały natomiast 1337,4 tys. ton. Z 1224 tys. ton opakowań z tworzyw sztucznych (18,2%) 1166,7 tys. ton wykazały organizacje odzysku. Udział opakowań metalowych wyniósł 3,1%; było ich 207 tys. ton, z czego 187,3 tys. ton wykazały organizacje odzysku. 1,6% z wprowadzonych opakowań stanowiły opakowania z aluminium bądź wielomateriałowe z przewagą aluminium; mówimy w tym przypadku o 109,4 tys. ton (103,4 tys. ton wprowadzonych przez organizacje odzysku).

56% - odpady z papieru i tektury

Jak dowiadujemy się z raportu, w 2022 r. recyklingowi poddano 3608,9 tys. ton odpadów opakowaniowych, z czego 56% (2022,5 tys. ton) stanowiły odpady z papieru i tektury, ok. 17,5% (635 tys. ton) odpady ze szkła, ok. 16% (565,1 tys. ton) opakowania z tworzyw sztucznych, ok. 7% (268,9 tys. ton) opakowania z drewna, a 3,2% (117,4 tys. ton) opakowania z metali. Autorzy zidentyfikowali 44 instalacje do recyklingu odpadów opakowaniowych z papieru i tektury o łącznych mocach przerobowych 3552 tys. ton. Import odpadów z tej frakcji przekazanych do recyklingu wyniósł 173,9 tys. ton, z czego 172,6 tys. ton przypadło na kraje Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Przeważały wśród nich odpady z Czech, z których sprowadzono 61,9 tys. ton. Eksport odpadów opakowaniowych z papieru i tektury po to by poddać je recyklingowi sięgnął natomiast 804,3 tys. ton, z czego najwięcej – 606,6 tys. ton – przyjęły Niemcy.

Czytaj też: Prawie 13 mln ton odebranych odpadów komunalnych w 2022 r. Dane ze sprawozdań marszałków województw

363 instalacji dla tworzyw sztucznych, 38 dla drewna

Instalacji do recyklingu odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych w 2022 r. było 363 (najwięcej, odpowiednio po 68 i 58, w województwach kujawsko-pomorskim i śląskim), a ich łączna przepustowość wyniosła 2588 tys. ton rocznie. Z zagranicy sprowadzono 88,4 tys. ton odpadów z tej frakcji podlegających recyklingowi (najwięcej – 20,9 tys. ton – z Niemiec), wyeksportowaliśmy w tym celu za to 121 tys. ton. Co do instalacji prowadzących proces recyklingu odpadów opakowaniowych ze szkła, zidentyfikowano ich 23 o przepustowości 1420,9 tys. ton rocznie. Ilość importowanych odpadów ze szkła poddanych recyklingowi wyniosła 11,5 tys. ton; najwięcej stanowiły odpady sprowadzone z Litwy (6,2 tys. ton). Eksport zamknął się w sumie 34,2 tys. ton, z przeważającym kierunkiem czeskim (23,7 tys. ton).

Jeśli chodzi o odpady opakowaniowe z drewna, łączna przepustowość 38 instalacji prowadzących recykling wyniosła 271,1 tys. ton. 2,9 tys. ton importowaliśmy (najwięcej z Finlandii i Litwy; poza tym jeszcze z Niemiec i Estonii), 6,3 tys. ton natomiast zostało wyeksportowane do Czech, Węgier i Rumunii. Z kolei odpady opakowaniowe z metali zostały w raporcie podzielone pod względem instalacji, do których były przekazywane; dowiadujemy się więc, że instalacji prowadzących recykling odpadów stalowych było 13 (łączna moc przerobowa 13 737,5 tys. ton), instalacji przetwarzających odpady z aluminium – 8 (720 tys. ton), a instalacji przetwarzających jedne i drugie – 3 (71,5 tys. ton). Jak się okazuje, w 2022 r. do Polski nie sprowadzono w celach recyklingu żadnych odpadów z tej frakcji, wyeksportowano za to 66,8 tys. ton (najwięcej, bo 49,1 tys. ton, do Niemiec).

Dwie metodyki

Zgodnie z przyjętą metodyką IOŚ-PIB poziom recyklingu w 2022 r. wyniósł 83,9% dla odpadów opakowaniowych z papieru i tektury, 45,8% dla odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych, 45% dla odpadów opakowaniowych ze szkła, 36,6% dla odpadów opakowaniowych z metali oraz 16,7% dla odpadów opakowaniowych z drewna. Inaczej prezentowały się dane w wariancie opartym o dane pochodzące od samych wprowadzających oraz tzw. samodzielnych (niezależne podmioty); kiedy weźmiemy je pod uwagę, poziom recyklingu odpadów metalowych rośnie do 93,9%, tych z papieru i tektury – do 89,1%, szklanych – do 65,3%, a drewnianych – do 20,9%. Do 40,7% poziom recyklingu zmniejsza się tylko w przypadku odpadów z tworzyw sztucznych.

W podsumowaniu raportu Instytut przypomina, że z 6740 tys. ton opakowań wprowadzonych na rynek w 2022 r. 97% należało do firm, którzy powierzyli swoje obowiązki organizacjom odzysku. Do procesów recyklingu przekazano 4023,8 tys. ton odpadów opakowaniowych, z czego 414,9 tys. ton stanowiły tzw. materiały niedocelowe; suma poddanych recyklingowi wyniosła więc 3608,9 tys. ton. Na wymienioną ilość złożyło się 2938,3 tys. ton odpadów poddanych recyklingowi w Polsce, 913,1 tys. ton poddanych mu poza granicami naszego kraju i 242,5 tys. poddanych zagranicą i przywiezionych do Polski.

Czytaj też: Kompostownie wspierane przez gminy. IOŚ-PIB o dobrych praktykach w zbiórce bioodpadów

Szymon Majewski
Dziennikarz